Europejska Stolica Kultury to jedna z najbardziej rozpoznawalnych inicjatyw europejskich o prawie 40-letniej historii. W spotkaniu uczestniczyli też eksperci z Komisji Europejskiej oraz miast – Europejskich Stolic Kultury w poprzednich latach: Wrocławia (2016), włoskiej Matery (2019), chorwackiej Rijeki (2020) i litewskiego Kowna (2022), którzy zaprezentowali swoje doświadczenia związane z konkursem oraz realizacją projektu Europejskiej Stolicy Kultury.

Ogólnopolski wymiar inicjatywy

Co szczególnie warte odnotowania, uczestnicy spotkania reprezentowali pełen przekrój polskich miast: od liczącego niespełna 8 tysięcy mieszkańców Chocianowa w woj. dolnośląskim do miasta stołecznego Warszawy. W ostatnich latach tytuł ESK coraz częściej przyznawany jest także mniejszym miastom.

Europejska Stolica Kultury – historia i teraźniejszość

Historia Europejskich Stolic Kultury sięga 1983 roku, kiedy to Melina Mercouri, ówczesna minister kultury Grecji zaproponowała na forum UE ideę corocznego wyznaczania Europejskiego Miasta Kultury. Pierwszym EMK były w 1985 roku Ateny. W takim kształcie inicjatywa przetrwała do roku 1999, kiedy to nadano jej rangę działania wspólnotowego. W ciągu 40 lat inicjatywa znacznie się przekształciła, stając się jedną z najbardziej rozpoznawalnych inicjatyw Komisji Europejskiej, swoim zasięgiem obejmując nie tylko kraje UE, ale również państwa kandydujące oraz uczestniczące w programie Kreatywna Europa.

Celem inicjatywy jest ochrona i promowanie bogactwa kultur w Europie, zwiększanie poczucia przynależności obywateli do wspólnej przestrzeni kulturowej. Nie bez znaczenia jest także wykorzystanie kultury do rozwoju gospodarczego, budowy przewag konkurencyjnych, przyciągania mieszkańców, turystów i inwestorów. Wydarzenia przygotowywane przez miasta organizujące obchody ESK mogą być też ważnym czynnikiem umocnienia tożsamości i aktywizacji społecznej. W tym roku tytuł ESK noszą 3 miasta: węgierskie Vesprem, rumuńska Timisoara i grecka Elefsina.

Do tej pory dwa polskie miasta zostały wyróżnione tym tytułem - Kraków w roku 2000 oraz Wrocław - w 2016 r. Po raz kolejny Polska może zgłosić swoje miasto wraz ze Szwecją w 2029 r.

Nabór 2029

Do 15 września 2023 r. miasta ubiegające się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2029 r. mogą składać wnioski do konkursu ogłoszonego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Inf. MKiDN