Instytut Rozwoju Języka Polskiego im. św. Maksymiliana Marii Kolbego, powołany 7 października 2022 r., wspiera rozwój nauki języka polskiego i oświaty polskiej za granicą.
Instytut, działając poprzez operatorów – realizuje te cele też we współpracy ze Stowarzyszeniem Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”. Jednym z kluczowych punktów tegorocznej wizyty było spotkanie z Zarządem „Macierzy Szkolnej” w Ambasadzie RP w Wilnie. W trakcie spotkania prezes „Macierzy Szkolnej” Krystyna Dzierżyńska zaprezentowała studium na temat „Oświata polska na Litwie: rozwój, trudności i sukcesy”, obejmujące w szerokim zakresie problematykę oświaty i wychowania w języku polskim w systemie edukacyjnym Litwy. Dało to możność kierownictwu Instytutu mieć pełny i realistyczny obraz stanu rzeczy oświaty w języku polskim na Litwie. Odbyła się też rozmowa, dotycząca kwestii aktualnych dla szkół polskich na Litwie, m. in. takich jak: wsparcie metodyczne i dokształcanie nauczycieli, tłumaczenie podręczników, organizowanie wakacyjnych wyjazdów do Macierzy uczniów polskich szkół, połączonych z doskonaleniem znajomości języka polskiego, poznawaniem historii i kultury, współczesnej Polski, potrzeb w zakresie dofinansowania oraz postulatów pod kątem zbliżających się konkursów dotacyjnych.
Dopełnienie pozyskanej informacji podczas spotkania wizytami i bezpośrednim kontaktem z dWWWyrektorami, nauczycielami i uczniami przedszkoli i szkół w Wilnie oraz w podwileńskich rejonach, rozmowami o bieżących wyzwaniach i możliwych usprawnieniach, pozwoliło delegacji Instytutu ujrzeć w miarę pełny obraz funkcjonowania polskich placówek.
Podczas podsumowania wizyty w wywiadzie dla Telewizji TVP Wilno, dr Starakiewicz-Krawczyk opowiedziała o głównych celach wyjazdu, zebranych wnioskach i planach na przyszłość. Mówiąc o tym dyrektor odnotowała, że przedstawiciele, kierowanej przez nią placówki podzielili się na dwa zespoły, by odwiedzić jak najwięcej placówek i na własne oczy zobaczyć, jak pomoc z Polski faktycznie sprawdza oraz przeprowadzić bezpośrednie rozmowy o potrzebach, o tym, co można by było poprawić czy zmienić, poznać, w jakiej kondycji jest polska społeczność. I, jak odnotowała, ta kondycja okazała się świetna. Zdaniem pani dyrektor, w wielkiej mierze zależy to od ludzi na miejscu – zaangażowanych dyrektorów, nauczycieli, których spotkali w tych placówkach. Dyrektor odnotowała, że współpraca i współdziałanie ze szkołami polskimi na Litwie różni się od działalności na innych obszarach (np. w Stanach, Kanadzie, Wielkiej Brytanii), ponieważ polskie szkoły na Litwie funkcjonują w systemie oświaty litewskiej, więc ta współpraca powinna być oparta na wspieraniu, a nie ingerowaniu i by to wspieranie owocowało tym, że oferta szkół polskich byłaby bardzo atrakcyjna dla dzieci i uczniów oraz podnosiła ich prestiż. Pani dyrektor odnotowała, że pozytywnie ją zaskoczyło doskonale wyposażenie polskich placówek, m. in. w nowoczesne środki techniczne.
Stwierdzając fakt, że starsze pokolenie Polaków mieszkających poza Polską było bardziej aktywne i zmotywowane do pracy na rzecz polskiej społeczności na obczyźnie, dziś, jak powiedziała dyrektor, stoi zadanie, by zmotywować do tego młode pokolenie, czemu m. in. służą organizowane we współpracy z Instytutem debaty parlamentarne młodych w poszczególnych krajach. Dr. Urszula Starakiewicz-Krawczyk zapewniła, że o ile na Litwie wynikłaby inicjatywa zorganizowania takiej debaty (a ma to być inicjatywa oddolna), kierowana przez nią placówka będzie służyła pomocą.
Dyrektor Instytutu mówiła też o tym, że dokument zasadniczy określający pracę Instytutu obejmuje 5 podstawowych kierunków i tymi torami będzie szła jego działalność w latach 2025-2030. M. in. obejmują one: tworzenie i monitorowanie nowoczesnego systemu nauczania języka polskiego poza granicami kraju; aktywizację i wsparcie potencjału środowiska polonijnego, działającego na rzecz języka polskiego za granicą; wspieranie tożsamości narodowej wśród diaspory oraz kreowanie nowoczesnego wizerunku Polski w świecie. Jednym z realizowanych zadań jest promowanie języka polskiego jako języka osobistego wyboru. Polska, jak zaznaczyła dr. Urszula Starakiewicz- Krawczyk, jest krajem ważnym w Europie, atrakcyjnym, prężnie rozwijającym się, oferującym dobre studia, co może decydować o wyborze języka polskiego nie tylko ze względów emocjonalnych, ale też pragmatycznych. Dyrektor odnotowała, że wychowanie w dwujęzyczności, co udowodnili naukowcy, rozwija mózg, niweluje wykluczenie społeczne, daje szansę na łatwiejsze przyswajanie kolejnych języków, rodzi otwartość, tolerancję. Ponadto dwujęzyczność łączy się z tożsamością, a odcinanie się od korzeni prowadzi do wyobcowania, co dziś jest wielkim problemem we współczesnym świecie.
Kształtowanie i realizowanie tych zadań, jak powiedziała pani dyrektor, będzie nadal realizowane również na podstawie oddzielnego konkursu, mającego na celu wsparcie szkół na Litwie, Łotwie i Ukrainie – w krajach, gdzie zadeklarowana jest mniejszość polska i gdzie te potrzeby są inne, niż w innych częściach świata.
Delegacja odwiedziła również Filię Uniwersytetu w Białymstoku w Wilnie, gdzie zaprezentowano ofertę edukacyjną oraz propozycje działań w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli. Odbyły się także spotkania z przedstawicielami władz samorządowych Wilna, rejonu wileńskiego i rejonu solecznickiego oraz rozmowa z posłem na Sejm Republiki Litewskiej Jarosławem Narkiewiczem.
Po zakończeniu wizyty na Litwie delegacja udała się na Łotwę.
Janina Lisiewicz
Nasza Gazeta
