W kwestii spożywania poszczególnych składników codziennego pożywienia dominuje zalecenie spożywania ich o określonych porach dnia, a także łączenia lub nie z innymi grupami produktów, jak białka czy węglowodany. Czy te, zdawałoby się, logiczne wskazania mają sens i powinny być dla nas istotne?
Niczego nie może zabraknąć, a każda przesada może zaszkodzić
Każdego dnia w naszym organizmie zachodzi wiele procesów życiowych, m.in. odżywianie, oddychanie, wzrost i rozwój komórek. Każdy z nich zależy lub współzależy od tzw. paliwa, którego mu dostarczamy, czyli od naszego odżywiania i stylu życia. Jedynie poprzez właściwe odżywianie możemy „doładować" nasz organizm niezbędnym białkiem, węglowodanami, tłuszczami, składnikami mineralnymi czy witaminami. Odżywiania nie da się zastąpić magicznymi tabletkami ani medytacjami z afirmacjami zdrowego i sprawnego ciała, a po każdej cud-diecie organizm musi w naturalny dla siebie sposób wyrównać poziom składników, które dana dieta ograniczyła powodując ich niedobór. Zapotrzebowanie na poszczególne składniki jest różne dla osób w różnym wieku, o odmiennym stanie organizmu, a także zależy od rodzaju wykonywanej pracy i aktywności fizycznej. Niemniej jednak światowe i branżowe organizacje w formułowanych przez siebie zaleceniach dotyczących prawidłowego żywienia, jak mantrę wymieniają dbanie o różnorodność spożywanych produktów, aktywność fizyczną, codzienne spożywanie jak największej ilości warzyw i owoców, spożywanie produktów zbożowych jako źródła energii, ograniczanie spożycia tłuszczów, mięsa i soli oraz umiaru w przypadku słodyczy i cukru. Jeśli będziemy stosować te zalecenia, żadna dieta-cud nam nie zaszkodzi.
Porcji warzywno-owocowych w diecie człowieka – zarówno osoby dorosłej, jak i rozwijającego się organizmu dziecka – nie da się niczym zastąpić, a ich funkcji codziennego „hurtowego dostawcy witamin, mikroelementów czy antyoksydantów" nie zastąpią ani węglowodany, ani produkty białkowe czy tłuszcze. Ludzki organizm to bardzo mądra machina, radzi sobie dobrze z przetwarzaniem i zagospodarowaniem tego co mu dostarczamy, obyśmy tylko karmili go odpowiedzialnie. Codzienna dawka 5 porcji warzyw, owoców lub soku to właściwa ilość składników odżywczych dla organizmu, przy czym sok może zastąpić jedną z tych porcji. - Tych 5 porcji dziennie ma wielkie znaczenie, bo nie można najeść się warzywami i owocami na zapas. Organizm nie potrafi magazynować zdecydowanej większości witamin i minerałów, dlatego należy dostarczać je sukcesywnie, kilka razy dziennie - mówi Barbara Groele, sekretarz generalny Stowarzyszenia Krajowa Unia Producentów Soków, organizator kampanii „5 porcji warzyw, owoców lub soku".
Razem czy osobno – czy łączenie ma znaczenie?
Popularne są zalecenia dotyczące łączenia wybranych grup żywności, lub spożywania ich oddzielnie, np. rozdzielanie białka i węglowodanów czy sięganie po owoc po większym posiłku. Ta opinia uzasadniana jest konstrukcją naszego przewodu pokarmowego, który nie może trawić równocześnie różnych rodzajów żywności. Co więcej, do trawienia białek potrzebuje innych enzymów niż do metabolizmu węglowodanów czy warzyw i owoców. Odmienne grupy żywności są ponadto trawione w różnym tempie (białko znacznie dłużej niż węglowodany itp.). Różne grupy pokarmów są trawione w środowiskach o różnej wartości pH - białko w środowisku kwaśnym, z kolei węglowodany - w zasadowym. Czy zatem spożywając w jednym posiłku zróżnicowane grupy produktowe szkodzimy sobie i utrudniamy procesy metaboliczne? Czy powinniśmy rozdzielać te grupy? A może nasz organizm radzi sobie z tym doskonale i osoby w dobrej kondycji fizycznej nie powinny się tym przejmować?
Prof. dr hab. Maria Koziołkiewicz, ekspert kampanii „5 porcji warzyw, owoców lub soku" potwierdza: - Odmienny mechanizm trawienia węglowodanów, białka i pozostałych grup może powodować problemy z ułożeniem odpowiednio bilansowej diety, nie dajmy się jednak zwariować, unikanie niełączenia produktów w codziennym życiu będzie ciężko zrealizować. Jeżeli będziemy przestrzegać innych zasad dotyczących racjonalnego odżywiania, tj. unikać cukru i soli, spożywać więcej warzyw i owoców, które wpływają na równowagę kwasowo-zasadową, będziemy dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu – w wystarczającym stopniu przyczynimy się do utrzymania prawidłowego stanu naszego organizmu.
Owoce, warzywa – także z umiarem
W przypadku osób zdrowych, spożywanie warzyw i owoców w ciągu dnia ma tylko jedno ograniczenie - zdrowy rozsądek. Bicie rekordu Guinessa w jedzeniu cebuli czy grejpfrutów może zakończyć się katastrofą dla najbardziej odpornego człowieka, a tydzień diety opartej głównie na zielonej sałacie odbije się na kondycji każdej aktywnie żyjącej osoby (najprawdopodobniej spowoduje także efekt jo-jo). Jeśli jednak zapragniemy w ramach wiosennego oczyszczania odżywiać się przez kilka dni jedynie warzywami i owocami, to będzie to miało dla nas dobroczynne skutki pod warunkiem, że zadbamy o odpowiednie proporcje warzyw dostarczających białka czy owoców dostarczających węglowodany (zupy warzywne, warzywa na parze oraz soki spożywane przez 3-5 dni pomogą nam i naszym bliskim pozbyć się w sposób naturalny zaokrąglonych po zimie brzuszków).
- Osoby z nadwagą i otyłością powinny wybierać owoce o niższym indeksie glikemicznym, jak maliny, truskawki czy jabłka, a unikać bananów czy winogron. Żadna dieta nie będzie właściwa jeśli nie będzie zdroworozsądkowa – nie zawsze dla każdego organizmu odpowiednie są te same normy i wartości, obserwujmy więc nasz organizm i jego reakcje. Warzywom, owocom i sokom mówimy 5xTAK, lecz nawet w ich wypadku nie wyłączajmy myślenia - dodaje ekspert kampanii prof. dr hab. Maria Koziołkiewicz.
Podstawowe błędy żywieniowe
Pora spożywania posiłków ma ogromne znaczenie w codziennej diecie – organizm, który został przyzwyczajony do otrzymywania pokarmów w określonych godzinach w ciągu dnia, nie będzie magazynował i odkładał poszczególnych składników, jak ma to miejsce w przypadkach nieregularnego odżywiania. Jedzenie nieregularne, w dużych ilościach, w biegu, spożywanie zbyt wielu przekąsek czyli podjadanie między posiłkami należy do najczęstszych błędów żywieniowych. Powinny o tym pamiętać przede wszystkim osoby dbające o linię.
Na podst. www.rp.pl
