Książęce i królewskie czerwone chorągwie i proporce ze znakiem Orła Białego, ze względu na osobę panującego, posiadającego władzę zwierzchnią nad wszystkimi ziemiami, stały się z czasem chorągwiami całego Królestwa Polskiego, a tym samym drugim obok herbu znakiem państwowym.
Oprócz Orła Białego na chorągwi, przysługującego wyłącznie głowie państwa oraz biało-czerwonych chorągwi i proporców, inną formą stosowania polskich barw narodowych były (najczęściej) jedwabne, okrągłe, białe kokardy, pochodne od barwy Orła Białego. Umieszczano ja od początku XVIII wieku na nakryciach głowy formacji piechoty. Po reformach Sejmu Wielkiego, wraz z wprowadzeniem jednolitego wojska narodowego i jednolitego umundurowania, kokardę w barwach narodowych wprowadzono na nakrycia głowy wszystkich formacji.
W dobie Sejmu Czteroletniego białe kokardy uzupełniano czerwoną wstążką w środku. Białe kokardy noszono także na kapeluszach, rogatywkach i czakach Wojska Polskiego Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, na nich zaś niewielki – krzyż kawalerski – jako znak rycerski.
Zmianę przyniosło Powstanie Listopadowe, podczas którego Sejm 7 lutego 1831 r. podjął uchwałę w sprawie kokardy narodowej, wprowadzając kokardę biało-czerwoną, wywodząca się od barw herbów Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Był to pierwszy akt prawny, ustanawiający formalnie biel i czerwień barwami narodowymi Rzeczypospolitej, sankcjonujący używane dotychczas zwyczajowo barwy, pochodne od herbu Orła Białego i Pogoni umieszczanych w czerwonym polu tarczy herbowej. Barwę czerwoną umieszczono, jako wewnętrzny krąg („serce") okrągłej białej kokardy, stanowiącej jej „otok". Biało-czerwone kokardy w barwach narodowych, używane od 1831 r. przez powstańców towarzyszyły uczestnikom polskich demonstracji patriotycznych oraz członkom niepodległościowych organizacji.
Według ustawy z 1 sierpnia 1919 r. Chorągiew Rzeczypospolitej przysługiwała Naczelnikowi Państwa, a następnie Prezydentowi Rzeczypospolitej, podnoszono ją nad siedzibą Prezydenta w Belwederze i na Zamku Królewskim w Warszawie. Użyto jej także podczas zaślubin Polski z Bałtykiem 5 lutego 1920 r. w Pucku, okryto nią podczas pogrzebu trumny Nieznanego Żołnierza, Henryka Sienkiewcza, Juliusza Słowackiego i Józefa Piłsudskiego. W 1927 r. dotychczasowy wzór chorągwi zmieniono zgodnie z nowo wprowadzonym wizerunkiem Orła Białego, a na obwodzie chorągwi dodano wzdłuż jej brzegów srebrzysty wężyk generalski ujęty w dwa srebrzyste lamowania. Pomniejszona chorągiew w formie proporca była umieszczana na samochodzie Prezydenta Rzeczypospolitej, a w Marynarce Wojennej podnoszona w czasie obecności głowy państwa na okręcie.
Flagami biało-czerwonymi, zatkniętymi m.in. na Monte Cassino i w Berlinie znaczony był szlak bojowy żołnierza polskiego podczas II wojny światowej, biało-czerwone opaski, naszywki i proporczyki nosili żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego. Polskie flagi państwowe towarzyszyły wszystkim społecznym, narodowym i niepodległościowym protestom przeciwko narzuconemu Polsce systemowi politycznemu i władzom Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.
W celu pogłębienia i utrwalenia wartości jakie niosą polskie barwy narodowe, w 2004 r. Sejm III Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił dzień 2 Maja – Dniem Flagi.
Kokardy narodowe nosili na mundurach, żołnierze-ochotnicy tzw. „Armii Kośiuszkowskiej", tworzonej w Stanach Zjednoczonych z inicjatywy Ignacego Jana Paderewskiego w stulecie śmierci Kościuszki oraz jako znak przynależności do Armii Ochotniczej, żołnierze-ochotnicy wojny z bolszewicka Rosją w 1920 r. Powróciły praktycznie, jako – nie kodyfikowany, ale powszechny – znak narodowy po 1990 roku, noszone w dniach świąt narodowych.
prof. Grzegorz Nowik
