Sztandar szkoły jest symbolem jej historii i tradycji. Jest znakiem, który łączy tych, którzy opuszczają jej progi jak i obecnych oraz przyszłych uczniów. Rangę sztandaru podnosi ceremonia jego poświęcenia, dzięki czemu ma wymiar nie tylko świecki, ale również religijny.
Sztandar szkoły przedwojennej w Szumsku został wykonany w 1922 r. przez Eugenię Wolską, żonę dyrektora szkoły. 10 maja 1998 roku Sztandar Szkoły Powszechnej w Szumsku został uroczyście umieszczony w Skarbcu Pamięci i Historii Narodu Polskiego na Jasnej Górze w Częstochowie, co potwierdza Akt Przekazania.
Przekazanie sztandaru odbyło się dzięki staraniom jego syna Zygmunta i byłych wychowanków szumskiej szkoły owego okresu Czesława Bielawskiego i Tadeusza Wojtkiewicza. Sztandar szkoły, oznaczony numerem 32 w Katalogu Sztandarów na Jasnej Górze, pozostanie w Sali Skarbca Jasnogórskiego na wieczne czasy. Miasto Częstochowę i miasteczko Szumsk „pojednał” więc Historyczny Sztandar.
Na tym historia sztandaru się nie kończy, a to wszystko zawdzięczając byłemu uczniowi Szkoły Podstawowej w Szumsku, a obecnie bratu Zakonu Franciszkańskiego Czesławowi Krzyżanowskiemu, który wpadł na pomysł, by wykonać wierną kopię sztandaru dla szkoły. „W Polsce znalazłem ludzi dobrej woli – złożyli oni ofiary na wykonanie kopii sztandaru, który od dzisiaj będzie się znajdował w mojej dawnej szkole” – z satysfakcją opowiadał brat Czesław, który wtenczas (2012 r.) pracował w Gnieźnie.
Rozpoczęcie 2012-2013 roku szkolnego w Szumsku było wyjątkowe, bowiem dzięki b. Krzyżanowskiemu szkoła wzbogaciła się o replikę przedwojennego sztandaru Szkoły Powszechnej w Szumsku.
Pamiętamy o wymowie sztandaru, należycie okazujemy mu cześć. Uroczystości z udziałem sztandaru odbywają się z zachowaniem powagi, a przechowywanie go – jako właściwa postawa jego poszanowania. W związku z tym sztandar jest eksponowany w widocznym i ogólnie dostępnym miejscu w zamkniętej gablocie w gabinecie języka ojczystego. Odtąd ten symbol przedwojennej wszechnicy wiedzy jest swoistym łącznikiem pomiędzy historią i teraźniejszością.
W dniu 27 września 2022 roku pomiędzy Szkołą Podstawową im. Armii Krajowej w Częstochowie, a Szkołą Podstawową w Szumsku zostało zawarte porozumienie o współpracy międzynarodowej szkół. Celem tego porozumienia jest ustanowienie współpracy obu szkół, zapoznanie uczniów i nauczycieli z historią i współczesnym dorobkiem Polski i Litwy, poznawanie systemów edukacyjnych w Polsce i na Litwie, umacnianie więzi społeczności polskiej Szumska z Macierzą.
Częstochowę i Szumsk „powiązało sercami” październikowe spotkanie, w którym wzięli udział zastępca prezydenta miasta Częstochowy dr Ryszard Stefaniak, naczelnik Wydziału Edukacji Urzędu Miasta Częstochowy Rafał Piotrowski, mjr Grzegorz Klose oraz dyrektorzy szkół miasta Częstochowy. Goście mieli okazję obejrzeć program artystyczny z okazji 245-lecia oświaty w Szumsku i 100-lecia Historycznego Sztandaru szkoły.
Później nastąpiła chwila bardzo wzruszająca. Szkoła Podstawowa w Szumsku i kopia Sztandaru Szkoły Powszechnej w Szumsku zostały odznaczone Krzyżem Pododdziałów Tradycji Oręża Polskiego Polskich Drużyn Strzeleckich w uznaniu zasług dla patriotycznego wychowania młodzieży polskiej, propagowania historii Polski i tradycji oręża polskiego na Ziemi Litewskiej. Odznaczenia dokonali zastępca prezydenta miasta Częstochowy dr Stefaniak oraz mjr Klose. Pod koniec spotkania goście wręczyli wszystkim pracownikom szkoły i uczniom prezenty.
Mamy nadzieję, że my, dorośli, pracą, a uczniowie nauką, będziemy przyczyniać się do dalszego rozwoju szkoły, a otrzymaną odznakę poniesiemy z dumą, dążąc do tego, aby nasi wychowankowie wyrośli na prawdziwych Polaków i mądrych obywateli Ziemi Wileńskiej.
Być zwyciężonym i nie ulec – to zwycięstwo, zwyciężyć i spocząć na laurach – to klęska (Józef Piłsudski).
Inesa Korwiel
Czesława Błażewicz
