Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury przyznawany jest od 1985 roku, a pomysłodawczynią tej inicjatywy była grecka minister Kultury Melina Mercouri.

– Inicjatywa ustanawiania Europejskiej Stolicy Kultury ma na celu ochronę i promowanie bogactwa i różnorodności kultur w Europie. Jest to szczególnie ważne wobec zachodzących zmian i tego co obserwujemy w UE. Obrona bogactwa i różnorodności kultur to jest wartość nadrzędna i jest ona szanowana przez UE. Chcę zadeklarować w imieniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, że będziemy wspierać te projekty, tak jak było to 8 lat temu. To jest obowiązek państwa polskiego, żeby zwycięskie miasto otrzymało wsparcie z budżetu – powiedział prof. Piotr Gliński na konferencji prasowej, podczas której przewodnicząca Panelu Ekspertów Suvi Innila przedstawiła wyniki I etapu naboru na Europejską Stolicę Kultury 2029.

W naborze na Europejską Stolicę Kultury 2029 zdecydowało się wziąć udział aż 12 miast: Bielsko-Biała, Bydgoszcz, Jastrzębie-Zdrój, Katowice, Kielce, Kołobrzeg, Lublin, Opole, Płock, Pszczyna, Rzeszów i Toruń. Wnioski były oceniane przez panel niezależnych ekspertów, który składał się z 10 osób wyznaczonych przez Parlament Europejski, Radę UE, Komisję Europejską i Komitet Regionów, a także dwóch ekspertów wyznaczonych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Ministerstwo, które jest organizatorem konkursu, nie bierze udziału w ocenie wniosków i wyborze kandydatur.

– Bardzo się cieszę z bogactwa tego naboru, z tego że w konkursie wzięło udział 12 miast. Eksperci także podkreślają to jako bardzo pozytywne zjawisko. Różnorodność kandydatur jest widoczna na pierwszy rzut oka, chociażby poprzez skalę, ale także poprzez Państwa podejście. (…) Dziękuję wszystkim Państwu za uczestnictwo, ponieważ z pewnością zaowocuje ono wieloma ciekawymi inicjatywami kulturalnymi – powiedział szef resortu kultury.

Miasto, które zostaje Europejską Stolicą Kultury, przez rok realizuje specjalny program kulturalny, korzysta też z inwestycji, które mają przyczynić się do jego rewitalizacji i wspomóc długoterminowy rozwój.

Początkowo tytuł otrzymywało jedno miasto, od 2001 roku – dwa miasta z UE, a co kilka lat trzy – wspólnie z krajem stowarzyszonym lub kandydującym do UE. W 2029 r. polskie miasto zostanie Europejską Stolicą Kultury po raz trzeci. Do tej pory tym zaszczytnym tytułem zostały wyróżnione dwa miasta: Kraków w 2000 roku i Wrocław w 2016 roku. W 2029 tytuł Europejskimi Stolicami Kultury będą miasto polskie i miasto reprezentujące Szwecję.

MKiDN (gov.pl)