„Cichociemni byli elitą polskich sił zbrojnych” – podkreślił senator i historyk profesor Jan Żaryn. Senator Żaryn wskazywał, że spośród Cichociemnych wielu uczestniczyło w Powstaniu Warszawskim, byli też wśród nich tacy, którzy pozostali w konspiracji i znani są dziś, jako Żołnierze Wyklęci. Nie wszystkim udało się dotrzeć do Polski – część z nich została zestrzelona przez niemiecką obronę przeciwlotniczą.
Tomasz Jasionek z Muzeum Wojska Polskiego i Fundacji im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej mówił o roli, jaką odegrali Jan Górski, Maciej Kalenkiewicz i Jan Jaźwiński, proponując, a potem wcielając w życie ideę przerzutu spadochroniarzy i wyposażenia do Polski.
Zdaniem profesora Hubert Królikowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego wiele z elementów wypracowanych przez Cichociemnych przy rekrutacji lub szkoleniach jest praktykowanych i rozwijanych przez wojska specjalne do dnia dzisiejszego. Przypomniał, że do ich spuścizny odwołuje się m.in. jednostka GROM, której Cichociemni patronują.
14 lutego 1942 roku rozkazem Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych generała Władysława Sikorskiego, Związek Walki Zbrojnej został przekształcony w Armię Krajową - konspiracyjną organizację wojskową działającą na terenie Polski. Miała ona charakter ogólnonarodowy i ponadpartyjny. Jej celem była walka o odzyskanie niepodległości Polski. Dowódcą został generał Stefan Grot-Rowecki.
W nocy z 15 na 16 lutego minęło 75 lat od pierwszego zrzutu do Polski Cichociemnych. Byli to polscy spadochroniarze szkoleni w Wielkiej Brytanii do zadań specjalnych i przerzucani drogą lotniczą do okupowanego kraju. W walce z Niemcami wspierali podziemie, zajmowali się m. in. wywiadem, dywersją i sabotażem, byli w partyzantce. Działali w największej tajemnicy i pod osłoną nocy, dlatego nazwano ich Cichociemnymi. Wyróżniali się profesjonalizmem, wyszkoleniem i postawą bojową. Wszyscy byli ochotnikami.
Pierwsi skoczkowie spadochronowi zostali zrzuceni w okolicach Dębowca na Górnym Śląsku, wówczas wcielonego do Trzeciej Rzeszy. Byli to: major Stanisław Krzymowski „Kostka”, rotmistrz Józef Zabielski „Żbik” i kurier Czesław Raczkowski. Krzymowski walczył w Armii Krajowej, Zabielski dotarł do Warszawy, a następnie dostał przydział do III Okręgu AK Kielce. Z kolei Raczkowski został aresztowany w Wadowicach, z więzienia wykupiły go Bataliony Chłopskie. Elitarną jednostkę cichociemnych tworzyli żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Początkowo odlatywali do Polski z bazy pod Londynem, a od 1944 r. – z Brindisi we Włoszech. W 82. zrzutach, które przeprowadzono od lutego 1941-go do grudnia 1944 r. uczestniczyło 344 skoczków, wśród nich 28 cywilnych kurierów i 316 żołnierzy.
91 cichociemnych walczyło w powstaniu warszawskim, poległo 18 z nich. W czasie wojny, z 316. przerzuconych do Polski żołnierzy, zginęło w sumie 103 Cichociemnych, w tym 9. podczas lotu lub skoku, 84. – w walce lub zostało zamordowanych przez gestapo, 10. zażyło truciznę po aresztowaniu. Dziewięciu zostało zamordowanych przez władze komunistyczne w powojennej Polsce.
Wśród Cichociemnych byli między innymi: generał dywizji Tadeusz Kossakowski, generał Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, porucznik Jan Nowak-Jeziorański, major Jan Piwnik „Ponury” i generał brygady Stefan „Starba” Bałuk. Jedyna kobieta w tym gronie – Elżbieta Zawacka, kurierka Komendy Głównej AK, posługując się fałszywymi dokumentami przekraczała granice ponad sto razy, przenosząc wiadomości i meldunki. Po wojnie została awansowana do stopnia generała brygady.
Sejm ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. W uchwale przypomniano, że cichociemni stanowili elitę Polskich Sił Zbrojnych i z uwagi na swoje zasługi w walce o niepodległość Polski powinni mieć stałe miejsce w panteonie polskich bohaterów narodowych.
Na podst. senat.gov.pl
