Minister kultury podkreślił, że dla Artura Szyka wspólnota narodowa była wartością podstawową. Jednocześnie odnosił się do najważniejszych elementów budujących naszą cywilizację jak „Statut kaliski” – wydany przez Bolesława Pobożnego pierwszy tego typu dokument w Europie, który dawał schronienie w Polsce Żydom prześladowanym na Zachodzie Europy.
– Historia się powtarza. Podobnie Żydzi byli prześladowani podczas II wojny światowej, gdy transporty organizowane przez państwa takie jak Holandia czy Francja przywoziły ich na zagładę na teren Polski, do Auschwitz, do Sobiboru. Istniejące wówczas polskie państwo podziemne było jedynym, które broniło swoich obywateli żydowskiego pochodzenia. Musimy o tym wszystkim pamiętać, pamiętając także o Arturze Szyku – zaznaczył prof. Piotr Gliński.
Szef resortu kultury przypomniał, że Szyk miał niebywale ciekawy życiorys. Walczył jako żołnierz w wojnie polsko-bolszewickiej, a później - ze względu na swój talent - został przeniesiony do Biura Propagandy, gdzie właśnie talentem służył w obronie ojczyzny przed zbrodniarzami bolszewickimi, którzy chcieli narzucić Europie ustrój komunistyczny.
– Także dzięki Arturowi Szykowi i jego twórczości obroniliśmy się przed bolszewikami. Na wystawie odnajdujemy plakaty jego autorstwa wzywające do wstępowania do armii czy zachęcające do wykupywania pożyczki odrodzenia. Później wyjechał do Francji, gdzie się uczył, ale wrócił, gdyż dostał zamówienie na prace przy ilustracji „Statutu kaliskiego”. Niebywała jest technika, którą zastosował. Ona bierze swoje początki z iluminacji ksiąg średniowiecznych. W czasie II wojny światowej schronił się w Ameryce, gdzie projektował plakaty propagandowe, wspierające Amerykę w wojnie przeciwko niemieckim czy japońskim faszystom. Był także zaangażowany w powstanie państwa Izrael – wskazał prof. Piotr Gliński.
Na zakończenie minister kultury przytoczył słowa Artura Szyka: „Jestem Żydem, a Polska jest moją ojczyzną. Nie umiem jednego od drugiego oddzielić w moim sercu. Polsce – Ojczyźnie mojej, odwiecznej siedzibie przodków moich, tę księgę wyzwolenia narodu mego, w hołdzie miłości składam i na cześć dostojnych Żydów lwowskich, inicjatorów tego dzieła księdze tej tytuł „Hagady lwowskiej” nadaję.”
Wystawa „Patriota/Artur Szyk”
Wystawa „Patriota/Artur Szyk” prezentuje prace jednego z najbardziej interesujących artystów I połowy XX w. Artur Szyk był polskim patriotą żydowskiego pochodzenia, malarzem, miniaturzystą, rysownikiem, a także karykaturzystą. W 1940 r. przeprowadził się na stałe do Stanów Zjednoczonych, gdzie do dziś jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich grafików. Twórczość Szyka ukazuje jego zaangażowanie w walkę o niepodległe państwo polskie. Ekspozycja Narodowego Centrum Kultury koncentruje się na trzech latach, które odegrały ważną rolę w życiu i twórczości artysty: 1920, 1932 i 1939.
Wystawa w Kordegardzie obejmuje 33 prace Artura Szyka, w tym 15 ilustracji, które wykonał dla zobrazowania słynnego „Statutu kaliskiego” z 1264 r. - pierwszego dokumentu nadającego prawa Żydom w Polsce. Od 1932 r. ilustracje do „Statutu” były wystawiane w Polsce, Londynie, Genewie, Paryżu, w Nowym Jorku oraz w Bibliotece Kongresu USA w Waszyngtonie.
Na ekspozycji znajdują się również plakaty z 1920 r. związane z utworzeniem Armii Ochotniczej gen. Józefa Hallera i mobilizacją społeczeństwa podczas wojny polsko-bolszewickiej. Artur Szyk był polskim żołnierzem i brał czynny udział w obronie Polski w 1920 r., ale tworzył również mobilizacyjne plakaty. Prezentowany zbiór zawiera też dwa rysunki artysty udostępnione przez Muzeum Karykatury.
Wystawa ukazuje również cykl pocztówek z 1939 r. z miniaturami Artura Szyka, które powstały na zamówienie polskiego rządu w związku z Wystawą Światową w Nowym Jorku w 1939 r. Dopełnienie ekspozycji stanowią druki ulotne w postaci „Cegiełki na budowę domu-pomnika J. Piłsudskiego w Łodzi” oraz “New Order” – książki z 1941 r. zawierającej 38 karykatur antywojennych autorstwa Szyka.
MKiDN
