Informację na temat rządowego programu współpracy z Polonią i Polakami za granicą oraz wykorzystania środków w 2012 r. przedstawił senatorom minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski.

Na wstępie zaznaczył: „Pamiętamy o doświadczeniach i o historycznych dokonaniach Senatu na polu tej współpracy przez dwie dekady. Wiemy, że ta diaspora to ponad 20 mln osób, szósta co do wielkości na świecie (...). Jest to grupa wielka i niejednorodna – różne losy, różny status społeczny, różne związki z Polską, różna znajomość języka, różne oczekiwania. Jednym słowem: wielkie wyzwanie i wielka szansa dla Polonii i Polaków za granicą i dla polskiej racji stanu".

Wprowadzenie nowego systemu współpracy z Polonią - słuszną decyzją

Jak stwierdził minister, jego resort chce czerpać z doświadczenia Senatu w tym zakresie. „Mamy teraz środki, struktury i wypracowane plany, aby realizować ten obowiązek, który ustawodawca na nas nałożył"– mówił minister. Ocenił, że wprowadzenie nowego systemu współpracy z Polonią było słuszną decyzją. Zadeklarował, że nie ma planów, aby zakończyć wspieranie naszych rodaków, „wręcz przeciwnie, będziemy ich wspierać, a jednocześnie zachęcać do jeszcze większej aktywności na rzecz naszego kraju, tak, aby na koniec polski podatnik uzyskał z tego korzyść".

Dwa razy więcej wniosków

Od ub. roku podwoiła się liczba składanych wniosków w konkursie na współpracę z Polonią. Minister przypomniał, że w 2012 r. na konkurs dla organizacji pozarządowych wpłynęło 201 wniosków na kwotę 139,5 mln zł. Pozytywnie rozpatrzono 86 wniosków. Na konkurs w 2013 r. wpłynęło 418 wniosków na 224 mln zł, co ponadczterokrotnie przekracza limit środków, jakimi dysponuje MSZ.

W ocenie ministra, świadczy to o pozytywnym odbiorze nowego systemu, ale spowoduje także wzrost liczby odrzucanych wniosków, a, co za tym idzie – niezadowolonych wnioskodawców. Minister Sikorski zaapelował do nich o rzetelność. Jak poinformował, resort otrzymuje wnioski o dotacje „dla organizacji fikcyjnych lub nieistniejących czasopism". Zapewnił, że słucha głosu rodaków za granicą, polskiej opinii publicznej, środowisk parlamentarnych, organizacji pozarządowych i mediów.

Wspieranie mediów polonijnych - kwestia pierwszorzędnej wagi

Zapewnił również, że wsparcie mediów polonijnych to dla MSZ „współpraca priorytetowa". W ub. roku wydano na ten cel ponad 4,5 mln zł ze środków konkursowych. Minister stwierdził, że intencją resortu jest, żeby „każdy, kto wykorzystuje pieniądze polskiego podatnika, miał świadomość, że ponosi pełną odpowiedzialność za ich racjonalne i uczciwe wydatkowanie". Zapowiedział ponadto, że w maju 2013 r. zostanie ogłoszony dodatkowy konkurs dla organizacji pozarządowych zajmujących się wsparciem dla Polonii, gdyż nie wszystkie środki z 2012 r. mogły być wydane „z różnych przyczyn losowych". Przeznaczona na to pula to 8 mln zł.

Poza procedurą konkursową w 2012 r. resort przeznaczył ponad 24 mln zł na pomoc dla Polonii. Środki te zostały rozdysponowane przez placówki zagraniczne na 2030 projektów, w tym 669 z dziedziny oświaty (11 mln zł), 1080 z dziedziny kultury i sztuki (prawie 10 mln zł), 183 projekty związane z wypoczynkiem letnim dzieci (około 2 mln zł), 58 projektów z dziedziny ochrony miejsc pamięci narodowej (1,5 mln zł). Dla opiniowania projektów z inicjatywy ministra Sikorskiego przy placówkach powoływane są rady polonijne (łącznie 22; 10 przy ambasadach i 12 przy konsulatach generalnych).

Najintensywniejsze działania - na Białorusi i Litwie

Minister poinformował, że MSZ w ubiegłym roku zajmowało się m.in. ochroną praw osób polskiego pochodzenia za granicą i wspieraniem postulatów diaspory wobec krajów zamieszkania.

Najintensywniejsze tego typu działania są prowadzone na Białorusi i Litwie oraz w państwach nowej emigracji zarobkowej.

Sukcesem - dialog z Litwą w sprawie polskiej mniejszości

Za sukces resortu minister uznał zjazd zdelegalizowanego Związku Polaków na Białorusi w listopadzie 2012 r., za wyzwanie zaś – dialog z Litwą w sprawie polskiej mniejszości. Poinformował ponadto o finalizowaniu sprawy domu polskiego na Ukrainie, we Lwowie. Resort wspiera też najbardziej wartościowe inicjatywy młodego pokolenia Polonii amerykańskiej.