25 maja 1948 r. o godz. 21.30 komuniści zabili jednego z najdzielniejszych obrońców Niepodległej. Żołnierza Armii Krajowej, organizatora ruchu oporu w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz, uczestnika powstania warszawskiego.
Rotmistrz Witold Pilecki służbę Polsce rozpoczął w czasie wojny z bolszewikami w 1920 r. Walczył podczas kampanii wrześniowej 1939 r., a następnie w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego. W 1940 r., wykonując misję zleconą przez dowództwo ZWZ, dobrowolnie poddał się aresztowaniu i wywózce do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, by zdobyć informacje o zbrodniach Niemców i zorganizować konspirację niepodległościową. Na skutek zagrożenia dekonspiracją podjął decyzję o ucieczce, którą udało mu się szczęśliwie przeprowadzić.
W 1944 r. walczył w powstaniu warszawskim, w zgrupowaniu Chrobry II. Od 1945 r. służył w 2. Korpusie Polskim we Włoszech, skąd – decyzją gen. Władysława Andersa – wrócił do Polski, by odtworzyć rozbite po działaniach wojennych struktury wywiadowcze, działające dla Rządu RP na Uchodźstwie. Został aresztowany w maju 1947 r., osadzony w areszcie śledczym przy ul. Rakowieckiej w Warszawie i poddany okrutnemu śledztwu. Mimo tortur do końca zachował żołnierską postawę. Pozostał wierny dewizie: Bóg, Honor, Ojczyzna.
Pokazowy proces przed komunistycznym sądem trwał dwa tygodnie. Rtm. Pilecki i jego podwładni zostali skazani za „szpiegostwo”. Orzeczono trzy kary śmierci i kilka długoletniego więzienia. Ostatecznie Tadeuszowi Płużańskiemu i Marii Szelągowskiej kary śmierci zamieniono na dożywotnie więzienie. Rtm. Pilecki został zamordowany strzałem w potylicę, wieczorem 25 maja 1948 r. Ciało złożono w nieoznaczonym miejscu na warszawskich Powązkach.
Przed II wojną światową Witold Pilecki gospodarował w rodzinnym majątku w Sukurczach. Organizował pomoc społeczną, kółka rolnicze i kursy przysposobienia wojskowego. Założył rodzinę. Rozwijał zdolności artystyczne: rysował, malował, pisał wiersze…
Do 1989 r. wszelkie informacje o dokonaniach i losie Witolda Pileckiego podlegały w PRL ścisłej cenzurze. W lipcu 2006 r. prezydent Lech Kaczyński, w uznaniu zasług Witolda Pileckiego i jego oddania sprawom ojczyzny, odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego. W 2013 r. został pośmiertnie awansowany na pułkownika.
25 maja 2022 r. o godz. 21.30 w wielu miastach i miejscowościach zapłoną znicze ku czci rtm. Pileckiego:
Alwernia (woj. małopolskie), tablica pamiątkowa w klasztorze OO. Bernardynów
Bełchatów, ul. rtm. Witolda Pileckiego 4 – pod tablicą pamiątkową
Białystok, Kino Ton na Rynku Kościuszki 2 – tablica poświęcona zamordowanym żołnierzom podziemia antykomunistycznego
Białystok, XI Liceum Ogólnokształcące im. rtm. Witolda Pileckiego przy ul. A. Grottgera 9, w którym znajduje się miejsce upamiętnienia patrona szkoły
Bochnia (woj. małopolskie), Rynek 2 – tablica pamięci
Brzeziny (Łódź), tablica na mogile wojennej z września 1939 r. na cm. katolickim
Częstochowa, al. Wolności 33 – tablica poświęcona rtm. Witoldowi Pileckiemu,
Gdańsk, pomnik rtm. Witolda Pileckiego obok Muzeum II Wojny Światowej
Gorzów Wielkopolski, pomnik rtm. Witolda Pileckiego
Gryfino (woj. zachodniopomorskie), mural poświęcony rtm. Witoldowi Pileckiemu
Inowrocław, ul. rtm. Witolda Pileckiego
Jodłówka (woj. małopolskie), tablica pamięci rtm. Witolda Pileckiego w Publicznej Szkole Podstawowej im. Rotmistrza Witolda Pileckiego
Katowice, tablica poświęcona rtm. Witoldowi Pileckiemu na skwerze im. rtm. Witolda Pileckiego
Kierz Niedźwiedzi (woj. świętokrzyskie), tablica pamiątkowa przed budynkiem Szkoły Podstawowej im. rtm. Witolda Pileckiego
Koszalin, pomnik rtm. Witolda Pileckiego przy ul. Pileckiego 8 (godz. 21.30) oraz symboliczny grób na cmentarzu komunalnym przy ul. Gnieźnieńskiej 44, kwatera 45-53, rząd 9, nr grobu 32
Koszalin, pomnik rtm. Witolda Pileckiego przy ul. Rotmistrza Witolda Pileckiego 8
Kraków, pod popiersiem rtm. Witolda Pileckiego w Galerii Wielkich Polaków XX wieku w parku Jordana
Krasocin (woj. świętokrzyskie), pod tablicą pamiątkową znajdującą się w budynku Zespołu Placówek Oświatowych im. rtm. Witolda Pileckiego
Lublin, na dziedzińcu Zamku Lubelskiego oraz przy Areszcie Śledczym przy ul. Południowej 5
Nielepice (woj. małopolskie), Park im. rtm. Witolda Pileckiego
Nowy Wiśnicz (woj. małopolskie), Dworek w Koryznówce
Olsztynek, tablica pamięci przy Szkole Podstawowej nr 2 im. rtm. Witolda Pileckiego przy ul. Ostródzkiej 2
Oświęcim, pomnik przy Małopolskiej Uczelni Państwowej im. rtm. Witolda Pileckiego
Połczyn Zdrój (woj. zachodniopomorskie), tablica na skwerze przy ul. 5 Marca, nieopodal Kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP
Poznań, w podcieniach dziedzińca klasztoru dominikanów, pod tablicą upamiętniającą rtm. Witolda Pileckiego
Radom, skwer przy ul. rtm. Witolda Pileckiego w Radomiu
Radom, pod tablicą upamiętniającą rtm. Witolda Pileckiego umieszczoną na budynku Zespołu Szkół Samochodowych
Rzeszów, tablica informacyjna poświęcona bohaterskiemu Rotmistrzowi przy Rondzie im. rtm. Witolda Pileckiego (uroczystość odsłonięcia)
Szczecin, Technikum Ekonomicznego im. rtm. Witolda Pileckiego
Śrem (woj. wielkopolskie), pomnik rtm. Witolda Pileckiego
Tomaszów Mazowiecki, ul. Farbiarska 20/24 – tablica na Powiatowym Centrum Animacji Społecznej
Warszawa
Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL
- 10.00-18.00 składanie kwiatów i zapalanie zniczy Rotmistrzowi pod Ścianą śmierci
- 18.30 polowa Msza św., podczas której wygłosi kazanie ks. Tomasz Trzaska, kapelan muzeum
- 19.30 wręczenie pamiątkowych statuetek osobom wspierającym muzeum w latach 2016-2022
- 20.30 koncert „W hołdzie Rotmistrzowi”. Wstęp wolny
Warszawa, Powązki Wojskowe – symboliczny grób rtm. Witolda Pileckiego w „Kwaterze na łączce” o godz. 13.00
Warszawa, pomnik rtm. Witolda Pileckiego przy Alei Wojska Polskiego na warszawskim Żoliborzu o godz. 14.00
Wieluń (woj. łódzkie), przy popiersiu w parku im. rtm. Witolda Pileckiego
Wrocław, pomnik rtm. Witolda Pileckiego, który znajduje się przy promenadzie Staromiejskiej
Zator (woj. małopolskie), Wielozawodowy Zespół Szkół im. rtm. Witolda Pileckiego w Zatorze o godz. 12.00
Żyznów (woj. podkarpackie), Szkoła Podstawowa im. rtm. Witolda Pileckiego – tablica upamiętniająca bohatera
IPN zaprasza również do obejrzenia wystawy o Witoldzie Pileckim – Witold Pilecki. Biograficzna wystawa elementarna
Rotmistrzowi Pileckiemu poświęcony jest także specjalny serwis IPN.
Na podst. IPN
