Jak czytamy na stronie Amnesty, siły ukraińskie narażają ludność cywilną na niebezpieczeństwo, tworząc bazy i działające systemy uzbrojenia w zaludnionych obszarach mieszkalnych, w tym w szkołach i szpitalach, odpierając rosyjską inwazję, która rozpoczęła się w lutym.
Taka taktyka narusza międzynarodowe prawo humanitarne i zagraża cywilom, ponieważ zamienia obiekty cywilne w cele wojskowe. Kolejne rosyjskie naloty na zaludnionych obszarach spowodowały śmierć cywilów i zniszczenie infrastruktury cywilnej.
„Udokumentowaliśmy model, w którym ukraińskie siły narażają cywilów na niebezpieczeństwo i naruszają prawa wojny, gdy działają na zaludnionych obszarach” – powiedziała Agnès Callamard, Sekretarz Generalna Amnesty International.
„Przebywanie w pozycji obronnej nie zwalnia ukraińskiego wojska z przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego”.
Jednak nie każdy rosyjski atak udokumentowany przez Amnesty International był zgodny z tym schematem. W niektórych innych miejscach Amnesty International stwierdziła, że Rosja popełniła zbrodnie wojenne, w tym w niektórych rejonach miasta Charków. Organizacja nie znalazła dowodów na obecność sił ukraińskich na obszarach cywilnych bezprawnie zaatakowanych przez rosyjskie wojsko.
Między kwietniem a lipcem badacze Amnesty International przez kilka tygodni badali rosyjskie naloty w regionach Charkowa, Donbasu i Mikołajowa. Organizacja skontrolowała miejsca ataków; zrobiła wywiady z osobami, które przeżyły, świadkami i krewnymi ofiar ataków; oraz przeprowadziła teledetekcję i analizę broni.
Podczas tych dochodzeń badacze znaleźli dowody na to, że siły ukraińskie przeprowadzają ataki z zaludnionych obszarów mieszkalnych, a także opierają się w budynkach cywilnych w 19 miastach i wsiach w regionach. Crisis Evidence Lab przeanalizowało zdjęcia satelitarne w celu dalszego potwierdzenia niektórych z tych incydentów.
Większość obszarów mieszkalnych, w których żołnierze się ulokowali, znajdowała się kilometry od linii frontu. Dostępne były realne alternatywy, które nie zagrażałyby ludności cywilnej – takie jak bazy wojskowe lub pobliskie gęsto zalesione obszary, lub inne konstrukcje znajdujące się dalej od obszarów mieszkalnych. W udokumentowanych przypadkach Amnesty International stwierdziło, że ukraińskie wojsko, które ulokowało się w strukturach cywilnych na obszarach mieszkalnych, prosiło lub pomagało cywilom o ewakuację pobliskich budynków – nie podjęto wszelkich możliwych środków ostrożności w celu ochrony ludności cywilnej.
Amnesty podkreśla, że nie neguje zbrodni Rosjan, ale dodaje, że to nie usprawiedliwia działania Ukraińców.
