23 sierpnia jest dla mieszkańców krajów bałtyckich oraz całej Europy symbolem pamięci o ofiarach stalinizmu i nazizmu. Dokładnie 77 lat temu – 23 sierpnia 1939 roku – podpisany został pakt Ribbentrop-Mołotow. Przedstawiciel III Rzeszy Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow, reprezentujący Związek Radziecki, podpisali wtedy w Moskwie pakt o nieagresji oraz tajny protokół, którego wynikiem był, między innymi, podział Polski i krajów bałtyckich.

W roku 2008 Parlament Europejski ustanowił 23 sierpnia Dniem Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu, który potem przemianowano na Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych. Jego celem jest upamiętnienie ofiar masowych deportacji i eksterminacji, a także zakorzenienie demokracji oraz wzmocnienie pokoju i stabilizacji w Europie.

W 50. rocznicę podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow – 23 sierpnia 1989 roku – mieszkańcy Litwy, Łotwy i Estonii (około 2 mln osób) wzięli się za ręce, tworząc „żywy" łańcuch (620 km od Wilna, przez Rygę do Tallinna), manifestując tym samym niezależność trzech państw od Związku Radzieckiego. W „żywym" łańcuchu stali też Polacy z Wileńszczyzny.

Dziś przypada 27. rocznica Szlaku Bałtyckiego.