„Wystawa ukazuje pisarkę Elizę Orzeszkową, autorkę „Nad Niemnem", „Chama" oraz wielu innych powieści chłopskich, zupełnie z innej strony – jako organizatorkę i patriotkę. Jako tą, która za działalność wydawniczą zapłaciła kilkuletnim aresztem domowym w Grodnie" – powiedział inicjator wystawy, historyk literatury, poeta i przewodnik Józef Szostakowski.

Księgarnia Elizy Orzeszkowej działała w Wilnie przy ul. Świętojańskiej (obecnie šv. Jono) w latach 1879-1882. Podczas zaboru rosyjskiego pisarka, chcąc spopularyzować Wilno, w swej księgarni zaczęła sprzedawać zdjęcia znanego wileńskiego fotografa Józefa Czechowicza, oferując klientom wiele widoków miasta.

„Widokówki były rozpowszechniane przez księgarnię Orzeszkowej, żeby zachować ducha patriotyzmu. W 1882 roku generał-gubernator Iwan Totleben zamknął tę księgarnię, ze względu na to, że sieje duch polski. Orzeszkowa została wysłana do Grodna na kilka lat i nie miała nawet prawa wyjeżdżania z miasta bez zezwolenia władz miejskich" – opowiadał Szostakowski.

Na wystawie prezentowanych jest 10 widokówek, ukazujących między innymi Zwierzyniec, Popławy, Żelazną Chatkę, kościół św. Jakuba w Wilnie, Górę Zamkową, Belmont.

Oryginały zdjęć znajdują się w zbiorach Biblioteki im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk.

Jak zaznaczył Szostakowski, zdjęcia są niepodpisane, ale pradopodobnie są autorstwa Józefa Czechowicza. Na odwrocie widokówek jest przyklejony napis „Wydawnictwo E. Orzeszkowej i S-ki w Wilnie".

„Czechowicz jako jeden z pierwszych fotografików zaczął fotografować nie tylko Wilno, ale i obrzeża miasta. Był pejzażystą, który starał się łączyć wodę, teren i niebo" – opowiadał inicjator wystawy.

Otwarcie ekspozycji odbyło się w ramach już czwartej Kawiarenki Literackiej, zainicjowanej przez Helenę Bakuło, dyrektorkę Muzeum Władysława Syrokomli w Borejkowszczyźnie.

Zebrani zapoznali się nie tylko z wystawą, ale też wysłuchali kilku utworów muzycznych w wykonaniu Edyty Balčiūnaitė, poznali twórczość młodego wileńskiego poety Tomasa Tamošiūnasa. Spotkanie było też okazją do dyskusji, wspólnego śpiewana i miłego spędzania niedzielnego popołudnia w sympatycznym towarzystwie.

Iwona Klimaszewska

Fot. autorka

• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
•