Andrzej Stelmachowski urodził się 28 stycznia 1925 roku w Poznaniu. W czasie II wojny światowej złożył przysięgę żołnierza Armii Krajowej. Ukończył podziemną podchorążówkę. Podczas wojny rozpoczął studia prawnicze na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Ukończył je w 1947 r. na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Równolegle zdał egzamin sędziowski. Był znawcą prawa cywilnego i rolnego. W okresie stanu wojennego był doradcą Tymczasowej Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, a później doradcą Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność” oraz członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie i uczestnikiem obrad okrągłego stołu.
Był pierwszym marszałkiem odrodzonego Senatu w latach 1989-1991.
W latach 1991–1992 sprawował urząd ministra edukacji narodowej w rządzie premiera Jana Olszewskiego. W trakcie ośmiomiesięcznej pracy na tym stanowisku zaproponował pierwszą po 1989 r. reformę systemu edukacji. W okresie jego misji w MEN wprowadzono nauczanie religii w szkołach. Profesor rozpoczął również proces wspierania polskich szkół na Litwie.
Prof. Stelmachowski był założycielem i pierwszym prezesem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Tą organizacją kierował przez 18 lat (od 1990 do 2008 r.) działając na rzecz opieki nad Polonią i Polakami za granicą. Do końca życia pełnił funkcję jego honorowego prezesa.
Szczególnie był zaangażowany w rozwój polskiego szkolnictwa, w tym na Litwie. Pomagał pozyskiwać środki na odnowienie i skomputeryzowanie wielu polskich szkół na Wileńszczyźnie, coroczne kolonie letnie dla dzieci z polskich rodzin. To z jego inicjatywy powstał też Dom Kultury Polskiej w Wilnie.
Mieszkańcy Ziemi Wileńskiej pamiętają, jak wiele uczynił dla nich prof. Andrzej Stelmachowski. Pamiętając o tej wybitnej postaci, podkreślają, że nie tylko pomagał, ale też potrafił aktywizować społeczność polską na Litwie.
Prof. Andrzej Stelmachowski jest patronem polskiej szkoły podstawowej w Starych Trokach na Wileńszczyźnie, a także Honorowym Obywatelem rejonów wileńskiego i solecznickiego.
Był zwolennikiem pomocy państwa dla repatriacji Polaków z obszaru dawnego ZSRS. W trakcie sprawowania funkcji prezesa „Wspólnoty Polskiej” odwiedził największe skupiska Polaków rozsiane na kilku kontynentach. Wspierał uchwalenie ustawy o Karcie Polaka, która weszła w życie w roku 2008. Od lutego 2007 r. był doradcą ds. Polonii prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
Andrzej Stelmachowski zmarł 6 kwietnia 2009 r. w Warszawie. Następnego dnia prezydent Lech Kaczyński podjął decyzję o odznaczeniu profesora Orderem Orła Białego. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.
Obchody setnej rocznicy urodzin prof. Andrzeja Stelmachowskiego
28 stycznia, we wtorek, o godz. 16.00 czasu polskiego w Archikatedrze Św. Jana Chrzciciela w Warszawie (ul. Świętojańska 8) odbędzie się Mszę św. w intencji profesora Andrzeja Stelmachowskiego w setną rocznicę jego urodzin. Po Mszy św. Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” zaprasza na spotkanie wspomnieniowe i wystawę poświęconą prof. Andrzejowi Stelmachowskiemu, które odbędą się o godz. 17.30 w Domu Polonii w Warszawie (ul. Krakowskie Przedmieście 64).
29 stycznia, w środę, w Senacie RP odbęda się obchody 100. rocznicy urodzin prof. Andrzeja Stelmachowskiego. Początek o godz. 11.00 czasu polskiego. Więcej o wydarzeniu TUTAJ.
Komentarze
Kanał RSS z komentarzami do tego postu.