W wileńskim Centrum Tolerancji-Państwowym Muzeum Gaona Wielkiego w czwartek otwarta została wystawa "Psalmy" autorstwa znanego polskiego artysty, pochodzącego z Wilna – Andrzeja Strumiłły. Na wernisaż do rodzinnego miasta przybył też sam autor, który przed kilkoma dniami skończył 89 lat.
„Psalmy” to cykl 18 obrazów olejnych, namalowany 1988 w roku na potrzeby dźwigniętej z ruin synagogi w Sejnach. Strumiłło swą pracę poświęcił pamięci Żydów z pogranicza polsko-litewskiego.
„Drodzy Litwini, Żydzi i Polacy. Kłaniam się nisko przed waszą historią. W Sejnach była zrujnowana synagoga. Udało mi się doprowadzić do jej remontu. Po to, by ją ożywić, namalowałem osiemnaście obrazów pod osiemnaście okien. Wybrałem tematy z „Psalmów”, bo akurat mój dom na wsi odwiedził Czesław Miłosz i przywiózł mi swoje książki, tłumaczenie „Psalmów” – opowiadał Strumiłło podczas otwarcia wystawy.
„Te osiemnaście obrazów przedstawiają dramatyczne karty, które w moim zrozumieniu były hołdem dla historii Holokaustu, dla ludzi z Sejn, których nie ma” – tłumaczył autor.
Biała Synagoga w Sejnach została zbudowana w końcu XIX w. na miejscu drewnianej bożnicy z XVIII w., zniszczonej podczas II wojny światowej. Według Strumiłły, ta synagoga podzieliła los miejscowych Żydów. Potem mieściło się w niej więzienie, a później – sklep nawozów. Odbudowa klasycystyczno-neogotyckiej bożnicy trwała w latach 1978-1987. W 1988 roku w jej pomieszczeniach rozpoczęło działalność Centrum Sztuki, Kultury Narodów Pogranicza.
„Muszę przeprosić zwyczaje i tradycję malarską w synagodze za figurację, ale jako artysta kręgu europejskiego nie mogłem tego zrobić inaczej. Bo wielki Rembrandt malował takie sceny, moi koledzy w Paryżu malowali takie sceny, interpretowali sacrum. Inaczej nie mogliśmy tego przedstawić. Tak że czuję się nie w porządku, ale proszę mi wybaczyć” – mówił malarz.
Na wystawie prezentowane są też dwie nowsze prace Strumiłły, namalowane w 2010 roku na wystawę w Muzeum Miasta Łodzi. Za natchnienie posłużyły mu „Psalmy” kompozytora Aleksandra Tansmana i „Symfonia psalmów” Igora Strawińskiego.
Jak podkreślił Markas Zingeris, dyrektor Centrum Tolerancji-Państwowego Muzeum Gaona Wielkiego w Wilnie, Strumiłło jest prawdziwym reprezentantem tej części społeczeństwa polskiego, „za której pośrednictwem odczuwamy prawdziwą, autentyczną jedność kulturową z Polską”.
Już od 18 lat z artystą współpracuje Instytut Polski w Wilnie. „Organizujemy wystawy, plenery i warsztaty malarskie, dlatego cieszę się, że pan Andrzej znalazł chwilę czasu, żeby przyjechać do Wilna i zaprezentować swoją twórczość, której nie trzeba w Polsce nikomu przedstawiać. Ale jestem przekonany, że nie trzeba i postaci pana Andrzeja, i jego twórczości przedstawiać nikomu na Litwie. To dla nas ogromny zaszczyt powitać pana w Wilnie” – powiedział Marcin Łapczyński, dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie.
Andrzej Strumiłło to znany polski artysta o bardzo szerokiej skali zainteresowań – jest malarzem, grafikiem, rzeźbiarzem, poetą, pisarzem i twórcą scenografii. Urodzony w 1927 roku Wilnie, jak uściślił podczas wernisażu, w szpitalu uniwersyteckim za kościołem św. Piotra i Pawła. 23 października rozpoczął 90 rok życia. Mieszka i tworzy w Maćkowie Rudej na Sejneńszczyźnie.
„Los pogroził mnie palcem, bo mój bardzo bliski przyjaciel, który był zaledwie rok ode mnie starszy, już odszedł. Mówię o Andrzeju Wajdzie, na którego pogrzebie w Krakowie byłem. Czas i na mnie. Ja się rzucam w tej chwili na taśmę mety, by jeszcze coś robić. Bardzo bym chciał jeszcze coś zrobić” – oznajmił artysta.
Jak podkreślił, wystawa w Wilnie jest dla niego osobistym symbolem. „Piękną klamrą jest dla mnie to, że mogę pokazać swoje prace w miejscu, w którym po raz pierwszy zaczerpnąłem powietrza” – powiedział Andrzej Strumiłło.
Wystawa czynna do 27 stycznia 2017 roku.
Iwona Klimaszewska
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
http://l24.lt/pl/kultura-pl/item/155470-andrzej-strumillo-wystawa-w-wilnie-jest-moim-osobistym-symbolem#sigProGalleria5944687b3a