IX. Rozwój infrastruktury drogowej
Samorząd Rejonu Wileńskiego w znacznym stopniu przyczynia się do poprawy finansowania dróg państwowych Bukiszki-Suderwa-Dukszty oraz Nowa Wilejka-Rudomino-Wojdaty – te odcinki dróg będą bezpieczniejsze i atrakcyjniejsze dla mieszkańców. Za remont i utrzymanie dróg państwowych odpowiedzialne jest przedsiębiorstwo państwowe Litewska Dyrekcja Dróg Samochodowych, jednak dzięki wkładowi samorządu w finansowanie projektów tych odcinków dróg, projekty te zostaną szybciej zrealizowane, a to znaczy, że mieszkańcy szybciej będą mogli korzystać z udoskonalonej infrastruktury drogowej. Dla wygody mieszkańców zostanie odnowiona nawierzchnia drogowa, urządzone ścieżki dla pieszych i rowerzystów. Planowany jest remont kapitalny ponad 8-kilometrowego odcinka drogi Bukiszki-Suderwa-Dukszty. Na odcinku tym urządzone zostaną ścieżki dla pieszych i rowerzystów, oświetlenie oraz kanalizacja deszczowa.
Projekt będzie realizowany w trzech etapach. Najpierw prowadzone będą prace na drodze Bukiszki-Suderwa-Dukszty na odcinku od 0,830 km (6070218; 576380) do 3,788 km (6071189; 573859), następnie – na odcinku od 7,297 km (6071842; 570531) do 8,984 km (6072290; 568940) oraz na odcinku od 3,788 km (6071189; 573859) do 7,297 km (6071842; 570531). Samorząd przyczyni się do finansowania dwóch etapów projektu i przeznaczy do 400 tys. euro. Prace mają zostać zrealizowane w najbliższym roku. Do realizacji tego projektu w znaczny sposób przyczyniła się również posłanka na Sejm Republiki Litewskiej Rita Tamašunienė.
W ramach remontu drogi Nowa Wilejka-Rudomino-Wojdaty na I etapie zostaną odnowione i poszerzone zjazdy przy targowisku w Rudominie, co poprawi warunki dojazdu do odnawianego targowiska. Na II etapie na odcinku drogi od 13,190 km do 14,450 km przeprowadzony zostanie remont kapitalny: zostanie wyremontowana nawierzchnia, urządzony system odprowadzania wody deszczowej, urządzone lub wyremontowane ścieżki dla pieszych oraz działania z zakresu organizacji przejścia dla pieszych. W celu poprawy warunków na tym samym odcinku drogi samorząd przeznaczy środki z budżetu, które zostaną uściślone po sporządzeniu projektu technicznego robót. Prace mają zostać ukończone w najbliższym roku.
Obecnie ma być odnawiany odcinek drogi Wilno-Szumsk. W ramach realizacji projektu „Odnowa drogi krajowej o znaczeniu państwowym nr 101 Wilno-Szumsk na odcinku od 27,610 km do 29,840 km“ zostanie wyremontowana jezdnia, urządzone ścieżki oraz systemy kanalizacji deszczowej i sieci oświetleniowe. Ogólna wartość projektu – około 2,3 mln euro. Prace przeprowadzi i sfinansuje Litewska Dyrekcja Dróg Samochodowych, natomiast Samorząd Rejonu Wileńskiego przeznaczy prawie pół miliona euro na urządzenie ścieżek, kanalizacji deszczowej i oświetlenia. Projekt ma zostać ukończony jeszcze w 2022 roku.
Rekonstrukcja ulicy Nesvyžiaus. Samorząd Rejonu Wileńskiego podpisał trójstronną umowę o współpracy z Litewską Dyrekcją Dróg Samochodowych i Samorządem m. Wilna ws. realizacji projektu „Projektowanie i budowa przejazdu tunelowego, dróg łącznościowych oraz wiaduktu dla pieszych magistrali o znaczeniu państwowym A2 Wilno-Poniewież na odcinku od 9,276 km do 10,238 km“. Zgodnie z umową do 2023 roku zaplanowano sporządzenie projektu technicznego rekonstrukcji ul. Nesvyžiaus we wsi Bukiszki gminy awiżeńskiej. Prace budowlane mają zostać ukończone w najbliższym roku.
W 2021 roku ze środków Programu Utrzymania i Budowy Dróg sfinansowano następujące obiekty (tabelka - w załączniku poniżej).
W 2021 roku urządzono/wyremontowano chodniki, wyremontowano nawierzchnie asfaltowe, wyasfaltowano dróg żwirowych (tabelka - w załączniku poniżej).
X. Wskaźniki gospodarcze i otoczenie biznesu
Otoczenie biznesu. Samorząd rejonu wileńskiego jest samorządem otwartym i sprzyjającym biznesowi. Zakładanych jest tu coraz więcej podmiotów gospodarczych, przedsiębiorstwa przenoszą się tu również z innych samorządów. Biznes wybiera rejon wileński ze względu na jego położenie geograficzne, infrastrukturę drogową, stosowane przez samorząd ulgi podatkowe i wsparcie, jak również – coraz bardziej intensywny dialog pomiędzy samorządem a przedsiębiorcami.
Liczba działających w rejonie wileńskim podmiotów gospodarczych co roku rośnie. Na początku 2022 roku było ich tu 3 331. Prawie czwarta część podmiotów gospodarczych (24,5 proc.) zajmowała się handlem hurtowym i detalicznym, remontem silnikowych środków transportu i motocykli.
Dynamika liczby podmiotów gospodarczych w rejonie wileńskim
Działalność Funduszu Wspierania Drobnych i Średnich Przedsiębiorstw. Samorząd rejonu wileńskiego aktywnie wspiera przedsiębiorczość, drobne i średnie przedsiębiorstwa, dlatego powołał Fundusz Wspierania Drobnych i Średnich Przedsiębiorstw, który się przyczynia do tworzenia systemu instytucjonalnego wspierania biznesu, wspiera przedsiębiorczość mieszkańców rejonu, zwiększa konkurencyjność działających w regionie przedsiębiorstw, stwarza przychylny klimat do zakładania nowych miejsc pracy i zachowania starych miejsc pracy, tworzenia nowych towarów i usług, wdrażania nowoczesnych technologii.
Działającym w rejonie wileńskim przedsiębiorcom stworzono możliwość otrzymania wsparcia z Funduszu Wspierania Drobnych i Średnich Przedsiębiorstw. W 2021 roku samorząd udzielił wsparcia 38 podmiotom biznesowym i gospodarczym. W 2021 roku ogólna wysokość wsparcia wyniosła 46 tys. euro.
W 2021 roku najwięcej rekompensat przyznano na wydatki związane z zakupem sprzętu produkcyjnego do rozpoczęcia lub rozszerzania działalności produkcyjnej. Część wydatków na nabycie sprzętu produkcyjnego pokryto dla 28 podmiotów gospodarczych. Kwota wsparcia – 34 826 euro.
Prowadzenie działalności na podstawie zaświadczenia o działalności gospodarczej. Sprzyjający klimat podatkowy przyczynia się do aktywności gospodarczej. Rada Samorządu Rejonu Wileńskiego w celu stworzenia bardziej sprzyjających warunków do rozwoju w rejonie wileńskim małych przedsiębiorstw działających na podstawie zaświadczenia o działalności gospodarczej, zwiększania zatrudnienia mieszkańców i zwiększania liczby osób prowadzących biznes postanowiła w 2021 roku nie zwiększać stałych wielkości podatku dochodowego. Z wydanej ogółem liczby zaświadczeń o działalności gospodarczej według terytorium jej prowadzenia nabyto najwięcej zaświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej na terytorium całej Republiki Litewskiej, tj. bez ograniczania terytorium. Po zatwierdzeniu stałych wielkości podatku dochodowego najmniejszy podatek dochodowy na jeden dzień wynosi 25 centów w przypadku realizacji działalności na terytorium Samorządu Rejonu Wileńskiego, największy – 1,87 euro w przypadku prowadzenia działalności bez ograniczania terytorium jej prowadzenia. Pod względem liczby nabytych w 2021 roku zaświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej (3 703) Samorząd Rejonu Wileńskiego wśród 60 samorządów kraju zajmuje 4. miejsce (po Wilnie, Kownie i Kłajpedzie), pod względem kwoty zapłaconej za zaświadczenia o działalności gospodarczej (ponad 233 tys. euro) – 1. miejsce wśród samorządów rejonowych i 6. miejsce wśród wszystkich samorządów kraju.
Ulgi podatkowe. Od 2018 roku wobec osób fizycznych stosowana jest 50-procentowa ulga podatkowa za działki ziemi o innym przeznaczeniu (sposób użytkowania ziemi – terytorium mieszkalne, terytorium jedno- i dwumieszkaniowych budynków mieszkalnych). Jeżeli właściciel ziemi posiada więcej niż jedną działkę o wskazanym przeznaczeniu i sposobie użytkowania, ulga zostanie zastosowana wobec jednej działki, wobec której naliczona kwota podatku jest największa. Wysokość przyznanej w 2021 roku ulgi podatkowej – ponad 721 tys. euro (2020 r. – ponad 682 tys. euro).
Ulgi podatku gruntowego przyznane rolnikom z budżetu samorządu: w 2021 r. – za 702,67 ha 8 538 euro, w 2020 r. – za 624,94 ha 8 636 euro. Inne ulgi podatku gruntowego: w 2021 r. – 7 598 euro, w 2020 r. – 3 900 euro.
W porównaniu z rokiem 2020 mieszkańcom – właścicielom ziemi posiadajacym działki poza granicami Samorządu Rejonu Wileńskiego przyznano prawie 2 mln euro ulg, z czego 47,9 proc. przyznano osobom w wieku emerytalnym, osobom niepełnosprawnym i osobom nieletnim, 34,7 proc. – za działki terytorium mieszkalnego – jedno- i dwumieszkaniowych budynków mieszkalnych, 16,7 proc. przyznano mieszkańcom rejonu wileńskiego za działki o przeznaczeniu rolniczym o powierzchni do 5 ha na obszarach wiejskich i o powierzchni do 0,25 ha – w m. Niemenczyn.
W rejonie wileńskim – pierwszy na Litwie projekt o statusie dużego zagranicznego projektu inwestycyjnego. Pod koniec 2021 roku do rejonu wileńskiego przyszli inwestorzy z Niemiec – przedsiębiorstwo „Homanit Lietuva“. W Pogirach odbyła się ceremonia wkopania kapsuły pod mający tu powstać zakład. Wydane zostało już zezwolenie na rozpoczęcie realizacji I etapu wartego 175 mln euro projektu budowy zakładu produkcji komponentów drewnianych i w najbliższym czasie powstanie tu budynek administracyjny, magazyn i centrum badawczo-rozwojowe. Prace budowlane mają się zakończyć w III kwartale 2022 roku. Ogółem przedsiębiorstwo stworzy około 440 nowych miejsc pracy. Projekt „Homanit“ w Pogirach – pierwszy na Litwie projekt o statusie dużego zagranicznego projektu inwestyctyjnego.
Zwiększanie zatrudnienia. Według danych Służby Zatrudnienia rejestrowany poziom bezrobocia na dzień 1 stycznia 2022 roku wynosił w kraju 10,2 proc., w rejonie wileńskim – 10,5 procent (dane - w załączniku poniżej).
Program zwiększania zatrudnienia. Pozytywny wpływ na spadek bezrobocia miało jedno z realizowanych działań aktywnej polityki rynku pracy. W ramach zatwierdzonego na początku 2021 roku przez Radę Programu Zwiększania Zatrudnienia w 2021 roku zatrudnionych zostało 108 osób poszukujących pracy o niskiej kwalifikacji.
W programie uczestniczyły docelowe grupy zarejestrowanych w Służbie Zatrudnienia bezrobotnych: tj. osoby powyżej 40. roku życia (89 osób), osoby powyżej 25. roku życia, których okres bezrobocia jest dłuższy niż 12 lat (59 osób), odbiorcy pieniężnego wsparcia socjalnego (19 osób), kobiety w ciąży, matka (matka przybrana) lub ojciec (ojciec przybrany) dziecka, opiekun dziecka oraz osoby, które faktycznie wychowują dziecko (dziecko przybrane) do 8. roku życia lub dziecko niepełnosprawne (przybrane dziecko niepełnosprawne) do 18. roku życia (1 osoba). Ta forma tymczasowego zatrudnienia szczególnie pomogła osobom bezrobotnym w starszym wieku, które długo nie mogły znaleźć pracy.
W ramach realizacji Programu Zwiększania Zatrudnienia 100-procentową rekompensatę wynagrodzenia wypłacał samorząd z przeznaczonych do budżetów samorządów specjalnych docelowych dotacji budżetu państwa. Na realizację programu na rok 2021 przeznaczono 289 tys. euro.
Fundusz mieszkalnictwa samorządowego i inwestycje w jego poprawę. W Samorządzie Rejonu Wileńskiego co roku sporządzane są listy mieszkańców rejonu wileńskiego, mających prawo do wsparcia na wynajem mieszkania. Na zatwierdzonej w listopadzie 2021 roku liście czeka 189 osób (rodzin). W porównaniu z rokiem 2020 lista osób (rodzin) oczekujących wsparcia na wynajem mieszkania zmniejszyła się o 7,4 procent.
W celu zwiększenia dostępności mieszkań socjalnych Samorząd Rejonu Wileńskiego realizował procedury zakupu mieszkań socjalnych. Powołana przez Administrację Samorządu Rejonu Wileńskiego komisja ds. zakupu mieszkań w 2021 roku ogłosiła 4 etapy zakupu mieszkań, z których 3 zostały już zrealizowane. Samorząd nabył 5 mieszkań, które przeznaczył oczekującym w kolejce osobom i rodzinom, mającym prawo do wsparcia na wynajem mieszkania. W 2021 roku w mieszkania socjalne zaopatrzono 6 rodzin/osób.
Na poprawę samorządowego funduszu mieszkalnictwa i utrzymanie go w dobrym stanie przeznaczane są dodatkowe pieniądze z budżetu samorządu. Od 2016 roku na remonty mieszkań socjalnych z budżetu Samorządu Rejonu Wileńskiego wykorzystano 1 239,5 tys. euro, wyremontowano 129 mieszkań.
Mieszkania z samorządowego funduszu mieszkalnictwa remontowane są ze środków zebranych za wynajem pomieszczeń mieszkalnych. W 2021 roku na remonty i opłatę innych usług wykorzystano 65 tys. euro, 28,5 tys. euro zapłacono za administrowanie mieszkań i inne usługi.
Należy również podkreślić, że na mocy uchwały Rady samorządu przyznano 306,5 tys. euro dodatkowych środków na remont mieszkań samorządowych. W listopadzie i grudniu za te pieniądze wyremontowano 30 mieszkań: przeprowadzono remonty instalacji elektrycznej, systemów kanalizacji, wodociągu, ogrzewania, wymiany podłóg, ocieplenia ścian i in., jak również – remonty dwóh pustych mieszkań. W 2021 roku wyremontowano 49 należących do samorządowego funduszu mieszkalnictwa mieszkań.
Transport publiczny. W 2021 roku znaczny wpływ na transport publiczny miała pandemia koronawirusa. Z powodu obowiązującej od stycznia do maja 2021 roku kwarantanny i ustalonych przez rząd ograniczeń w sektorze transportu publicznego znacznie się zmniejszyły potoki pasażerów, dochody pobierane przez przewoźników i rekompensaty wypłacane przewoźnikom za sprzedane pasażerom bilety ze zniżką. Samorząd Rejonu Wileńskiego tymczasowo zawiesił obsługę niektórych tras. W 2021 roku na uruchomionych przez Samorząd Rejonu Wileńskiego trasach obsłużono ponad 1,2 mln pasażerów (liczba ta nie obejmuje uczniów dowożonych nieodpłatnie).
Na początku 2019 roku weszła w życie uchwała Rady Samorządu Rejonu Wileńskiego o dodatkowej uldze transportowej dla uczniów. Rada przyjęła uchwałę o możliwości nabycia z 60-procentową zniżką biletu na przejazd autobusami regularnej komunikacją podmiejskiej uczniom szkół ogólnokształcących, podróżujących na trasach założonych przez Samorząd Rejonu Wileńskiego. Na mocy tej uchwały samorząd zlikwidował zatwierdzoną w art. 5 Ustawy Republiki Litewskiej o ulgach transportowych dyskryminację w stosunku do uczniów mieszkających na wsi i w miasteczkach, wsparł rodziny wychowujące dzieci poprzez zmniejszenie ich wydatków na podróżowanie uczniów podmiejskim transportem publicznym. Oprócz tego, przyznana ulga w pozytywny sposób wpłynęła na mobilność uczniów – zwiększyła możliwości uczniów uczęszczania na zajęcia pozalekcyjne, imprezy kulturalne, oświatowe i rekreacyjne. W 2021 roku z 60-procentową zniżką sprzedano 68 500 biletów (w 2020 r. – 81 750 biletów, w 2019 r. – 92 500 biletów). We wspomnianym okresie za sprzedane z 60-procentową zniżką bilety samorząd zapłacił przewoźnikom 50,5 tys. euro rekompensat (w 2020 r. – 59 tys. euro, w 2019 r. – 65 tys. euro).
W 2021 roku Rada Samorządu Rejonu Wileńskiego postanowiła zlecić przedsiębiorstwu samorządowemu Zajezdnia Autobusowa Rejonu Wileńskiego na zasadzie transakcji wewnętrznej świadczenie usług przewozu pasażerów na trasach regularnej komunikacji podmiejskiej w rejonie wileńskiem w kierunkach na Podbrzezie, Ciechanowiszki i Turgiele.
W 2021 roku Zajezdnia Autobusowa Rejonu Wileńskiego obsługiwała 5 kierunków tras: na Niemenczyn (do sierpnia 2021 roku), na Podbrzezie, Rukojnie, Ciechanowiszki i Szumsk. W 2021 roku zajezdnia obsłużyła prawie 600 tys. pasażerów, tj. prawie 49 proc. ogółu pasażerów.
(Cdn.)
