1 czerwca, w Międzynarodowym Dniu Dziecka, pod gmachem Rządu Litwy, odbyła się pikieta w obronie oświaty mniejszości narodowych, zaś 3 czerwca w szkołach mniejszości odbył się strajk ostrzegawczy pt. „strajk pustych ławek".

Z kolei wczoraj, 11 czerwca, w Parlamencie Europejskim w Strasburgu odbyło się kolejne posiedzenie Intergrupy ds. Tradycyjnych Mniejszości Narodowych i Językowych. Na wniosek jej współprzewodniczących, hiszpańskiego europosła Jordi Sebastià, Fina Nilsa Torvaldsa i Węgierki Kingi Gal, obrady były poświęcone sprawom polskiego szkolnictwa na Litwie.

Członek intergrupy europoseł Waldemar Tomaszewski, przewodniczący AWPL, przedstawił zebranym aktualne problemy dotyczące prób ograniczania i likwidacji szkół mniejszości narodowych na Litwie.

W związku ze skandaliczną sytuacją zaistniałą w wyniku działań władz litewskich 60 europosłów z 13 krajów Unii Europejskiej, reprezentujących wszystkie frakcje polityczne Parlamentu Europejskiego, wystosowało stanowczy protest do Premiera Rządu Republiki Litewskiej.

Poniżej zamieszczamy treść pisma wystosowanego do premiera Litwy Algirdasa Butkevičiusa.

"Algirdas Butkevičius
Premier Rządu Republiki Litewskiej

Panie Premierze, jako posłowie do Parlamentu Europejskiego stojący na straży praw i wolności obywatelskich, z wielkim niepokojem obserwujemy sytuację na Litwie i wyrażamy swój stanowczy sprzeciw wobec ograniczania praw mniejszości narodowych, zwłaszcza w dziedzinie oświaty, która powinna być pod szczególną ochroną instytucji państwowych. Próba likwidacji kilkunastu szkół średnich z mniejszościowym, polskim językiem nauczania, jest niedopuszczalna z europejskiego punktu widzenia i jest niezgodna z duchem prawa wspólnotowego. Traktat Lizboński kładzie wyraźny nacisk na promowanie wielojęzyczności, wielokulturowości i wieloetniczności. Ponadto Konwencja Ramowa Rady Europy o Ochronie Mniejszości Narodowych oraz Europejska Karta Języków Regionalnych lub Mniejszościowych sprawę oświaty mniejszości narodowych i etnicznych obdarza wyjątkowym wsparciem. Litwa, jako członek Unii Europejskiej, w pierwszym rzędzie powinna stosować europejskie standardy w dziedzinie ochrony praw mniejszości narodowych i powinna zaprzestać działań noszących znamiona dyskryminacji. Wzywamy Rząd Republiki Litewskiej do zwiększenia ochrony prawnej wszystkich mniejszości narodowych oraz zaprzestania działań zmierzających do likwidacji placówek szkolnych z polskim językiem nauczania.

Po wstąpieniu Litwy do Unii Europejskiej w 2004 roku sytuacja mniejszości narodowych na Litwie, w tym też polskiej, uległa znacznemu pogorszeniu. Nie chodzi tylko o antypolskie nastroje w mediach czy wypowiedzi niektórych polityków, ale również o legislacyjne ograniczenia praw mniejszości narodowych. Mianowicie w 2010 roku nastąpił ogromny regres prawny w tej dziedzinie, bowiem anulowano ustawę o mniejszościach narodowych i do tej pory nie przyjęto nowej.

Kolejnym elementem restrykcji wobec mniejszości narodowych jest dziedzina oświaty. Jeszcze w 2011 roku, mimo wielokrotnych protestów i wbrew woli 60 000 mieszkańców, którzy złożyli swoje podpisy, przyjęto nowelizację ustawy o oświacie, która mocno ograniczyła prawa mniejszości narodowych w dziedzinie oświaty w języku ojczystym. Oprócz takich spraw jak niedrukowanie podręczników w języku ojczystym czy zmniejszenie finansowania tak zwanego koszyczka ucznia dla szkół mniejszości narodowych, bolesnym ciosem było ujednolicenie egzaminu z języka litewskiego. Przyjęto taką dyskryminacyjną poprawkę nie zważając na fakt, że uczniowie ze szkół mniejszości narodowych mieli 800 godzin z języka litewskiego mniej niż ich rówieśnicy z litewskich szkół, przez co znacząco pogorszyły się wyniki uczniów polskich szkół na egzaminie dojrzałości. Z powodu notorycznego ograniczania praw mniejszości narodowych w ciągu ostatnich dziesięciu lat zamknięto bądź zdegradowano kilkadziesiąt polskich szkół na Litwie.

Obecnie w ramach tak zwanej reorganizacji szkół zagrożonych likwidacją jest kilkanaście placówek oświatowych, które prowadzą nauczanie od 1 do 12 klasy w językach mniejszości. Rodzice oraz społeczności szkolne kategorycznie sprzeciwiają się tego typu praktykom. Władze zwlekają z akredytacją polskich szkół, co wprowadza duże zaniepokojenie i przeszkadza w normalnym procesie nauczania. Rodzice i uczniowie są oburzeni z powodu zaistniałej sytuacji, dlatego niedawno odbył się wiec oraz strajk ostrzegawczy z żądaniem przyśpieszenia akredytacji szkół mniejszości narodowych.

Panie Premierze, w Europie XXI wieku dbałość o poszanowanie praw mniejszości narodowych jest miarą poziomu demokracji. Dlatego też wzywamy Rząd Republiki Litewskiej do większej ochrony praw mniejszości oraz o zaprzestanie procesu likwidacji szkół wbrew woli i żywotnym interesom polskiej mniejszości narodowej na Litwie.

Strasburg, 10.06.2015

1. Evžen TOŠENOVSKÝ
2. Peter van DALEN
3. Bogusław LIBERADZKI
4. Elżbieta Katarzyna ŁUKACIJEWSKA
5. Kay SWINBURNE
6. Mirosław PIOTROWSKI
7. Rikke KARLSSON
8. Jørn DOHRMANN
9. Jarosław WAŁĘSA
10. Pál CSÁKY
11. Robert Jarosław IWASZKIEWICZ
12. György SCHÖPFLIN
13. Tatjana ŽDANOKA
14. László TŐKÉS
15. Liadh NÍ RIADA
16. Andrejs MAMIKINS
17. József NAGY
18. Yana TOOM
19. Josep-Maria TERRICABRAS
20. Andor DELI
21. Andrea BOCSKOR
22. Jordi SEBASTIÀ
23. Dariusz ROSATI
24. Jarosław KALINOWSKI
25. Bogdan Brunon WENTA
26. Stanisław OŻÓG
27. Janusz WOJCIECHOWSKI
28. Marek JUREK
29. Kosma ZŁOTOWSKI
30. Beata GOSIEWSKA
31. Krystyna ŁYBACKA
32. Janusz ZEMKE
33. Andrzej GRZYB
34. Bolesław G. PIECHA
35. Marek Józef GRÓBARCZYK
36. Zbigniew KUŹMIUK
37. Adam GIEREK
38. Krzysztof HETMAN
39. Danuta JAZŁOWIECKA
40. Czesław Adam SIEKIERSKI
41. Zdzisław KRASNODĘBSKI
42. Kazimierz Michał UJAZDOWSKI
43. Valdemar TOMAŠEVSKI
44. Angel DZHAMBAZKI
45. Csaba SÓGOR
46. Jan ZAHRADIL
47. Jan OLBRYCHT
48. Janusz LEWANDOWSKI
49. Bogdan Andrzej ZDROJEWSKI
50. Jadwiga WIŚNIEWSKA
51. Jana ŽITŇANSKÁ
52. Adam SZEJNFELD
53. Dawid Bohdan JACKIEWICZ
54. Karol KARSKI
55. Ryszard CZARNECKI
56. Tomasz Piotr PORĘBA
57. Daniel DALTON
58. Anthea McINTYRE
59. James NICHOLSON
60. Jacek SARYUSZ-WOLSKI".