Przed rozpoczęciem spotkania przed gmachem departamentu przedstawiciele społeczności szkół mniejszości narodowych na Litwie zorganizowali pikietę, która była wyrazem protestu przeciwko dyskryminacji oświaty mniejszości narodowych, nieakredytowaniu bądź zamykaniu szkół mniejszości narodowych.

Pikietujący chcieli zwrócić uwagę na to, że mniejszości narodowe potrzebują realnych decyzji rządu i Ministerstwa Oświaty i Nauki odnośnie ich praw, a nie powoływania biurokratycznych instytucji nie mających żadnych praw decyzyjnych.

Przed gmachem departamentu pikietowali uczniowie, rodzice, nauczyciele szkół z polskich i rosyjskich szkół – ogółem około 150 osób. Do pikietujących dołączyli przewodnicząca Forum Rodziców Szkół Polskich Rejonu Solecznickiego Renata Cytacka, radne m. Wilna Romualda Poszewiecka, Edyta Szyszko.

Udział w spotkaniu wzięli przedstawiciele Departamentu Mniejszości Narodowych, wicekanclerz Rządu Rimantas Vaitkus, wiceminister oświaty i nauki Natalja Istomina, przedstawiciele litewskiego MSZ. Polską mniejszość na spotkaniu reprezentowali prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna", poseł na Sejm RL Józef Kwiatkowski, wiceprezes organizacji Krystyna Dzierżyńska, radna m. Wilna Edyta Tamošiūnaitė, członkini komitetu kultury, oświaty i sportu stołecznej rady, Grzegorz Sakson, Władysław Wojnicz oraz Walenty Wojniłło z Rady Wspólnot Narodowych, Danuta Narbut, przewodnicząca Wileńskiego Forum Rodziców Polskich.

Kierownictwo Departamentu Mniejszości Narodowych zaproponowało podczas spotkania powołanie grupy roboczej ds. polskiej mniejszości na Litwie. Jej przewodniczącym ma zostać Józef Kwiatkowski.

Spotkanie było zamknięte dla mediów, ale z informacji, jakie uzyskał portal L24, wynika, że podczas spotkania w ogólnym zarysie poruszono problemy, z którymi od lat borykają się mniejszości narodowe na Litwie. Kolejne spotkanie ma się odbyć po Świętach Wielkiejnocy.

Poniżej zamieszczamy tekst petycji skierowanej przez uczestników pikiety do dyrektora Departamentu Mniejszości Narodowych przy Rządzie Republiki Litewskiej Vidy Montvydaitė.

„Społeczność Szkoły Średniej im. Władysława Syrokomli w Wilnie
Społeczność Szkoły Średniej im. Joachima Lelewela w Wilnie
Społeczność Szkoły im. Szymona Konarskiego w Wilnie
Społeczność Szkoły w Leszczyniakach w Wilnie
Społeczność Szkoły im. Lwa Karsawina w Wilnie
Społeczność Szkoły im. Aleksandra Puszkina w Wilnie
Społeczność Szkoły „Centro" w Wilnie
Społeczność Szkoły „Ateities" w Wilnie
Rodzice uczniów szkoły w Jerozolimce z polskim językiem nauczania

Petycja
12.02.2016
Wilno

Dyrektor Departamentu Mniejszości Narodowych przy Rządzie Republiki Litewskiej
Vida Montvydaitė

My, rodzice i opiekunowie uczniów szkół mniejszości narodowych, stajemy dzisiaj w obronie praw i prawowitych interesów własnych i naszych dzieci.

Przeprowadzana obecnie reforma oświatowa jest dyskryminująca wobec oświaty mniejszości narodowych, jednoznacznie powoduje pogorszenie sytuacji oświatowej mniejszości narodowych i ogranicza prawa naszych dzieci do pobierania nauki w języku ojczystym. Oświata jest dziedziną, w której państwo powinno stworzyć warunki do pielęgnowania tożsamości przez osoby należące do mniejszości narodowych, zaś pobieranie nauki w języku mniejszości narodowej jest prawem gwarantowanym osobom należącym do mniejszości narodowych.

Prawo każdego człowieka do nauki zapewnia Powszechna Deklaracja Praw Człowieka: „Celem nauczania jest pełny rozwój osobowości ludzkiej i ugruntowanie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności. Krzewi ono zrozumienie, tolerancję i przyjaźń między wszystkimi narodami, grupami rasowymi lub religijnymi; popiera działalność Organizacji Narodów Zjednoczonych zmierzającą do utrzymania pokoju. Rodzice mają prawo pierwszeństwa w wyborze nauczania, które ma być dane ich dzieciom (art. 26 punkt 2 i 3).

Model systemu oświatowego, który funkcjonował do tej pory, i obejmował szkoły, w których nauczanie odbywa się w języku mniejszości narodowych, sprawdził się, spełnił bowiem oczekiwania mieszkańców.

Wyrażamy swoje zaniepokojenie losem 8 szkół mniejszości narodowych działających w Wilnie, które są zagrożone likwidacją bądź reorganizacją. Są to: Szkoła Średnia im. Władysława Syrokomli w Wilnie (869 uczniów), Szkoła im. Szymona Konarskiego w Wilnie (403 uczniów), Szkoła Średnia im. Joachima Lelewela w Wilnie (462 uczniów), Szkoła w Leszczyniakach w Wilnie (597 uczniów), Szkoła im. Aleksandra Puszkina w Wilnie (724 uczniów), Szkoła im. Lwa Karsawina w Wilnie (558 uczniów), Szkoła „Ateities" w Wilnie (659 uczniów), Szkoła „Centro" w Wilnie (270 uczniów). Z dniem 1 września 2015 roku zlikwidowano polski pion w wileńskiej szkole w Jerozolimce.

Jesteśmy przekonani, że Ministerstwo Oświaty i Nauki celowo hamuje proces akredytacji szkół średnich im. im. Wł. Syrokomli w Wilnie i im. J. Lelewela w Wilnie, nie akredytuje programów kształcenia średniego, dopuszczając się w ten sposób dyskryminacji oświaty mniejszości narodowych i mając na celu obniżenie statusu szkół średnich. Nie ulega wątpliwości, że Szkoła im. Szymona Konarskiego w Wilnie, Szkoła w Leszczyniakach w Wilnie, Szkoła im. Aleksandra Puszkina w Wilnie, Szkoła im. Lwa Karsawina w Wilnie, Szkoła „Ateities" w Wilnie i Szkoła „Centro" w Wilnie powinny zachować status szkół średnich i prowadzić kształcenie początkowe, podstawowe i średnie.

Liczba uczniów w tych szkołach nie może być czynnikiem warunkującym obniżenie statusu szkół. Dla przykładu: w litewskiej szkole w Sejnach (Polska) do klas 1-12 uczęszcza zaledwie 67 uczniów. Tymczasem szkoły mniejszości narodowych na Litwie, do których uczęszcza znacznie większa liczba uczniów (500 i więcej), są zagrożone likwidacją.

Przypominamy, że 17 marca 2011 r. Sejm RL, nie zważając na powszechne zaniepokojenie i uzasadniony sprzeciw mniejszości narodowych, pomimo apelu 60 000 rodziców uczniów wystosowanego do Prezydenta RL, Sejmu, Rządu, przyjął nieprzychylne dla szkolnictwa mniejszości narodowych poprawki do Ustawy o oświacie, na mocy których m.in. od 2013 r. wprowadzono ujednolicony egzamin maturalny z języka litewskiego, wykładanie poszczególnych przedmiotów w języku państwowym, zaprogramowano obniżenie statusu szkół średnich. Stwierdzamy, że stale, począwszy od 2012 roku, pogarszające się wyniki z egzaminu maturalnego z języka litewskiego w szkołach mniejszości narodowych są dowodem na to, że do ujednoliconego egzaminu z języka litewskiego nie przygotowano się należycie – zarówno przed jego wprowadzeniem, jak też obecnie. Uczniowie ze szkół mniejszości narodowych języka litewskiego uczyli się o omal 800 godzin mniej niż ich rówieśnicy z litewskich szkół. Nie opracowano i nie wydano podręczników, materiałów edukacyjnych.

Należy zaznaczyć, że od 1 września 2009 roku dodatek do puli finansowania otrzymywanej przez szkoły mniejszości narodowych zmniejszono o 6% - do 15%. Po tym, gdy podjęto decyzję o ujednoliceniu egzaminu z języka litewskiego, pulę zwiększono o 5%, ale jedynie na zwiększenie liczby lekcji języka litewskiego, a nie na całokształt procesu edukacyjnego.

Dążymy do tego, by Litwa objęła ochroną mniejszości narodowe mieszkające na jej terenie, by czyniła to w oparciu o dobre praktyki w dziedzinie ochrony praw człowieka i podstawowych wolności, które mają fundamentalne znaczenie dla utrzymania stabilności, demokracji i pokoju. Chcemy chronić tożsamość przy równoległym dążeniu do zapewnieniu dobrych relacji pomiędzy wspólnotami narodowymi, kształtować globalne podejście do spraw związanych z mniejszościami narodowymi, które jest gwarantem demokratycznych stosunków. Ponadto pragniemy, aby, jak to zostało ujęte w Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych, zróżnicowanie kulturowe nie było źródłem i czynnikiem podziałów, lecz wzbogacenia każdego społeczeństwa, gwarantem wolności i demokracji. Społeczeństwo demokratyczne nie tylko szanuje odmienność etniczną, językową i religijną mniejszości narodowych, ale też powinno stwarzać warunki do pielęgnowania i rozwoju tożsamości narodowej.

Jesteśmy zmuszeni do organizowania akcji protestacyjnej, popieramy samodzielnie powołane komitety zrzeszające rodziców uczniów, które stoją na straży praw i prawowitych interesów własnych i ich dzieci, m.in. prawa do kształcenia dzieci w języku ojczystym od klasy 1 do 12.

Wzywamy Departament Mniejszości Narodowych przy Rządzie Republiki Litewskiej do niezwłocznego podjęcia wszelkich niezbędnych kroków celem zachowania systemu oświatowego mniejszości narodowych, który do tej pory sprawnie funkcjonował, zachowania 8 szkół mniejszości narodowych w Wilnie (im. Wł. Syrokomli, im. Joachima Lelewela, im. Sz. Konarskiego, Szkoła w Leszczyniakach, im. A. Puszkina, im. L. Karsawina, Szkoła „Ateities" oraz Szkoła „Centro"), akredytowania programów kształcenia średniego tych szkół i przyznania im statusu gimnazjum.

Wzywamy ponadto do zainicjowania przywrócenia działalności polskiego pionu w wileńskiej szkole w Jerozolimce, który został zlikwidowany w 2015 r.

Apelujemy o podjęcie działań w celu zachowania pomieszczeń jednej z najstarszych wileńskich szkół - Szkoły Średniej im. Joachima Lelewela w Wilnie – przy ul. Antokolskiej g. 33, co spowoduje, że w dzielnicy Antokol zostanie zachowana szkoła mniejszości narodowych z polskim i rosyjskim językami nauczania.

Jeśli nasze, tj. uczniów pobierających naukę w ww. szkołach, żądania nie zostaną spełnione, powstaną wątpliwości co do celowości i potrzeby działalności Departamentu Mniejszości Narodowych, którego główną misją jest zapewnienie podstawowych praw i uzasadnionych żądań mniejszości narodowych mieszkających na Litwie".

• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
• fot. Marian Paluszkiewicz fot. Marian Paluszkiewicz
•