Liberalizację przepisów dotyczących ślubów czy nadawania imion przewiduje nowa ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego. Co prawda pochodząca z 1986 r. ustawa także umożliwia zawarcie ślubu poza jednym z ponad 2,2 tys. urzędów w kraju, ale muszą być ku temu uzasadnione powody. Chodzi o szczególne przypadki - jak pobyt w szpitalu czy więzieniu.

W zeszłym roku zawarto 69 tys. małżeństw, ale tylko 2 tys. ślubów zostało zorganizowanych poza urzędem. Jak mówią kierownicy USC, zainteresowanie takimi imprezami w plenerze jest bardzo duże. "Nowe przepisy otwierają nowe możliwości. Szybko uruchomią się firmy organizujące takie wesela. W związku z tym liczba ślubów może wzrosnąć" - powiedział PAP Tomasz Brzózka, prezes Stowarzyszenie Urzędników Stanu Cywilnego Rzeczypospolitej Polskiej.

Opłata w wysokości 1 tys. zł za ślub cywilny "pod chmurką" będzie stanowiła dochód gminy na pokrycie kosztów organizacyjnych przyjęcia przez kierownika USC oświadczeń o zawarciu małżeństwa poza USC. Brzózka zwrócił uwagę, że wiele urzędów jest jednoosobowych. "W takich jednostkach może być problem. To się wiąże w koniecznością wyjazdu. Może się okazać, że trzeba będzie zatrudnić dodatkowe osoby. My, urzędnicy USC, chcielibyśmy, żeby to zadziałało jak najsprawniej. Jeśli będą jakieś problemy, to na nas skupi się całe odium niezadowolenia" - powiedział Brzózka.

W myśl nowej ustawy, której niektóre przepisy zaczną obowiązywać 1 stycznia, ślub nie będzie mógł się odbyć poza USC, jeśli miejsce nie gwarantuje zachowania powagi i doniosłości ceremonii oraz bezpieczeństwa wszystkich uczestników. "To ma być miejsce gwarantujące uroczystą formę i bezpieczeństwo. Wydaje się, że określone warunki są oczywiste" - powiedziała PAP wicedyrektorka departamentu spraw obywatelskich MSW Mirosława Hellich.

Nowe Prawo o aktach stanu cywilnego ma także uprościć obieg i dostęp do różnych dokumentów. Nakłada na kierowników USC obowiązek prowadzenia - od 1 marca 2015 r. - elektronicznej rejestracji aktów urodzeń, małżeństw i zgonów. Odpisy z tych dokumentów będą wydawane w dowolnym USC. Przy załatwieniu spraw w urzędzie nie będzie konieczności przedstawiania odpisów wcześniejszych aktów.

Już od 1 stycznia za wydanie skróconego odpisu aktu stanu cywilnego nie będą pobierane opłaty skarbowe.

MSW podkreśla, że zmiany mają na celu uporządkowanie rejestrów ewidencyjnych państwa i zgromadzonych w nich dokumentów. W ciągu ostatnich 100 lat w Polsce sporządzono 133 mln aktów stanu cywilnego. Jak mówi Hellich, USC trzeba zinformatyzować, ponieważ zgromadzone przez lata w wielotomowych księgach dokumenty są różnej jakości. Tylko w zeszłym roku liczba sporządzonych aktów stanu cywilnego przekroczyła 1 mln, w tym sporządzono ok. 437 tys. aktów urodzeń, 200 tys. aktów małżeństw, 394 tys. aktów zgonów. Ponadto w zeszłym roku wydano blisko 7 mln odpisów tych aktów.

W myśl przepisów o dowodach osobistych i o ewidencji ludności, które pierwotnie miały wejść w życie od 1 stycznia, ale termin ten przesunięto na marzec, utworzony ma zostać elektroniczny rejestr dowodów osobistych. Od 1 marca dostęp do niego będą miały urzędy gmin. Dzięki temu wniosek o wydanie dowodu będzie można złożyć w dowolnej gminie na terenie całego kraju, niezależnie od miejsca zamieszkania. Będzie także możliwość elektronicznego przesłania wniosku o wydanie dowodu.

Nowy wzór dowodu osobistego nie będzie już zawierał informacji o adresie zameldowania, kolorze oczu i wzroście. Nie będzie też zeskanowanego podpisu posiadacza dowodu. Format i wymiary pozostaną takie same jak dotychczas. Natomiast fotografia będzie taka sama jak ta, która obowiązuje w paszportach. Dowód osobisty będzie mógł odebrać także pełnomocnik.

Ponadto nowe prawo wprowadza możliwość nadawanie dzieciom imion obcych, co jest szczególnie ważne dla małżeństw mieszanych i imigrantów, uzyskujących obywatelstwo polskie. Nadal nie będzie można nadawać dzieciom więcej niż dwóch imion, imion zdrobniałych, a także ośmieszających lub nieprzyzwoitych.

Nowe przepisy wprowadzają także zaświadczenie o stanie cywilnym, które jako jeden dokument zastąpi przedkładanie wielu odpisów aktów stanu cywilnego dotyczących jednej osoby. To ma uprościć postępowanie oraz zmniejszyć koszty po stronie obywatela. PAP