Życiorys
Pochodził z rodziny drobnomieszczańskiej. Po wybuchu I wojny światowej został wraz z rodzicami ewakuowany z Warszawy i w latach 1914–1918 mieszkał w Moskwie, gdzie uczęszczał do polskiej szkoły. Po powrocie do Warszawy studiował filologię angielską orazklasyczną.
Jego debiut literacki w prasie miał miejsce w 1923. Związany był z grupą poetycką Kwadryga oraz pismami satyrycznymi i politycznymi stolicy, należał do bohemy artystycznej. W 1930 poślubił Natalię Awałow (ślub odbył się w soborze metropolitalnym Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie). W latach 1931–1933 przebywał w Berlinie na stanowisku attaché kulturalnego. W latach 1934–1936 Gałczyńscy mieszkali w Wilnie[1], na Zarzeczu (w domu przy ulicy Młynowej 2, obecnie Malunu 2) i tam w 1936 urodziła się ich córkaKira. W szeregu swoich utworów Gałczyński nawiązuje do atmosfery Wilna i śladów, jakie pozostawił w nim Adam Mickiewicz. W 1936 Gałczyńscy wrócili do Warszawy.
Wraz z początkiem II wojny światowej, powołany do wojska, brał udział w kampanii wrześniowej. Trafił do niewoli radzieckiej, z której został przekazany do niewoli niemieckiej. Okres okupacji spędził w stalagu XI-A w Altengrabow. Podczas okupacji jego wiersze ukazały się w drukowanych konspiracyjnie antologiach poezji „Werble wolności” i „Słowo prawdziwe”. Po wojnie w latach 1945–1946 przebywał w Brukseli iParyżu, w 1946 urodził się jego syn, także Konstanty Ildefons. Do Polski powrócił w 1946 i zamieszkał w Krakowie. W 1948 mieszkał wSzczecinie, gdzie założył Klub 13 Muz, następnie osiadł na stałe w Warszawie. Współpracował m.in. z tygodnikami „Bluszcz”, „Prosto z Mostu” i „Przekrój”, a także z „Tygodnikiem Powszechnym” oraz krakowskim kabaretem Siedem kotów.
Wiele z jego powojennych utworów – w tym Poemat dla zdrajcy (atak na Czesława Miłosza), "Podróż Chryzostoma Bulwiecia do Ciemnogrodu" czy panegiryk "Umarł Stalin" (1953)[2] - napisanych zostało w konwencji socrealistycznej. W roku 1950 sam stał się obiektem walki ideologicznej – jego twórczość została potępiona na Zjeździe Literatów Polskich przez Adama Ważyka jako drobnomieszczańska.
W ostatnich latach życia stworzył kilka większych form poetyckich:
Wielkanoc Jana Sebastiana Bacha (1950)
Niobe (1951)
Wit Stwosz (1952)
Kronika Olsztyńska (1952)
W latach 1950–1953 związany był z leśniczówką Pranie nad Jeziorem Nidzkim, gdzie napisał wiele utworów, m.in. Kronikę Olsztyńską(1950). Tam też znajduje się obecnie jego muzeum. Wydał m.in. tomiki wierszy Zaczarowana dorożka (1948), Ślubne obrączki (1949), Pieśni (1953).
Autor tłumaczenia (a właściwie parafrazy) Snu nocy letniej Williama Szekspira (1952) oraz Ody do Radości Friedricha Schillera.
Zmarł na skutek trzeciego zawału serca.
Gałczyński w piosenkach
Poezja K.I. Gałczyńskiego jest inspiracją dla wielu twórców muzyki popularnej. Niektóre jego wiersze doczekały się kilku interpretacji. Teksty K.I. Gałczyńskiego wykorzystywane były także w kabaretach, takich jak: Kabaret Olgi Lipińskiej, Kabaret Potem czy też Barszcz z krokietem. W czasach PRL wykorzystano jego wiersz Ukochany kraj jako pieśń socjalistyczną. Natomiast w 2001 roku powstał musicalUkochany kraj w reżyserii Janusza Józefowicza w teatrze muzycznym Studio Buffo.
Do najbardziej znanych piosenek z tekstami Gałczyńskiego należą:
Ballada o dwóch siostrach, muz. Stanisław Staszewski, śpiewa Kazik Staszewski z zespołem Kult
Ballada o dwóch siostrach, muz. Adam Sławiński, śpiewa Stan Borys
Ballada o trąbiącym poecie, muz. WhiteHouse Magiera i L&A, śpiewa Tomasz Andersen (Roszja)
Ballada o Wielkanocnej szynce, muz. Krzysztof Knittel, śpiewa Jan Kobuszewski
Barbara Ubryk, muz. Krzysztof Knittel, śpiewa Jan Kobuszewski
Cóżem winien, muz. Adam Tkaczyk, śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
Dzięcioł i dziewczyna, śpiewa Maryla Rodowicz
Dzikie wino, muz. Wojciech Trzciński, śpiewa Magda Umer
Dziś znowu leżałem, muz. Jerzy Derfel, śpiewa Jan Kobuszewski
Gdybyś mnie kiedyś, muz. Tomasz Łuc, śpiewa Katarzyna Groniec
Hola, wpuść nas (II i III cz. wiersza "Siódme niebo") , muz. Grzegorz Turnau, śpiewa Grzegorz Turnau (albumy Naprawdę nie dzieje się nic i Kruchy świat, kruche szkło)
Kochanie moje, kochanie (List jeńca), muz. A. Panas, śpiewa Michał Bajor
Kokaina, muz. Jerzy Derfel, śpiewa Piotr Fronczewski
Liryka, liryka, muz. Grzegorz Turnau, śpiewa Grzegorz Turnau (albumy Nawet i Kruchy świat, kruche szkło)
Matka Ziemia, muz Stanisław Syrewicz, śpiewa Piotr Fronczewski
Modlitwa do Anioła Stróża, muz. Adam Tkaczyk, śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
Modlitwa do Anioła Stróża, muz. Robert Kasprzycki, śpiewa Robert Kasprzycki, Janusz Radek
Na sto dwa, muz. Jerzy Derfel, śpiewa Jan Kobuszewski
Noc, muz. Kwartet ProForma, śpiewa Przemysław Lembicz z zespołem Kwartet ProForma
Nie piszę listów, Wyk. Mroku, album Mroczne Nagrania
Ocalić od zapomnienia, muz. Marek Grechuta, śpiewa Marek Grechuta
Piosenka, muz. Artur Gadowski, śpiewa Artur Gadowski
Piosenka o ulicy Sarg, muz. Rafał Kowalewski, śpiewa Rafał Kowalewski
Płacz po Izoldzie, wyk. Mirosław Czyżykiewicz Ave
Płacz po Izoldzie, muz. Grzegorz Turnau, śpiewa Grzegorz Turnau (albumy Tutaj jestem i Kruchy świat, kruche szkło)
Pompa, muz. Grzegorz Turnau, śpiewa Grzegorz Turnau (albumy To tu, to tam i Kruchy świat, kruche szkło)
Prośba o wyspy szczęśliwe, muz. Stanisław Syrewicz, śpiewa Magda Umer
Pyłem księżycowym, muz. Stanisław Syrewicz, śpiewa Magda Umer
Romanca o trzech siostrach emigrantkach, muz. Wojciech Waglewski, śpiewa Jacek Bończyk
Sekretarka, muz. Ewa Kornecka, śpiewa Jacek Wójcicki
Sowa (We śnie...), śpiewa Grzegorz Turnau (albumy Pod światło, Turnau w Trójce i Kruchy świat, kruche szkło)
Spowiedź kretyna, muz Stanisław Syrewicz, śpiewa Piotr Fronczewski
Śmierć poety, muz. Stanisław Staszewski, śpiewa Kazik Staszewski z zespołem Kult
Śmierć poety, muz. Włodzimierz Korcz, śpiewa Marian Opania
Ty mnie, miła..., muz. Adam Tkaczyk, śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
Wciąż uciekamy..., muz. Piotr Szauer, śpiewa Piotr Szauer
We śnie, muz. Adam Tkaczyk, śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
Wróci wiosna, baronowo, muz. Stanisław Staszewski, śpiewa Kazik Staszewski z zespołem Kult
Zaproszenie na wycieczkę, muz. Adam Tkaczyk, śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
Kołysanka (List jeńca), muz. Jan Adam Maklakiewicz
i inne.
Upamiętnienie
Czesław Miłosz sportretował go w książce Zniewolony umysł jako Deltę.
Od 1998 w Szczecinie organizowany jest konkurs poetycki (biennale), na cześć poety nazywany jest Gałczynaliami.
We wrześniu 2007 powstała w Warszawie Fundacja Zielona Gęś imienia Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.
Placówki pod patronatem Gałczyńskiego
Konstanty Ildefons Gałczyński jest patronem 30 szkół w całej Polsce[3].
Ciekawostki
W Szczecinie 8 maja 1997 roku odsłonięto rzeźbę w kształcie stylizowanej „Zaczarowanej dorożki”[4] z wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego upamiętniającą pobyt poety w tym mieście w latach 1948–1949. Autorem rzeźby jest Stanisław Biżek.
Konstanty Ildefons Gałczyński
Konstanty Ildefons Gałczyński, pseud. Karakuliambro (ur. 23 stycznia 1905 w Warszawie, zm. 6 grudnia 1953 w Warszawie) – polskipoeta.
Najbardziej znany za sprawą paradramatycznej serii podszytych absurdem humoresek Teatrzyk Zielona Gęś, w której pojawiła się galeria postaci takich jak Osiołek Porfirion, Piekielny Piotruś, Hermenegilda Kociubińska czy Zielona Gęś.
Życiorys
Pochodził z rodziny drobnomieszczańskiej. Po wybuchu I wojny światowej został wraz z rodzicami ewakuowany z Warszawy i w latach 1914–1918 mieszkał w Moskwie, gdzie uczęszczał do polskiej szkoły. Po powrocie do Warszawy studiował filologię angielską orazklasyczną.
Jego debiut literacki w prasie miał miejsce w 1923. Związany był z grupą poetycką Kwadryga oraz pismami satyrycznymi i politycznymi stolicy, należał do bohemy artystycznej. W 1930 poślubił Natalię Awałow (ślub odbył się w soborze metropolitalnym Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie). W latach 1931–1933 przebywał w Berlinie na stanowisku attaché kulturalnego. W latach 1934–1936 Gałczyńscy mieszkali w Wilnie[1], na Zarzeczu (w domu przy ulicy Młynowej 2, obecnie Malunu 2) i tam w 1936 urodziła się ich córkaKira. W szeregu swoich utworów Gałczyński nawiązuje do atmosfery Wilna i śladów, jakie pozostawił w nim Adam Mickiewicz. W 1936 Gałczyńscy wrócili do Warszawy.
Wraz z początkiem II wojny światowej, powołany do wojska, brał udział w kampanii wrześniowej. Trafił do niewoli radzieckiej, z której został przekazany do niewoli niemieckiej. Okres okupacji spędził w stalagu XI-A w Altengrabow. Podczas okupacji jego wiersze ukazały się w drukowanych konspiracyjnie antologiach poezji „Werble wolności” i „Słowo prawdziwe”. Po wojnie w latach 1945–1946 przebywał w Brukseli iParyżu, w 1946 urodził się jego syn, także Konstanty Ildefons. Do Polski powrócił w 1946 i zamieszkał w Krakowie. W 1948 mieszkał wSzczecinie, gdzie założył Klub 13 Muz, następnie osiadł na stałe w Warszawie. Współpracował m.in. z tygodnikami „Bluszcz”, „Prosto z Mostu” i „Przekrój”, a także z „Tygodnikiem Powszechnym” oraz krakowskim kabaretem Siedem kotów.
Wiele z jego powojennych utworów – w tym Poemat dla zdrajcy (atak na Czesława Miłosza), "Podróż Chryzostoma Bulwiecia do Ciemnogrodu" czy panegiryk "Umarł Stalin" (1953)[2] - napisanych zostało w konwencji socrealistycznej. W roku 1950 sam stał się obiektem walki ideologicznej – jego twórczość została potępiona na Zjeździe Literatów Polskich przez Adama Ważyka jako drobnomieszczańska.
W ostatnich latach życia stworzył kilka większych form poetyckich:
Wielkanoc Jana Sebastiana Bacha (1950)
Niobe (1951)
Wit Stwosz (1952)
Kronika Olsztyńska (1952)
W latach 1950–1953 związany był z leśniczówką Pranie nad Jeziorem Nidzkim, gdzie napisał wiele utworów, m.in. Kronikę Olsztyńską(1950). Tam też znajduje się obecnie jego muzeum. Wydał m.in. tomiki wierszy Zaczarowana dorożka (1948), Ślubne obrączki (1949), Pieśni (1953).
Autor tłumaczenia (a właściwie parafrazy) Snu nocy letniej Williama Szekspira (1952) oraz Ody do Radości Friedricha Schillera.
Zmarł na skutek trzeciego zawału serca.
Gałczyński w piosenkach
Poezja K.I. Gałczyńskiego jest inspiracją dla wielu twórców muzyki popularnej. Niektóre jego wiersze doczekały się kilku interpretacji. Teksty K.I. Gałczyńskiego wykorzystywane były także w kabaretach, takich jak: Kabaret Olgi Lipińskiej, Kabaret Potem czy też Barszcz z krokietem. W czasach PRL wykorzystano jego wiersz Ukochany kraj jako pieśń socjalistyczną. Natomiast w 2001 roku powstał musicalUkochany kraj w reżyserii Janusza Józefowicza w teatrze muzycznym Studio Buffo.
Do najbardziej znanych piosenek z tekstami Gałczyńskiego należą:
Ballada o dwóch siostrach, muz. Stanisław Staszewski, śpiewa Kazik Staszewski z zespołem Kult
Ballada o dwóch siostrach, muz. Adam Sławiński, śpiewa Stan Borys
Ballada o trąbiącym poecie, muz. WhiteHouse Magiera i L&A, śpiewa Tomasz Andersen (Roszja)
Ballada o Wielkanocnej szynce, muz. Krzysztof Knittel, śpiewa Jan Kobuszewski
Barbara Ubryk, muz. Krzysztof Knittel, śpiewa Jan Kobuszewski
Cóżem winien, muz. Adam Tkaczyk, śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
Dzięcioł i dziewczyna, śpiewa Maryla Rodowicz
Dzikie wino, muz. Wojciech Trzciński, śpiewa Magda Umer
Dziś znowu leżałem, muz. Jerzy Derfel, śpiewa Jan Kobuszewski
Gdybyś mnie kiedyś, muz. Tomasz Łuc, śpiewa Katarzyna Groniec
Hola, wpuść nas (II i III cz. wiersza "Siódme niebo") , muz. Grzegorz Turnau, śpiewa Grzegorz Turnau (albumy Naprawdę nie dzieje się nic i Kruchy świat, kruche szkło)
Kochanie moje, kochanie (List jeńca), muz. A. Panas, śpiewa Michał Bajor
Kokaina, muz. Jerzy Derfel, śpiewa Piotr Fronczewski
Liryka, liryka, muz. Grzegorz Turnau, śpiewa Grzegorz Turnau (albumy Nawet i Kruchy świat, kruche szkło)
Matka Ziemia, muz Stanisław Syrewicz, śpiewa Piotr Fronczewski
Modlitwa do Anioła Stróża, muz. Adam Tkaczyk, śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
Modlitwa do Anioła Stróża, muz. Robert Kasprzycki, śpiewa Robert Kasprzycki, Janusz Radek
Na sto dwa, muz. Jerzy Derfel, śpiewa Jan Kobuszewski
Noc, muz. Kwartet ProForma, śpiewa Przemysław Lembicz z zespołem Kwartet ProForma
Nie piszę listów, Wyk. Mroku, album Mroczne Nagrania
Ocalić od zapomnienia, muz. Marek Grechuta, śpiewa Marek Grechuta
Piosenka, muz. Artur Gadowski, śpiewa Artur Gadowski
Piosenka o ulicy Sarg, muz. Rafał Kowalewski, śpiewa Rafał Kowalewski
Płacz po Izoldzie, wyk. Mirosław Czyżykiewicz Ave
Płacz po Izoldzie, muz. Grzegorz Turnau, śpiewa Grzegorz Turnau (albumy Tutaj jestem i Kruchy świat, kruche szkło)
Pompa, muz. Grzegorz Turnau, śpiewa Grzegorz Turnau (albumy To tu, to tam i Kruchy świat, kruche szkło)
Prośba o wyspy szczęśliwe, muz. Stanisław Syrewicz, śpiewa Magda Umer
Pyłem księżycowym, muz. Stanisław Syrewicz, śpiewa Magda Umer
Romanca o trzech siostrach emigrantkach, muz. Wojciech Waglewski, śpiewa Jacek Bończyk
Sekretarka, muz. Ewa Kornecka, śpiewa Jacek Wójcicki
Sowa (We śnie...), śpiewa Grzegorz Turnau (albumy Pod światło, Turnau w Trójce i Kruchy świat, kruche szkło)
Spowiedź kretyna, muz Stanisław Syrewicz, śpiewa Piotr Fronczewski
Śmierć poety, muz. Stanisław Staszewski, śpiewa Kazik Staszewski z zespołem Kult
Śmierć poety, muz. Włodzimierz Korcz, śpiewa Marian Opania
Ty mnie, miła..., muz. Adam Tkaczyk, śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
Wciąż uciekamy..., muz. Piotr Szauer, śpiewa Piotr Szauer
We śnie, muz. Adam Tkaczyk, śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
Wróci wiosna, baronowo, muz. Stanisław Staszewski, śpiewa Kazik Staszewski z zespołem Kult
Zaproszenie na wycieczkę, muz. Adam Tkaczyk, śpiewa Adam Tkaczyk z zespołem Wyspy Dobrej Nadziei
Kołysanka (List jeńca), muz. Jan Adam Maklakiewicz
i inne.
Upamiętnienie
Czesław Miłosz sportretował go w książce Zniewolony umysł jako Deltę.
Od 1998 w Szczecinie organizowany jest konkurs poetycki (biennale), na cześć poety nazywany jest Gałczynaliami.
We wrześniu 2007 powstała w Warszawie Fundacja Zielona Gęś imienia Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.
Placówki pod patronatem Gałczyńskiego
Konstanty Ildefons Gałczyński jest patronem 30 szkół w całej Polsce[3].
Ciekawostki
W Szczecinie 8 maja 1997 roku odsłonięto rzeźbę w kształcie stylizowanej „Zaczarowanej dorożki”[4] z wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego upamiętniającą pobyt poety w tym mieście w latach 1948–1949. Autorem rzeźby jest Stanisław Biżek.
