W tym roku Litwa obchodzi 90. rocznicę przelotu Steponasa Dariusa i Stasysa Girėnasa przez Atlantyk. Płaskorzeźby legendarnych pilotów z tekstem upamiętniającym 10. rocznicę tragicznie zakończonego lotu zostały wyrzeźbione w 1943 roku (autor Bronius Pundzius) na drugim co do wielkości głazie na Litwie – Puntukasie. Płaskorzeźby z tekstem (testament pilotów) w 1993 roku zostały wpisane do Rejestru Dóbr Kultury.
Kamieniem Puntukasem zarządza Samorząd Rejonu Oniksztyńskiego, który jest odpowiedzialny za jego stan i konserwację. Jako że podczas obchodów 90. rocznicy przelotu Steponasa Dariusa i Stasysa Girėnasa przez Atlantyk ważne będą wszystkie miejsca związane z legendarnymi pilotami, Ministerstwo Komunikacji zwróciło się do samorządu w Oniksztach w sprawie oczyszczenia i renowacji płaskorzeźb z tekstem na kamieniu Puntukas.
Kwestię oczyszczenia kamienia omówiono na spotkaniu przedstawicieli samorządu, Departamentu Dziedzictwa Kultury, Dyrekcji Terenów Chronionych Auksztoty.
Kamień ma skład makrokrystaliczny. Jest to duży odłamek skalny rapakiwi (odmiana granitu), który został przesunięty z pierwotnego miejsca osiadania w inne. Struktura powierzchni kamienia jest krucha i porowata. Pęknięcia zostały naprawione około 1986 roku. Kamień w 2011 roku oczyszczono strumieniem wody pod ciśnieniem.
Tej wiosny specjaliści Poniewiesko-Uciańskiego Oddziału Terytorialnego Departamentu Dziedzictwa Kultury dokonali oględzin Puntukasa. Stwierdzili, że obecnie kamień jest porośnięty mchem i porostami w górnej i bocznej części, na płaskorzeźbach też są porosty, tekst testamentu czytelny, stan dobry. „Jeśli pozwolą środki finansowe, to można odnowić portrety płaskorzeźby, ale nie ma takiej konieczności. Można oczyścić z porostów. Do czyszczenia można używać wyłącznie środków i materiałów zalecanych przez technologów chemii” – napisano w protokole oględzin.
Na podst. kpd.lt
