Renowacja bloków mieszkalnych postępuje do przodu. W związku z dużym zapotrzebowaniem na renowację bloków mieszkalnych samorząd uwzględniając zaproszenie do składania wniosków na odnowę (modernizację) bloków mieszkalnych oraz zainteresowanie mieszkańców samorządu renowacją bloków mieszkalnych (złożone wnioski do samorządu), chęć poprawy jakości życia w dalszym ciągu organizuje sporządzanie planów inwestycyjnych odnowy (modernizacji) bloków mieszkalnych.
W 2022 roku samorząd planuje nabyć usługi sporządzenia planów inwestycyjnych modernizacji poniższych bloków mieszkalnych:
przy ul. Sodų 18, w. Kowalczuki gminy kowalczuckiej;
przy ul. Sodų 32, w. Kowalczuki gminy kowalczuckiej;
przy ul. Kooperatyvo 4A, w. Niemież gminy niemieskiej;
przy ul. Pakrantės 8, m. Niemenczyn;
ul. Gamyklos 16, w. Czerwony Dwór gminy niemenczyńskiej.
Zagospodarowanie odpadów. Samorząd pokrywa część rachunku za zagospodarowanie odpadów (ulga w wysokości 1 cm za 1 m kwadratowy miesięcznie) wszystkim właścicielom obiektów o przeznaczeniu mieszkalnym w rejonie wileńskim, nie posiadającym zadłużenia za ubiegły rok. Oprócz tego stosujemy ulgi dla osób w wieku emerytalnym i osób niepełnosprawnych. Mieszkający samotnie emeryta płaci aż o 70 proc. niższe rachunki, a mieszkający we dwoje emeryci – o 50 proc. niższe. W 2021 roku na ulgi z tytułu zagospodarowania odpadów Administracja Samorządu Rejonu Wileńskiego przyznała około 500 000 euro.
Diagram – w załączniku poniżej.
Przypadająca na jednego mieszkańca ilość odpadów rośnie. W 2021 roku zebrano około 34 500 ton odpadów mieszanych za prawie 2 mln euro.
W rejonie wileńskim dwa razy do roku odbywa się objazdowa zbiórka odpadów wielkogabarytowych i niebezpiecznych. W 2021 roku podczas takiej zbiórki spółka „Nemenčinės komunalininkas” zebrała 102,96 ton powstałych w gospodarstwach domowych odpadów wielkogabarytowych za 16 240 euro, natomiast spółka „Nemėžio komunalininkas” – 257,46 ton odpadw wielkogabarytowych za 24 164 euro i 1 925 ton odpadów niebezpiecznych.
Mieszkańcy są stale zachęcani do korzystania z działających w rejonie wileńskim trzech punktów odbioru odpadów wielkogabarytowych (w. Grykienie w gminie suderwskiej, w. Podkrzyż w gminie sużańskiej i w. Wieluciany w gminie szaternickiej), w których można oddać zużyte opony, odpady budowalne i wyburzeniowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny.
Samorząd rejonu wileńskiego ma zawartą umowę o uzupełniającym system odpadów komunalnych systemie odbioru odpadów wyrobów akcyzowych i przepracowanego oleju silnikowego. Jak co roku, również w tym roku w dniach 25-26 października mieszkańcy rejonu wileńskiego mogli nieodpłatnie oddać następujące niebezpieczne odpady: akumulatory samochodowe, amortyzatory samochodowe, samochodowe filtry oleju, smarów i powietrza, przepracowany olej silnikowy, baterie (elementy galwaniczne), opony. W taki sposób mieszkańcy nieodpłatnie się pozbyli 6262 ton zużytych opon i odpadów niebezpiecznych.
Stosunek mieszkańców samorządu rejonu wileńskiego do sortowania odpadów się zmienia. Co roku coraz więcej osób chce sortować odpady. Coraz więcej mieszkańców zamawia kontenery do sortowania odpadów. Co miesiąc rozdawanych jest około 150 sztuk kompletów kontenerów do sortowania.
Samorząd realizuje projekt, w ramach którego planuje urządzenie placów pod kontenery. Na placach tych ustawione mają być nie tylko kontenery na odpady komunalne, ale również kontenery do sortowania odpadów. Nowe place będą bardziej praktyczne, a ich wygląd – bardziej estetyczny, natomiast ulice rejonu – bardziej czyste i estetyczne.
Projekt został podzielony na 5 stref obsługi odpadów według gmin. Prace projektowe stref 1, 2, 3 i 4 idą ku końcowi, sporządzane są dokumenty na zakup prac, zakupiono również prace projektowe 5. strefy. Mamy nadzieję, że w 2022 roku mieszkańcy będą już mogli korzystać z niektórych nowych placów pod kontenery na odpady.
Samorząd finansuje aż do 70 proc. ceny prac remontowych. W 2021 roku zatwierdziliśmy wyjątkowo dużo wniosków – właściciele mieszkań w 34 blokach mieszkalnych otrzymało finansowanie na remont obiektów ogólnego użytku. Wyremontowano 12 dachów, ściany 6 domów, 15 klatek schodowych, 6 systemów inżynieryjnych w blokach. Środki te pozwalają mieszkańcom zaoszczędzić, ponieważ po ociepleniu dachów i ścian, odnowieniu systemów grzewczych zmniejszają się rachunki za usługi komunalne, a remont klatek schodowych upiększa środowisko mieszkalne.
W latach 2017-2021 ze wsparcia finansowego skorzystało 80 właścicieli mieszkań w blokach mieszkalnych, którym przyznano prawie 600 tys. euro.
Diagram – w załączniku poniżej.
VIII. OPIEKA SOCJALNA
Samorząd rejonu wileńskiego jest w szczególny sposób zorientowany socjalnie. W rejonie skutecznie działa szeroka sieć placówek pomocy społecznej, świadczących imponujący zakres usług:
1. Centrum Dziennego Pobytu dla Osób Niepełnosprawnych w Niemenczynie;
2. Dom Opieki Społecznej w Podbrzeziu;
3. Centrum Usług Społecznych Wspólnoty Gminy Czarnoborskiej;
4. Centrum Kryzysowe Rodziny i Dziecka Rejonu Wileńskiego;
5. Centrum Dobrobytu Rodziny i Dziecka Rejonu Wileńskiego;
6. Centrum Usług Socjalnych Rejonu Wileńskiego;
7. Działający od 2021 roku Dom Opieki Społecznej w Kosinie, który świadczy długoterminową i krótkoterminową opiekę socjalną dla niesamodzielnych/częściowo samodzielnych osób w starszym wieku, jak również, jeżeli istnieje taka możliwość – osobom, które wymagają stałej opieki specjalistycznej.
W 2021 roku usługi świadczono tu 24 osobom. Na ten cel wykorzystano 274 tys. euro, z których aż 246 tys. euro stanowiły środki samorządu.
W 2021 roku projektowano placówki zakładane w rejonie w ramach zainicjowanego przez samorząd projektu „Rozwój usług wspólnotowego zakwaterowania i zatrudnienia osób z niepełnosprawnością umysłową i (lub) psychiczną w rejonie wileńskim”.
W ramach wartego 1,9 mln euro projektu planuje się budowę dwóch domów wspólnotowych, w których zostaną zakwaterowane osoby w wieku produkcyjnym z niepełnosprawnością umysłową i (lub) psychiczną oraz Centrum Dziennego Pobytu i warsztatów społecznych, gdzie docelową grupą usług będą osoby otrzymujące usługi zakwaterowania wspólnotowego oraz inni mieszkańcy rejonu z niepełnosprawnością umysłową lub psychiczną. Ogółem – 32 miejsca. Projekt ma zostać ukończony w 2023 roku.
W 2021 roku darmowe posiłki otrzymywało 3 913 uczniów. Na ten cel wykorzystano 953,1 tys. euro środków z budżetu państwa na pokrycie wydatków na produkty.
Wsparcie na nabycie przyborów szkolnych świadczono pieniędzmi oraz w formie bezpieniężnej, jeżeli rodzina ucznia doznaje ryzyka społecznego.
Wsparcie na przybory szkolne – tabelka jest dostępna w załącznikach poniżej.
Pieniężne wsparcie socjalne w 2021 roku świadczono wyłącznie po uwzględnieniu wysokości otrzymywanych dochodów. Przy ustalaniu prawa do pieniężnego wsparcia socjalnego posiadane na zasadzie prawa własności mienie nie było oceniane w okresie obowiązywania ogłoszonej sytuacji ekstremalnej oraz kwarantanny. Założenie to będzie również obowiązywało w ciągu kolejnych 6 miesięcy po odwołaniu sytuacji ekstremalnej i kwarantanny. Prawo do zasiłku socjalnego mają rodziny, średni miesięczny dochód w których na jedną osobę jest mniejszy niż wysokość dochodów wspieranych przez państwo.
Liczba odbiorców pieniężnego wsparcia socjalnego i wykorzystane środki od 2015 roku – tabelka jest dostępna w załącznikach poniżej.
Usługi socjalne. Usługi socjalne świadczono nie tylko w tradycyjny bezpośredni sposób, ale również – w sposób zdalny lub częściowo zdalny.
Mieszkańcy rejonu w starszym wieku, samotni, niepełnosprawni stali się najbardziej wrażliwą grupą społeczną. Jeżeli ich bliscy z jakichkolwiek powodów nie mogli pomóc seniorom i osobom niepełnosprawnym zaopatrzyć się w produkty żywnościowe, leki, zadbać o inne ich codzienne potrzeby, jeżeli mieszkańcy, którzy nie mają osób bliskich lub osoby te wyjechały, pomocy udzielali pracownicy socjalni poszczególnych starostw lub placówek opieki społecznej.
Nie zostało przerwane świadczenie usług również w placówkach opieki społecznej. W 2021 roku na zapewnienie ich działalności i świadczenie usług samorząd przeznaczył ze swego budżetu prawie 2,6 mln euro.
Dzienna opieka społeczna w placówkach. Usługa ta w rejonie wileńskim świadczona jest w Centrum Dziennego Pobytu Osób Niepełnosprawnych w Niemenczynie. Oprócz tego, 6 dorosłym niepełnosprawnym usługę dziennej opieki społecznej samorząd finansował w placówkach nie podlegających samorządowi.
Od 2019 roku rośnie zapotrzebowanie na usługę opieki socjalnej w domu, jednak nie wszyscy odbiorcy potrzebują usługi pielęgnacji. Właśnie z tego powodu Centrum Usług Socjalnych Wspólnoty Gminy Czarnoborskiej równolegle z pomocą integralną rozpoczął osobne świadczenie również dziennej opieki socjalnej.
W 2021 roku pomoc integralna świadczona była 66 odbiorcom, w tym – 14 odbiorcom nowych usług. Od początku projektu, tj. od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2021 roku włącznie usługi pomocy integralnej otrzymało 105 odbiorców usług. W 2021 roku na usługi te samorząd rejonu wileńskiego wykorzystał 384,08 tys. euro, z których 62,19 tys. euro stanowiły środki z budżetu państwa, 166,38 tys. euro – środki z budżetu samorządu i 155,51 tys. euro – środki UE.
W 2021 roku opieki socjalna w domu świadczona była 7 odbiorcom. W 2021 roku na świadczenie tej usługi samorząd rejonu wileńskiego wykorzystał 40,97 tys. euro, z których 29,97 tys. euro stanowiły środki z budżetu samorządu.
Krótkoterminowa opieka socjalna. W 2021 roku Wydział Opieki Socjalnej podjął 7 decyzji w sprawie przyznania tej usługi dla dorosłych osób niepełnosprawnych.
Długoterminowa opieka socjalna. Zapotrzebowanie na tę usługę – szczególnie dla dorosłych osób niepełnosprawnych, dla których zgodnie z trybem ustalonym w aktach prawnych ustanowiona została zdolność do pracy na poziomie 0-40 proc. oraz zapotrzebowanie na usługę stałej pielęgnacji lub opieki z powodu niepełnosprawności umysłowej i (lub) psychicznej stale rośnie.
W 2021 roku Wydział Opieki Socjalnej podjął 83 decyzje ws. długoterminowej opieki socjalnej dla dorosłych osób niepełnosprawnych, tj. o 33 decyzje więcej niż w roku 2020.
W 2021 roku w placówkach niepodlegających samorządowi usługi długoterminowej/krótkoterminowej opieki socjalnej otrzymały 172 osoby, w tym 71 dorosłych osób niepełnosprawnych i 101 osób w starszym wieku wymagających specjalnej troski.
W 2021 roku za wyświadczone usługi opieki socjalnej samorząd rejonu wileńskiego instytucjom świadczącym usługi opieki socjalnej zapłacił 1 679,2 tys. euro, z ktorych 876, 04 tys. euro stanowiły środki z budżetu państwa i 803,16 tys. euro – środki z budżetu samorządu.
Dążąc do samodzielności i integracji społecznej osób niepełnosprawnych osobom tym stosownie do ich potrzeb dostosowywane jest ich mieszkanie/dom i środowisko mieszkalne. W 2021 roku na dostosowanie mieszkania/domu do potrzeb dorosłych osób niepełnosprawnych wykorzystano 123,03 tys. euro, w tym 72,26 tys. euro środków z budżetu państwa, 50,76 tys. euro środków z budżetu samorządu.
Ogółem dostosowanao do potrzeb dorosłych osób niepełnosprawnych 12 mieszkań/domów: urządzono 2 podnośniki dla osób niepełnosparwnych, dostosowano wejścia do mieszkania/domu (urządzono rampy lub nabyto teleskopowe rampy mobilne), dostosowano łazienki do zaspokojenia potrzeb higieny osób niepełnosprawnych, urządzono 3 systemy biologicznego oczyszczania ścieków oraz ścieżki od domu do miejsca parkowania samochodu.
Na dostosowanie mieszkania/domu do potrzeb dzieci z ciężką niepełnosprawnością w 2021 roku wykorzystano 25,34 tys. euro (24,15 tys. euro – ze środków budżetu państwa i 1,19 tys. euro – ze środków budżetu samorządu). Za środki te dostosowano mieszkania/domy dla 8 dzieci z ciężką niepełnosprawnością. Oprócz tego, rekompensowano wydatki na nabycie przyborów sensorycznych dla dzieci.
W 2021 roku osoby niepełnosprawne chętnie korzystały z możliwości samodzielnego dostosowania mieszkania/domu do swoich potrzeb i otrzymania rekompensaty poniesionych na ten cel kosztów. Z możliwości tej skorzystały 3 osoby niepełnosprawne (w tym 1 dziecko), które były wpisane na listę osób niepełnosprawnych, dla których mieszkanie/dom zostały dostosowane w 2021 roku oraz 4 osoby niepełnosprawne (w tym 1 dziecko), które jeszcze czekają na swoją kolej, a rekompensata dla nich zostanie wypłacona natychmiast, gdy tylko ich mieszkanie/dom zostanie wpisany na listę mieszkań/domów do dostosowania dla potrzeb osób niepełnosprawnych w roku bieżącym.
Usługi socjalne dla rodziny i dziecka. W ramach realizacji reformy opieki instytucjonalnej samorząd rejonu wileńskiego realizuje również projekt „Rozwój wspólnotowych domów dziecka i centrów dziennego pobytu dla dzieci w rejonie wileńskim”.
W 2020 r. podpisano umowę o finansowanie projektu. Na projekt składają się dwie osobne działalności:
- planuje się zreorganizowanie placówek socjalnych w ten sposób, by pozbawione opieki rodzicielskiej dzieci wychowywały się w małych grupach, gdzie każde dziecko otoczone byłoby opieką. Taka decentralizacja placówek stwarza możliwość wychowywania się w środowisku, które jest zbliżone do środowiska rodzinnego. Planowane jest nabycie 2 domów mieszkalnych w m. Niemenczyn i założenie w nich Wspólnotowego Domu Dziecka dla 16 dzieci, gdzie stworzona zostanie im możliwość dotarcia na piechotę do placówek oświatowych i aktywnego udziału w życiu wspólnoty. W taki sposóh osiągnięty zostanie cel przejścia od opieki instytucjonalnej do usług świadczonych w rodzinie i wspólnocie. Wartość projektu – 360 tys. euro, z czego 304 tys. euro stanowi wsparcie unijne. Projekt ma zostać ukończony w 2022 roku. Obecnie w sprawie nabycia jednego domu podpisana została umowa wstępna. Trwa procedura nabycia drugiego domu.
- obecnie Centrum Dziennego Pobytu dla Dzieci w Niemenczynie odwiedza 20 stałych podopiecznych. Po zrealizowaniu projektu planuje się, że liczba podopiecznych wzrośnie do 30. Wartość projektu – prawie 250 tys. euro, z czego 108 tys. euro stanowią środki unijne. Planuje się, że nowe centrum zacznie działać w II półroczu 2022 roku.
Samorząd rejonu wileńskiego zainicjował projekt „Rekonstrukcja/remont Wspólnotowego Domu Dziecka przy ul. Mokytojų 5A we wsi Rukojnie gminy rukojeńskiej”. Prace rozpoczęły się jesienią 2021 roku. W 2022 roku planowane jest otwarcie wspólnotowego domu dziecka, w którym będzie mogło zamieszkać do 6 dzieci. Sam budynek i mieszczące się w nim pomieszczenia zostaną odnowione, ocieplone i dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Urządzona zostanie altanka, plac zabaw dla dzieci, działka zostanie ogrodzona. Wartość projektu – około 180 tys. euro.
Już czwarty rok z rzędu dostrzegalna jest tendencja, że do rodzin bierze się mniej dzieci. W 2021 roku przyznano tymczasową opiekę nad 68 dziećmi, wobec 43 z tych dzieci tymczasowa opieka została przerwana, dzieci wróciły do rodzin.
W rejonie wileńskim dostrzegalna jest również inna tendencja: zmniejsza się liczba wymagających opieki dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej (diagram – w załącznikach poniżej).
W celu przyciągnięcia jak największej liczby dyżurnych opiekunów samorząd znacznie (około 30 proc.) zwiększył wynagrodzenie dla dyżurnych opiekunów za tymczasową opiekę nad dzieckiem, które zostało pozbawione opieki rodzicielskiej:
- za każde umieszczone w rodzinie dyżurnego opiekuna dziecko wypłacano dotychczas po 0,25 minimalnego miesięcznego wynagrodzenia, obecnie – po 0,75 minimalnego miesięcznego wynagrodzenia;
- za każde umieszczone w rodzinie dyżurnego opiekuna dzieci do lat 3 lub dziecko niepełnosprawne wypłacano dotychczas po 0,5 minimalnego miesięcznego wynagrodzenia, obecnie – 1 minimalne miesięczne wynagrodzenie;
- wcześniej nie było przewidziane zwiększanie wynagrodzenia za opiekę nad nastolatkiem powyżej 12. roku życia. Obecnie wypłaca się 1 minimalne miesięczne wynagrodzenie;
- dodatkowo wypłaca się jednorazowy zasiłek w wysokości 120 euro dużyrnemu opiekunowi, który się opiekuje dzieckiem w sytuacji kryzysowej;
- dyżurnemu opiekunowi niezależnie od liczby dzieci, którymi się opiekuje, wypłacane jest wynagrodzenie w wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia.
Dyżurny opiekun to osoba, która tymczasowo opiekuje się dzieckiem pozbawionym opieki rodzicielskiej w swoim domu, w naturalnym środowisku rodzinnym, zapewnia mu fizyczne i emocjonalne bezpieczeństwo, nauczanie, wychowanie, odpowiada na potrzeby dziecka i zapewnia mu codzienną opiekę. Działalność tych osób jest niezwykle ważna i znacząca.
Ośrodki dziennego pobytu dla dzieci. Od początku 2021 roku usługi dziennej opieki nad dziećmi mogą świadczyć jedynie te centra dziennego pobytu dla dzieci, które złożyły wniosek o akredytację. W rejonie wileńskim akredytowano i prawo do świadczenia takich usług ma 9 centrów dziennego pobytu dla dzieci, w tym 7 centrów dziennego pobytu dla dzieci prowadzonych przez organizacje pozarządowe i 2 centra dziennego pobytu dla dzieci prowadzone przez placówki budżetowe. Finansowanie przyznał również samorząd. Zgodnie z rozporządzeniem ministra, samorządy zostały zobowiązane do przeznaczania na dziecko co najmniej 27,50 euro miesięcznie i wyłącznie centrom dziennego pobytu dla dzieci, prowadzonym przez organizacje pozarządowe. Samorząd rejonu wileńskiego podjął decyzję o przeznaczeniu takim centrom 30 euro miesięcznie na dziecko.
Na rok 2021 samorząd przeznaczył im z budżetu ponad 51 tys. euro.
Pod koniec 2021 roku wnioski o zezwolenie na prowadzenie opieki dziennej nad dziećmi złożyła jeszcze jedna organizacja pozarządowa, która na terytorium rejonu wileńskiego będzie świadczyła usługi w dwóch kolejnych centrach dziennego pobytu dla dzieci.
Od 1 stycznia 2022 roku w rejonie wileńskim usługi będzie świadczyło ogółem 11 centrów dziennego pobytu dla dzieci, usługi otrzyma 217 dzieci. Rok 2021 był pierwszym rokiem pracy centrów dziennego pobytu dla dzieci po przyznaniu akredytacji.
W celu zapewnienia dostępności usług dla rodzin samorząd kontynuuje projekt „Kompleksowe usługi dla rodzin rejonu wileńskiego”. Celem projektu jest stworzenie rodzinom rejonu wileńskiego warunków do korzystania z bezpłatnych kompleksowych usług, zapewnienie dostępności usług jak najbliżej miejsca zamieszkania rodziny, pomoc w przezwyciężaniu różnych kryzysów. Projekt zapewnia kompleksowe usługi dla rodzin rejonu wileńskiego: szkolenia z zakresu pozytywnego rodzicielstwa, konsultacje psychologów, zajęcia społeczno-kulturalne, usługi mediacji, pomoc asystenta dla osób niepełnosprawnych, opiekę nad dziećmi. Od początku realizacji projektu w 2018 roku kompleksowe usługi otrzymało 1320 mieszkańców rejonu.
(Cdn.)
