Właściwa nazwa lilii wodnych to grzybienie białe (Nymphaea alba L.); zwyczajowo nazywa się je również nenufarami. Nenufary występują przeważnie w Europie, na Bliskim Wschodzie, w Afryce Północnej, Australii i Nowej Zelandii. Ich kwiaty cieszą oczy przez całe lato, a kolory płatków, jakie możemy ujrzeć nad taflą wody, to biel, róż, żółty, czerwień, fiolet lub pomarańcz. Gatunek ten został rozpowszechniony w uprawie, jednakże w Polsce obejmuje go ochrona prawna z powodu zagrożenia naturalnego środowiska jego występowania.
Grzybienie białe, czyli lilia wodna to także roślina lecznicza. Właściwości kłączy tej rośliny, a także liści i kwiatów wspomagają działanie serca oraz układu oddechowego. Jednakże nie należy samodzielnie wytwarzać surowca zielarskiego, ponieważ lilie wodne są również i trujące. Działają toksycznie na ośrodkowy układ nerwowy i porażają korę mózgową.
Kwiaty otwierają się wyłącznie w dzień, w dodatku zakwitną tylko jeśli temperatura powietrza wyniesie co najmniej 18°C. Nenufary można uprawiać w oczku wodnym o każdej wielkości – wystarczy nawet mały zbiornik wodny, jednak ważne jest dobranie odpowiedniego gatunku rośliny. Kwiaty unoszą się na powierzchni wody dzięki komorom powietrznym w liściach i ogonku. Ogonek, łączący pąk z podłożem, osiąga ponad 2 m długości, natomiast kłącza wrastające w ziemię 0,5-1 m.
Sadzenie i pielęgnacja lilii wodnych, czyli grzybieni białych jest nieco skomplikowana, wymagająca i kapryśna taka jak i na piękność i przystaje.
Roślinę sadzi się w połowie maja. W tym celu należy przygotować plastikowy ażurowy pojemnik, ewentualnie taki, w którym wykonuje się otwory. Naczynie wykładamy materiałem przepuszczającym wodę (np. włóknina ogrodowa, worek jutowy itp.), a następnie podłożem dla roślin wodnych (2/3 gliniastej ziemi ogrodowej, 1/3 torfu). Kłącze rośliny układamy pod skosem, przysypujemy ziemią, po czym przykrywamy piaskiem, żwirem i kamykami. Pojemnik wkładamy na głębokość ok. 40-50 cm, w wodzie miękkiej i kwaśnej o pH 5,5-7,0. Lilie wodne można również sadzić bezpośrednio do gruntu, ale jest to dużo trudniejsze.
Nenufary sadzi się w miejscu spokojnym, z dala od fal powodowanych np. przez fontannę lub wodospad i od szybkiego nurtu. Osadzająca się na kwiatach i wierzchniej warstwie liści wilgoć im nie służy; lilie wodne potrzebują także bardzo dobrego dostępu do słońca. W zacienionej części oczka wodnego kwiaty będą małe, blade lub zupełnie nie zakwitną, choć istnieją odmiany, którym niedobór promieni słonecznych odpowiada. Nenufary trzeba odżywiać przez cały okres wegetacyjny, czyli od wiosny do jesieni. Najlepszym sposobem jest włożenie do grudki gleby nawozu granulowanego specjalnie dobranego dla roślin wodnych. Grudkę uformować w kulkę, po czym umieścić ją blisko korzeni grzybieni. Unikać należy nawozów z fosforem, gdyż sprzyja on tworzeniu się glonów, a te z kolei mają negatywny wpływ na lilie.
W zimie również należy pamiętać o tej delikatnej roślince. Przed nastaniem zimy, kiedy oczko wodne zamarza aż do dna, wodne rośliny należy wykopać, a potem przenieść do pojemnika z wodą i przechować do maja w pomieszczeniu, gdzie temperatura nie spadnie poniżej 0°C.
W przypadku pozostawienia grzybieni białych w sadzawce na czas mrozów, ich liście i ogonki obumrą, po czym opadną aż do podłoża. Nie oznacza to jednak, że bylina nie odrodzi się na nowo. Kłącza przetrwają niskie temperatury w pojemniku, a jeżeli pogoda na wiosnę dopisze, wypuszczą one nowe pędy i od początku lata znów będzie można cieszyć się pięknymi kwiatami, unoszącymi się na powierzchni zbiornika.
Wśród około 70 gatunków lilii wodnych, dotychczas dostępnych na polskim rynku, których kwitnienie trwa zazwyczaj od czerwca do końca września. Najbardziej popularne są odmiany: Atraction – kwiaty różowe i czerwone, wysokość: 30 cm-1,5 m; Conqueror – kwiaty różowe i czerwone, wysokość: 50 cm-1 m; Albida – biało-żółte kwiaty, idealne do większego oczka lub stawu, wysokość: 30-90 cm; Joey Tomocik – żółte kwiaty, wysokość: 40-90 cm; James Brydon – różowe kwiaty, wysokość: 30-80 cm; Marliacea – żółte kwiaty, wysokość: 30-90 cm; – Colorado – biało-różowe kwiaty, wysokość: 50-100 cm.
Na podst. Deccoria.pl
