Co to jest zespół pocovidowy? Tłumaczy Jonė Stanislovaitytė, lekarz z Centrum Medycyny Rodzinnej klinik „Santara”
Zespół pocovidowy to ogół następstw po chorobie COVID-19. Objawy te odczuwa około 10 proc. ozdrowieńców. Najczęściej są to: przewlekłe zmęczenie, duszność, kaszel, osłabienie mięśni, pacjenci skarżą się też na gorszą jakość snu, bóle głowy i wahania nastroju. Objawy te zwykle ustępują w ciągu 4-12 tygodni. Zdarza się jednak, że trwają miesiącami. Należy podkreślić, że jeśli objawy są uciążliwe i utrzymują się przez długi czas, należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym, który może zastosować leczenie lub skierować na konsultację u specjalisty
Kto może być skierowany na rehabilitację medyczną? Wyjaśnia kierownik Centrum Rehabilitacji, Fizyki i Medycyny Sportowej klinik „Santara” dr Svetlana Lenickienė
Pacjenci, którzy przechorowali COVID-19 i mają powikłania po chorobie, nie powinni zwlekać, a muszą zwrócić się do lekarza. Lekarz rodzinny, po dokonaniu oceny sytuacji pacjenta, dolegliwości, stanu somatycznego (fizycznego) i uznaniu, że pacjent musi skorzystać z usług rehabilitacji medycznej, kieruje go na konsultację do lekarza medycyny fizykalnej i rehabilitacyjnej.
Prawo przewiduje, że świadczenia z zakresu medycyny fizykalnej i rehabilitacyjnej dla ozdrowieńców mogą być świadczone nie później niż 3 miesiące po chorobie, a w niektórych przypadkach do 6 miesięcy po przechorowaniu.
Lekarz medycyny fizykalnej i rehabilitacyjnej ocenia stan somatyczny pacjenta, w jakim stopniu objawy pocovidowe utrudniają codzienną aktywność pacjenta i adaptację społeczną. W przypadku, gdy pacjent był leczony w szpitalu z powodu ciężkiego przebiegu choroby COVID-19, zdiagnozowano u niego zapalenie płuc, po wypisaniu ze szpitala męczy go duszność, zmęczenie i ból o różnych lokalizacjach, może on być skierowany na rehabilitację stacjonarną lub ambulatoryjną, kiedy od hospitalizacji nie minęły 3 miesiące. W przypadku skierowania na stacjonarną rehabilitację leczniczą trwa ona 20 dni kalendarzowych, w przypadku ambulatoryjnej – 14 dni roboczych.
Jeśli u pacjenta wystąpią nowe objawy neuropsychiatryczne po COVID-19 (problemy z koncentracją i pamięcią, bardzo szybkie zmęczenie, wyczerpanie fizyczne, zaburzenia funkcji poznawczych, nieodpowiednia adaptacja społeczna po chorobie), można skierować pacjenta na rehabilitację stacjonarną lub ambulatoryjną nawet wtedy, gdy po leczeniu szpitalnym minęło 6 miesięcy.
Ozdrowieńcy, którzy nie byli leczeni w szpitalu, ale u których wystąpiły niepożądane reakcje na COVID-19 (utrzymująca się duszność lub kaszel, zwiększone zmęczenie, brak siły fizycznej) mogą również otrzymać usługi rehabilitacji medycznej: lekarz rodzinny może skierować ich na konsultację do lekarza medycyny fizycznej i rehabilitacyjnej, który po ocenie stanu może skierować na trwającą 20-25 dni rehabilitację ambulatoryjną – kinezyterapię aktywującą, ergoterapię, zabiegi fizykalne, masaż.
Jūratė Gogienė, kierownik Oddziału Rehabilitacji Szpitalnej klinik „Santara” – o usługach medycyny fizykalnej i rehabilitacyjnej:
Na ten oddział trafiają pacjenci, którzy przechorowali najcięższą postać COVID-19, chorowali długo – 2-3 miesiące, dużo czasu spędzili na oddziale reanimacyjnym i intensywnej terapii i in.
Pacjenci ci są zazwyczaj kierowani na rehabilitację dwóch profili – chorób neurologicznych i układu oddechowego.
Pacjenci z problemami neurologicznymi są w ciężkim stanie – naruszone funkcje biosocjalne (w łóżku nie mogą sami przewrócić się na drugi bok, nie mogą usiąść czy samodzielnie jeść), z głębokimi odleżynami, które często wymagają leczenia i lecznie często jest kontynuowane i później.
Pacjentom z problemami układu oddechowego często potrzebny jest dodatkowy tlen, mają uszkodzony układ krążenia, dokucza im częste bicie serca, co trzeba uregulować przed stosowaniem zabiegów. Pacjenci obu profili skarżą się na bezsenność, diagnozowana jest u nich encefalopatia (zaburzenie funkcji mózgu) i inne zaburzenia. Zdarza się, że choroba COVID-19 uszkodziła pacjentom wiele układów: słuchu, wzroku, trawienia, diagnozowane jest naruszenie funkcji nerek.
Aby zapewnić sprawną i wysokiej jakości rehabilitację stosujemy indywidualny program rehabilitacji. Dysponujemy zespołem specjalistów ds. rehabilitacji, w skład którego wchodzą kinezyterapeuci, ergoterapeuci, pracownicy socjalni, ważną rolę odgrywa psycholog. Jeśli nie ma przeciwwskazań, stosujemy fizjoterapeutyczne metody leczenia. Mamy pulmonologa, duży zespół rehabilitantów, którzy prowadzą zespół rehabilitacyjny. Staramy się przywrócić zdrowie pacjentom jak najszybciej i najskuteczniej.
Niekiedy wyznaczony na rehabilitację czas – 20 dni – nie wystarcza na osiągnięcie zamierzonych celów. Należy zwrócić się terytorialnej Kasy Chorych w sprawie dodatkowych usług. Dodatkowe usługi skutkują lepszą jakością zdrowia pacjenta i powrotem do funkcji biospołecznych. Nie każdy pacjent jest w stanie wrócić do pracy tuż po rehabilitacji.
Mamy specjalną procedurę fizjoterapeutyczną dla pacjentów z problemami oddechowymi. Program nadciśnienia płucnego jest prowadzony przez doświadczonych fizjoterapeutów, którzy ukończyli studia w Niemczech. Program ten był również bardzo skuteczny w rehabilitacji pocovidowej pacjentów po ciężkim przechorowaniu zapalenia płuc z wyraźną niewydolnością oddechową. W rehabilitacji neurologicznej wykorzystujemy metody wysiłku fizycznego – elektrostymulację mięśni, drenaż limfatyczny, inne zabiegi. Wszyscy pacjenci są poddawani masażowi, chyba że jest on przeciwwskazany.
Kiedy dobiega końca czas przeznaczony na rehabilitację, pacjenci już umieją wykonywać ćwiczenia w zakresie kinezyterapii indywidualnej, samoregulacji psychologicznej, ergoterapii i bez obaw wypuszczamy ich do domu.
Oto kilka specjalnych ćwiczeń dla ozdrowieńców:
I część
II część
Na podst. santa.lt
