Przemówienia otwierające wygłosili: przewodnicząca Sejmu RL Viktoria Čmilytė-Nielsen, marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki oraz przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Rusłan Stefanczuk.

Przewodnicząca litewskiego Sejmu zaznaczyła, że trójstronna współpraca między Litwą, Polską i Ukrainą jest naturalną aspiracją wszystkich trzech państw do kreowania przyszłości własnej i regionu poprzez wykorzystanie atutów tradycyjnej wspólnoty historycznej i kulturowej. „Historia Trójkąta Lubelskiego pokazuje, jak bardzo był to proroczy ruch, a w miarę jak Ukraina zbliża się do członkostwa w UE i NATO, znaczenie naszej współpracy trójstronnej będzie tylko rosło. Wierzę, że pewnego dnia Białoruś dołączy do formatu. Pozwoliłoby to w pełni wykorzystać potencjał współpracy regionalnej i zapewnić bezpieczną wspólną przyszłość dla przyszłych pokoleń” – powiedziała Čmilytė-Nielsen podczas otwarcia sesji Zgromadzenia Parlamentarnego.

W swoim wystąpieniu marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki podkreślił, że tegoroczna sesja Zgromadzenia jest jednak wyjątkowa, ponieważ odbywa się podczas trwającej haniebnej agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. „Choć wraz z panią przewodniczącą litewskiego Sejmu pozostajemy w bieżącym kontakcie z naszym przyjacielem Rusłanem Stefanczukiem, przewodniczącym Rady Najwyższej Ukrainy, to jednak w tak szerokim składzie parlamentarnym rozmawiać będziemy o tej sytuacji po raz pierwszy” – zauważył prof. Tomasz Grodzki. Dlatego jak mówił dyskusje parlamentarzystów skupiać się będą na wsparciu dla bohaterskiego narodu ukraińskiego, ale także dotyczyć będą szeroko rozumianego bezpieczeństwa w regionie.

Marszałek Senatu RP zwrócił uwagę na to, że oczekiwanie na jakąkolwiek zmianę kursu rosyjskiego jest nierealistyczne. „Moskwa świadomie burzy europejski porządek, który budowaliśmy od rozpadu Związku Sowieckiego i próbuje przenieść nas z powrotem do czasów zimnej wojny” – oświadczył. Dlatego też jego zdaniem nie ma możliwości powrotu do jakichkolwiek relacji Zachód-Rosja „dopóki ostatni żołnierz rosyjski nie opuści terytorium Ukrainy”. Jednocześnie wyraził nadzieję, że w czasie zbliżającego się szczytu NATO, którego gospodarzem będzie Litwa, podjęte zostaną decyzje o dalszym wzmocnieniu wschodniej flanki Sojuszu, a że liczba żołnierzy, a także zdolności i rozmieszczenie jednostek na wschodniej flance, będą dostosowane do nowej rzeczywistości strategicznej.

Marszałkowi Senatu RP towarzyszyli senatorowie: Małgorzata Kopiczko, Marek Martynowski i Lidia Staroń oraz Szef Kancelarii Senatu Adam Niemczewski.

Sejm RP reprezentowali: wiceprzewodniczący delegacji poseł Radosław Fogiel oraz posłowie: Adam Andruszkiewicz, Jan Krzysztof Ardanowski, Witold Czarnecki, Jacek Czerniak, Tomasz Lenz, Marek Matuszewski i Robert Tyszkiewicz.

Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Rusłan Stefanczuk podkreślił również wskazał na historyczne partnerstwo między Litwą, Polską i Ukrainą i podziękował za aktywne wsparcie. Szef ukraińskiego parlamentu mówił m.in. o potrzebach Ukrainy na obecnym etapie wojny: potężny sprzęt obrony powietrznej, pomoc w odbudowie systemu energetycznego, pomoc finansowa. Powiedział, że wszyscy winni zbrodni agresji powinni jak najszybciej stanąć przed sądem, a Ukraina powinna odzyskać wszystkie terytoria ustanowione dokumentami prawa międzynarodowego. Stefanczuk wyraził nadzieję, że dokument końcowy, który zostanie dziś przyjęty przez Zgromadzenie, „będzie ważnym sygnałem dla innych parlamentów, rządów i krajów, że Ukraina, Polska i Litwa będą nadal iść ramię w ramię aż do ostatecznego zwycięstwa Ukrainy”.

„Ważne jest by było jasne, wspólne stanowisko wobec sankcji, zdecydowane poparcie dla odbudowy Ukrainy i dla jej członkostwa w UE i NATO” – zaznaczył Stefanczuk.

W ramach obrad Zgromadzenia Parlamentarnego odbyły się posiedzenia komisji. Komisja ds. Europejskich i Integracji Ukrainy z Unią Europejską dyskutowała o przygotowaniu Ukrainy do członkostwa w UE i o wsparciu procesów przygotowawczych udzielanym przez Litwę i Polskę. Wspólne posiedzenie Komisji ds. Rozwoju Współpracy Handlowo-Gospodarczej, Regionalnej, Lokalnej i Transgranicznej oraz Komisji ds. Współpracy Społecznej i Kulturalnej poświęcone było pomocy gospodarczej, energetycznej i humanitarnej w odbudowie Ukrainy. Natomiast Komisja ds. Współpracy w Dziedzinie Bezpieczeństwa omówiła wymiar transatlantycki, dotyczący bezpieczeństwa oraz NATO w naszym regionie, rozmawiać będzie także o wzmocnieniu polityki odstraszania i obrony.

Po zakończeniu obrad komisji i przedstawieniu wyników debaty przewodniczący Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki, przewodnicząca litewskiego Sejmu Viktoria Čmilytė-Nielsen ortaz przewodniczący ukraińskiej Rady Najwyższej Ukrainy podpisali dokument końcowy w którym między innymi czytamy, że ścisła współpraca między parlamentami Litwy, Polski i Ukrainy oraz skoordynowane działania mają kluczowe znaczenie w tym trudnym dla Ukrainy i Europy okresie. Zgromadzenie potwierdziło nieodłączne prawo Ukrainy do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony i podkreśliło, że zwycięstwo Ukrainy w wojnie prowadzonej przez Federację Rosyjską ma egzystencjalne znaczenie dla Ukrainy i całej Europy.

Na konferencji prasowej po zakończeniu obrad marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki powiedział, że rozmowy podczas Zgromadzenia dotyczyły głównie wielowymiarowej pomocy dla walczącej Ukrainy przed nadchodzącą zimą. Politycy polscy i litewscy zobowiązali się do wszechstronnego popierania dążeń Kijowa do członkostwa w UE i NATO i do wykorzystania w tym procesie własnych doświadczeń z negocjacji akcesyjnych.

Na zakończenie wizyty w Wilnie polska delegacja udała się na Cmentarz na Rossie, gdzie złożyła wieńce przed Mauzoleum Matki i Serca Syna oraz w Kaplicy Powstańców.

Trójstronne Zgromadzenie Parlamentarne Polski, Litwy i Ukrainy zostało powołane 13 maja 2005 r. Jest konsultacyjnym organem międzyparlamentarnym, którego celem jest opracowywanie zagadnień i projektów, stanowiących przedmiot trójstronnego zainteresowania. Sesje plenarne Zgromadzenia odbywają się raz w roku, w każdym kraju po kolei. Poprzednia sesja Zgromadzenia odbyła się w grudniu 2021 w Senacie w Warszawie.

Na podst. lrs.lt, senat.gov.pl