Wystąpią soliści: Ilona Krzywicka – Halka, Małgorzata Rodek – Zofia, Jakub Pawlik – Jontek, Sebastian Szumski – Janusz; Capella Cracoviensis chór i orkiestra na historycznych instrumentach; Jan Tomasz Adamus dyrygent.
W 2019 roku przypada 200. rocznica urodzin Stanisława Moniuszki, wybitnego kompozytora, dyrygenta, organisty, pedagoga, dyrektora Teatru Wielkiego w Warszawie, twórcy polskiej opery narodowej. Obchody tej rocznicy, wspólnej dla Polski, Litwy i Białorusi, patronatem objęło UNESCO.
Podczas uroczystej inauguracji Roku Moniuszki w Wilnie, 12 grudnia 2018 roku w Pałacu Władców w Wilnie zostanie wystawiona „Halka” w wersji wileńskiej z 1848 roku. Jest ona szczególna, ponieważ często w pierwotnych wersjach utworów zawiera się więcej informacji o kompozytorze i jego intencjach. Kolejne wersje, powstałe często z pragmatycznych powodów jak schlebienie gustom widowni, poddanie się sugestiom dyrektora teatru, są zazwyczaj mniej autentyczne i bardziej konwencjonalne. W przypadku „Halki” problem jest tym większy, że zmiany wprowadzone przez Moniuszkę w stosunku do wileńskiej wersji nie były kosmetyczne. Skomponował on na potrzeby warszawskiej premiery całe zupełnie nową muzykę, w tym wszystkie największe „przeboje” tej partytury. W wersji wileńskiej „Halka” to zupełnie inny utwór: przejmujący w swojej bezpośredniości dramat muzyczny. Nie ma w niej miejsca na fragmenty przyjemne dla ucha, ale zbędne dla akcji. Kompozytor nie skupia się na scenach, które mogłyby opóźniać rozwój opery. Nie ma tu więc scen baletowych, refleksyjnych arii. Moniuszko tworzy rzecz w swoich czasach bardzo awangardową. Ta „Halka” jest mniej liryczna, mniej widowiskowa, ale bardziej dramatyczna. Zwarta akcja dąży ku tragicznemu rozwiązaniu, wymowa całości staje się dosadna i drastyczna, dramaturgia zdyscyplinowana, a los tytułowej bohaterki przejmujący. W ostatecznej redakcji dostaliśmy wielką operę, pełną wokalnego splendoru, bogatą w muzyczne klejnoty, które przez lata żyły własnym życiem jako muzyka popularna. Ale teatralną prawdę, wyrazistą architekturę fabuły, świeżość i radykalność w realistycznym opracowaniu tematu odnaleźć można tylko w „Halce” wileńskiej.
Chór kameralny i orkiestra Capella Cracoviensis to jeden z najciekawszych zespołów na polskiej scenie muzyki dawnej. Wykonuje repertuar od renesansowej polifonii po wczesnoromantyczne opery na instrumentach z epoki i przy użyciu historycznych praktyk wykonawczych. Capella Cracoviensis jest gościem wielu ważnych festiwali i sal koncertowych: Bachfest Leipzig, SWR Festspiele Schwetzingen, Händel Festspiele Halle, Haydn Festspiele Brühl, Opéra Royal Versailles, Theater an der Wien, NOSPR Katowice, Filharmonia Szczecin, Misteria Paschalia Kraków. Ostatnie dokonania zespołu to m.in. pierwsze polskie wykonanie dzieł Wagnera na historycznych instrumentach z udziałem Waltraud Meier (Wesendonck-Lieder) oraz nagrania oper Pergolesiego i Porpory dla wytwórni Decca. Capella Cracoviensis powstała w 1970 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora Filharmonii Krakowskiej Jerzego Katlewicza, który dzieło tworzenia przy instytucji zespołu specjalizującego się w wykonywaniu muzyki dawnej powierzył Stanisławowi Gałońskiemu.
Stanisław Moniuszko urodził się w 5 maja 1819 roku w Ubielu koło Mińska. Wileński okres jego życia rozpoczyna się w 1836 roku, kiedy to zamieszkał w domu Mullerów przy ulicy Niemieckiej (dziś Vokiečių g. 26). Tutaj czytał, grał, spędzał czas na słuchaniu muzyki, chłonął nowe dźwięki. Jesienią 1837 roku rozpoczął studia muzyczne w Berlinie. Po ukończeniu nauki, w 1839 roku wrócił do Wilna. Poślubił Aleksandrę Mullerównę. Ksiądz Jan Menue udzielił ślubu młodej parze. Pan młody miał zaledwie 21 lat. Źródłem dochodów Moniuszki była posada organisty w kościele św. Janów i prywatne lekcje muzyki. Kilka lat później Moniuszko został dyrygentem w Teatrze Wileńskim. Skomponował wiele utworów, w tym ponad 300 pieśni, cztery „Litanie Ostrobramskie”, wydawał „Śpiewniki domowe”. W 1848 roku odbyło się w Wilnie w salonie teściów skromne przedstawienie fragmentów „Halki”. Teatralna premiera „Halki” odbyła się w Wilnie 16 lutego 1854 roku w gmachu Ratusza. Warszawska premiera odbyła się dopiero w 1858 roku. Był to ogromny sukces, który spowodował, że Moniuszko przeniósł się do Warszawy, został tam dyrygentem Opery. Jego opery „Flis”, „Hrabina”, „Verbum nobile”, „Straszny dwór” weszły na zawsze do złotej skarbnicy muzyki polskiej. Zmarł w Warszawie 4 czerwca 1872 roku.
Po koncercie będzie możliwość obejrzenia wystawy „Litwo, Ojczyzno moja… Adam Mickiewicz i jego poemat Pan Tadeusz”.
Obowiązują bezpłatne zaproszenia. Konieczna jest rejestracja: http://registracija.valdovurumai.lt/ci6n6m85. Osoby zarejestrowane otrzymają bilety ze wskazanym miejscem siedzącym. Liczba miejsc ograniczona. Z powodu wielkiego zainteresowania rejestracja została już zakończona.
Organizatorzy: Capella Cracoviensis, Instytut Polski w Wilnie, Muzeum Narodowe-Pałac Wielkich Książąt Litewskich, Zarząd Miejski Związku Polaków na Litwie ZPL Wilno, Litewska Filharmonia Narodowa, Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej Litwa.
Koncert odbywa się pod patronatem Litewskiego Komitetu ds. UNESCO.
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP w ramach programu Niepodległa na lata 2017-2021 oraz programu Instytut Adama Mickiewicza „Kulturalne pomosty”. Projekt współfinansowany w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą za pośrednictwem Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
