Posłowie wnioskują o zbadanie, czy podział na okręgi wyborcze przed zbliżającymi się jesienią 2024 roku wyborami do Sejmu dokonany na mocy postanowienia Głównej Komisji Wyborczej z dnia 30 listopada 2023 roku nie jest sprzeczny z Konstytucją RL oraz zasadami konstytucyjnego państwa prawa, podziału władzy, odpowiedzialnego zarządzania, proporcjonalności, ochrony uzasadnionych oczekiwań, równości obywateli wobec prawa i niedyskryminacji, jasności i pewności prawa, a także bezpieczeństwa.
Wskazane postanowienie GKW już wcześniej zostało zaskarżone przez poseł na Sejm Ritę Tamašunienė, jednak sąd nie dopatrzył się naruszeń.
Grupa posłów we wniosku wskazuje, że nowy podział na okręgi wyborcze, który nie spełnia zawartego w Kodeksie Wyborczym wymagania, które wskazuje, że różnica w liczbie wyborców w poszczególnych okręgach oraz liczba uprawnionych do głosowania, których dotyczą nowe regulacje nie powinna przekraczać 10 procent, nie uwzględnia interesów mniejszości narodowych, w tym – polskiej mniejszości narodowej i narusza ich prawo do pełnoprawnego korzystania z praw wyborczych oraz wyboru swoich przedstawicieli.
Wnioskodawcy wskazują przykład przekształcenia okręgu Solecznicko-Wileńskiego w nowy okręg Wileński Południowy. Do nowego okręgu przydzielono 4 dodatkowe dzielnice wyborcze, liczące 10069 wyborców, podczas gdy ogólna liczba uprawnionych do głosowania obywateli w okręgu wynosi 31787. Czyli liczba wyborców, którzy są jednocześnie przedstawicielami mniejszości polskiej dotkniętych zmianami wynosi 31,67 procent, co znacznie przekracza wskazane normy.
Taki podział jest sprzeczny także z Konwencją Ramową o Ochronie Mniejszości Narodowych, która między innymi w artykule 16 wskazuje, że ” strony powstrzymają się od stosowania środków zmieniających proporcje narodowościowe ludności w rejonach zamieszkałych przez osoby należące do mniejszości narodowych i mających na celu ograniczenie praw i wolności wynikających z zasad zawartych w niniejszej konwencji ramowej.”
Zmiana granic okręgów wyborczych bez uwzględnienia interesów mniejszości narodowych jest sprzeczny także z Kodeksem Dobrej Praktyki w Sprawach Wyborczych Komisji Weneckiej, który wskazuje, że „tam, gdzie dokonuje się ponownego ustalania granic okręgów wyborczych - co ma miejsce w systemie okręgów jednomandatowych - winno być to przeprowadzone: w sposób apartyjny, bez krzywdy dla mniejszości narodowych, z uwzględnieniem opinii komisji, której większość członków jest niezależna; najlepiej, gdyby w składzie takiej komisji byli geograf, socjolog, wyważona reprezentacja partii politycznych oraz, jeśli konieczne, przedstawiciele mniejszości narodowych.”
Wniosek do Sądu Konstytucyjnego podpisało oprócz inicjatorów – Rity Tamašunienė i Czesława Olszewskiego –także 38 innych posłów z różnych frakcji sejmowych.
Ze względu na to, że nowe regulacje dotyczą dużej grupy osób, wyborców należących do mniejszości narodowych oraz ograniczenia ich praw wyborczych i swobód obywatelskich, wnioskodawcy proszą także o jak najszybsze rozpatrzenie złożonego wniosku.
