Stan wojenny został wprowadzony przez Wojskową Radę Ocalenia Narodowego na czele z generałem Wojciechem Jaruzelskim. O tym poinformowało społeczeństwo Polskie Radio o godzinie 6 nadając przemówienie generała Jaruzelskiego. W nieco zmodyfikowanej wersji to przemówienie wyemitowała także Telewizja Polska.

Już 12 grudnia wieczorem w ramach akcji krypt. „Jodła” rozpoczęła się akcja internowań osób postrzeganych przez władze jako potencjalne zagrożenie dla ustroju. Zatrzymań dokonywali funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej oraz Służby Bezpieczeństwa.

Wyłączono komunikację telefoniczną, wprowadzono cenzurę korespondencji, godzinę milicyjną, zakaz zgromadzeń czy zawieszenie działalności stowarzyszeń, związków itd.

W czasie stanu wojennego internowano ponad 10 tys. osób. Wedłu szacunków Instytutu Pamięci Narodowej, w okresie od 13 grudnia 1981 do 22 lipca 1983 śmierć podczas strajków i manifestacji poniosło 56 osób (głównie śmiertelne postrzały i pobicia).

Oficjalnym powodem stanu wojennego była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju, której przejawami były m.in. brak zaopatrzenia w sklepach oraz zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego w kraju wobec zbliżającej się zimy. Według historyków, rzeczywistymi powodami były obawy reżimu komunistycznego przed utratą władzy, związane z utratą kontroli nad niezależnym ruchem związkowym, w szczególności Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność” oraz walki różnych stronnictw w PZPR nie mogących dojść do porozumienia w kwestii reform ustroju polityczno-gospodarczego PRL.

Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiony 22 lipca 1983 roku.

***

W związku z 42. rocznicą wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, IPN zaprasza do udziału w akcji społecznej „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności”.
13 grudnia, zapalając w oknie świecę, wyrażamy solidarność z ofiarami stanu wojennego. Można również zapalić wirtualną świecę na stronie swiatlowolnosci.ipn.gov.pl.

Kampania społeczna „Zapal Światło Wolności” nawiązuje do gestu solidarności, jaki wobec Polaków żyjących w stanie wojennym w Wigilię Bożego Narodzenia 1981 roku wykonały rzesze mieszkańców wolnego świata. Na znak jedności z rodakami świecę w oknie Pałacu Apostolskiego w Watykanie zapalił papież Jan Paweł II. Do postawienia w oknach świec wezwał również prezydent USA Ronald Reagan, który w Bożonarodzeniowym orędziu do narodu powiedział: „Niech płomień milionów świec w amerykańskich domach będzie świadectwem, że światła wolności nie uda się zgasić”.

Finał tegorocznej kampanii „Zapal Światło Wolności” odbędzie 13 grudnia o godzinie 19:30 przy Krzyżu Papieskim na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie.

Na podst. ipn.gov.pl, 13grudnia81.pl, swiatlowolnosci.ipn.gov.pl, pl.wikipedia