W uroczystości otwarcia wystawy uczestniczyli wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński, minister minister kultury Litwy Simonas Kairys oraz minister kultury i polityki informacyjnej Ukrainy Ołeksandr Tkaczenko.

Podczas wernisażu Piotr Gliński zauważył, że narracja wystawy ukazuje sposób, w jaki twórcy postrzegali ówczesne wieloetniczne i wielokulturowe Wilno. Podkreślił, że obok przedstawicieli kultury polskiej ważną rolę w tworzeniu tego wizerunku odegrali również artyści litewscy, żydowscy i białoruscy.

– Dziś prezentowane są tu prace wileńskich artystów zgromadzone w zbiorach polskich i litewskich. Obok znanych i wielokrotnie przedstawianych dzieł klasyków, publiczność pozna także obrazy i grafiki młodszego pokolenia artystów. Niektóre z ich dzieł są pokazywane po raz pierwszy. Zwieńczeniem przygotowanej przez Muzeum Narodowe w Krakowie symbolicznej podróży po Wilnie są dzieła zrodzone z nostalgii za utraconym miastem, w tym grafiki i obrazy Andrzeja Wróblewskiego, wybitnej postaci polskiej sztuki powojennej, zainspirowane doświadczeniami ze spędzonej przez niego w tym mieście młodości – przekazał wicepremier Gliński.

Prof. Piotr Gliński podkreślił, jak ogromne znaczenie ma otwieranie wystawy razem z ministrem kultury Litwy. – Od kilku lat współpraca kulturalna naszych krajów nabiera niezwykłego rozmachu. Często inspiracją dla nowych projektów jest dziedzictwo Rzeczpospolitej Obojga Narodów, którego jesteśmy spadkobiercami. Wielokulturowa Rzeczpospolita była domem nie tylko naszych dwóch, ale wielu narodów. Obchodzone w tym roku 700-lecie Wilna to nasze wspólne święto – zaznaczył wicepremier Piotr Gliński.

Wskazując na obecność Ołeksandra Tkaczenki, szef polskiego resortu kultury podkreślił, że jest on ministrem kultury i polityki informacyjnej państwa, które także dziedziczy republikańskie tradycje dawnej Rzeczypospolitej i umiłowanie wolności jej obywateli.

***

Wystawa pt. „Wilno, Vilnius, Vilne 1918-1948. Jedno miasto – wiele opowieści” ukazuje Wilno w wyjątkowo skomplikowanym okresie historycznym. W latach 1918–1948 Wilno przechodziło z rąk do rąk – stawało się częścią Polski i Litwy, było zajmowane przez hitlerowców i wojska radzieckie. Okupacje i wojny radykalnie zmieniły strukturę społeczną oraz populację miasta, wpłynęły też na jego architekturę i urbanistykę.

Siedmioczęściowa narracja ekspozycji pokazuje, jak artyści ówczesnego wielokulturowego Wilna postrzegali swoje miasto. Obok przedstawicieli kultury polskiej ważną rolę w tworzeniu tego wizerunku odegrali również artyści litewscy, żydowscy i białoruscy. Zwiedzający mają okazję poznać miasto dzięki m.in. obrazom, grafikom i zdjęciom.

Wystawa prezentuje prace wileńskich artystów przechowywane w polskich i litewskich instytucjach dziedzictwa kulturowego. Obok znanych i wielokrotnie przedstawianych dzieł klasyków wileńskiej sztuki m.in. Ferdynanda Ruszczyca, Jana Bułhaka, Ludomira Sleńdzińskiego, Bronisława Jamontta, Michała Rouby, Jerzego Hoppena można zobaczyć także obrazy i grafiki młodszego pokolenia artystów, do którego należeli m.in. Hanna Milewska, Józef Horyd czy Hadassa Gurewicz-Grodzka. Niektóre z ich dzieł są pokazywane po raz pierwszy. Przebłyski awangardy na artystycznej scenie Wilna, uchodzącej za ważny ośrodek neoklasycyzmu, są reprezentowane przez obrazy Vytautasa Kairiūkštisa i jego kolegi Władysława Strzemińskiego, zdjęcia studenta Bauhausu Mojżesza Worobiejczyka (Moї Vera), akwarele Bencjona Michtoma, a także model słynnego pomnika Adama Mickiewicza autorstwa Zbigniewa Pronaszki. Wizerunek Wilna został poszerzony o rozdział litewski, złożony z pejzaży i portretów Vladasa Drėmy, Antanasa Gudaitisa, Juozasa Mikėnasa, Algirdasa Petrulisa i Adomasa Varnasa.

Zwieńczeniem narracji są dzieła zrodzone z nostalgii za utraconym Wilnem, w tym grafiki i obrazy Andrzeja Wróblewskiego.

Wystawa jest dostępna dla zwiedzających do 3 września 2023 roku.

Inf. MKiDN