Rada Języka Polskiego nie wprowadza zmian w polskiej składni [...] – język żyje swoim życiem i pewne zmiany następują w nim samoistnie. Jeśli zyskują aprobatę społeczną, są kodyfikowane przez autorów słowników, podręczników, gramatyk itd. Z naszych obserwacji wynika, że formy typu „w Ukrainie”, „w Litwie”, „do Ukrainy”, „do Litwy” są używane od dawna (przez starsze słowniki były kwalifikowane jako poprawne) i mają umotywowanie historyczne (były stosowane w XIX wieku). Jak wskazuje szybka kwerenda internetowa, pojawiają się także współcześnie. Można przypuszczać, że fakt ten zostanie odnotowany w którymś z powstających (lub mających powstać) słowników, co być może spowoduje kodyfikację form typu „do Ukrainy”.

sierpień 2021 roku

[...] „na Ukrainę” to forma skodyfikowana, rejestrowana przez współczesne słowniki ortoepiczne [...]. [F]forma ta jest pozostałością po czasach, w których Ukraina nie była samodzielnym państwem [...]. [W]wyrażenie „do Ukrainy” (a także analogiczne: „w Ukrainie”) jest umotywowane historycznie (było stosowane w XIX wieku) oraz systemowo (jest zgodne z regułą gramatyczną mówiącą, że przyimki „do”, „w” łączą się z nazwami terytoriów samodzielnych). Jak wskazuje szybka kwerenda internetowa, pojawia się ono także współcześnie, gdyż wielu użytkowników języka niejako automatycznie posługuje się formami systemowymi.

listopad 2019 r.

***

Mimo wszystko pamiętać należy, że wyrażenie na Ukrainie jest ugruntowane w tradycji językowej, zaś autorzy współczesnych słowników i wydawnictw poprawnościowych konstrukcjom: „na Ukrainie”, „na Białorusi”, „na Litwie” dają zdecydowane pierwszeństwo.

Coraz częściej używane formacje „w Ukrainie”, „do Ukrainy” nie są akceptowane przez najnowsze słowniki i wydawnictwa poprawnościowe. W niektórych leksykonach ich autorzy piszą wprost, że są one niepoprawne.

Standardowe jest połączenie na Ukrainę i do niedawna tylko ono uchodziło za poprawne. Tradycyjnie łączymy wszelkie czasowniki ruchu (jechać, udać się itd.) z frazą: na Ukrainę. Już w „Słowniku poprawnej polszczyzny” pod red. W. Doroszewskiego (1973) można było przeczytać: 

"Mieszkać na Ukrainie (nie: w Ukrainie). Jechać na Ukrainę (nie: do Ukrainy)".

Ten sam werdykt podają współczesne słowniki poprawnej polszczyzny PWN-u, tzn. „Nowy słownik poprawnej polszczyzny” pod red. A. Markowskiego (1999) i „Wielki słownik poprawnej polszczyzny” pod red. tegoż (2012).