Tabor złożony z czterech cygańskich muzealnych wozów zaprzężonych w konie oraz z kawalkady samochodów i autobusów z Romami z Polski i zagranicy tradycyjnie prowadzi pomysłodawca przedsięwzięcia Adam Bartosz, etnograf i b. dyrektor Muzeum Okręgowego w Tarnowie, który w 1979 r. utworzył w tej placówce pierwszą na świecie stałą ekspozycję o historii i kulturze Romów.
Oprócz Romów z całego kraju, są także goście ze Szwecji, Niemiec, Holandii, Czech, Słowacji, Wielkiej Brytanii a nawet Indii.
Przez kolejne dni podróży jej uczestnicy oddadzą hołd zmarłym w miejscach ich spoczynku. "Tabor przypomina tych, których życie zostało przerwane, ale i przybliża romskie tradycje, wędrowne życie, język i muzykę" - podkreślił Bartosz.
W tym roku celem wędrówki jest leżąca nieopodal Tarnowa wieś Szczurowa oraz inne okoliczne miejscowości, gdzie znajdują się mogiły Romów pomordowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej.
Jak przypominają tarnowscy etnografowie, Szczurowa jest jednym z największych miejsc kaźni Romów w Polsce. 3 lipca 1943 r. z rąk Niemców zginęły tam 93 osoby, niemal wszyscy romscy mieszkańcy tej wsi.
Rankiem 3 lipca 1943 r. osada romska została otoczona przez żandarmów, którzy furmankami przewieźli Romów na miejscowy cmentarz. Tam Niemcy zastrzelili 93 osoby.
Mieszkańcy Szczurowej starali się ratować swych romskich sąsiadów. Podstępem udało się wydostać ze śmiertelnego transportu kilka osób.
8 maja 1966 r., z inicjatywy miejscowej ludności, przy mogile ustawiono granitowy głaz, opatrzony pamiątkową inskrypcją. Jest to pierwszy na świecie pomnik, wzniesiony dla upamiętnienia Zagłady Romów. Stanął on na największej zbiorowej mogile pomordowanych Romów na terenie Polski. Od tamtego czasu na grób w Szczurowej przyjeżdżają pielgrzymki Romów z całego świata.
Pierwszy Tabor Pamięci Romów zorganizowany został w lipcu 1996 r., 32 lata po tym, jak władze PRL zakazały Cyganom wędrowania po polskich drogach. Miał przypomnieć nie tylko tamten zakaz, lecz również zagładę narodu cygańskiego z rąk nazistów. Organizatorem taboru jest Muzeum Okręgowe w Tarnowie, a patronat sprawuje wicemarszałek województwa małopolskiego Roman Ciepiela.
Projekt zrealizowano dzięki dotacji przyznanej przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, w ramach programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce.
PAP
