Nekropolia ta powstała po wielu latach starań i kilku sezonach prac archeologiczno-ekshumacyjnych. Jej budowa, zakończona poświęceniem i uroczystym otwarciem jako czwartej po Katyniu, Charkowie i Miednoje nekropolii ofiar zbrodni sowieckich, miała miejsce 21 września 2012 r., jednocześnie z otwarciem ukraińskiej części Memoriału „Bykowieńskie Mogiły”. W uroczystości uczestniczyli prezydenci Polski i Ukrainy. Cmentarz bykowieński jest upamiętnieniem i miejscem spoczynku większości z 3435 obywateli polskich - ofiar sowieckiej Zbrodni Katyńskiej, więźniów (w tym wielu oficerów Wojska Polskiego) wywożonych przez NKWD na śmierć z więzień znajdujących się na terytorium ówczesnej tzw. Ukrainy Zachodniej.
To kolejny akt barbarzyństwa skierowanego przeciwko pamięci Tych, którzy utracili życie podczas II wojny światowej. W nocy z 8 na 9 stycznia 2017 r. zdewastowany został pomnik upamiętniający Polaków zamordowanych 28 lutego 1944 r. we wsi Huta Pieniacka, wzniesiony z inicjatywy Stowarzyszenia Huta Pieniacka. Pomnik ten, tak jak Cmentarz Katyński w Bykowni wybudowany staraniem i z funduszy państwa polskiego, poświęcony został pamięci kilkuset Polaków zamordowanych przez żołnierzy 4 Pułku Policyjnego SS (w którego skład wchodzili ukraińscy żołnierze), a jego wzniesienie poprzedzone było wieloletnim procesem uzgodnień ze stroną ukraińską.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oświadcza, iż w powyższych sprawach pozostaje w stałym kontakcie z Ambasadą RP w Kijowie i Konsulatem Generalnym RP we Lwowie oraz z przedstawicielami rodzin ofiar zbrodni. Za pośrednictwem polskich placówek dyplomatycznych na bieżąco jesteśmy informowani o wynikach kolejnych etapów śledztw prowadzonych przez stronę ukraińską.
Z dużym uznaniem odnosimy się do szybkiej reakcji władz ukraińskich, które podjęły odpowiednie kroki zmierzające do wykrycia winnych dewastacji Czwartego Cmentarza Katyńskiego w Bykowni i pomnika w Hucie Pieniackiej, oczekujemy szybkiego wykrycia winnych. Podobnie też przyjęliśmy deklaracje ukraińskich władz głoszące gotowość przywrócenia tych miejsc do pierwotnego stanu. Pragniemy jednocześnie podkreślić, że w przypadku Cmentarza w Bykowni dewastacja nie objęła jedynie polskiej części nekropolii, ale dotknęła również ukraiński Memoriał, gdzie pochowano szczątki obywateli Związku Radzieckiego (w tym wielu narodowości polskiej), którzy padli ofiarą stalinowskiego terroru z końca lat 30.
Mamy świadomość, że dewastacja obydwu Miejsc Pamięci Narodowej ma za zadanie powstrzymać poprawę naszych wzajemnych relacji i poróżnić nasze Narody. Nie wykluczamy, że oba te zdarzenia mogą być elementem szerszej akcji, której przykłady odnotowaliśmy w ostatnich miesiącach również na terenie RP.
Dziękujemy Tym wszystkim, którzy potępili te akty wandalizmu, wyrażając tym samym solidarność z Polakami.
W najbliższym czasie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego planuje przeprowadzenie konsultacji ze stroną ukraińską, których zadaniem będzie zaplanowanie dalszych działań mających na celu skuteczną ochronę Miejsc Pamięci Narodowej po obu stronach granicy.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP
