Program „Za życiem” jest realizowany jest od 1 stycznia 2017 roku. W ubiegłym roku został dokonany jego przegląd. Powstała w efekcie ocena wykazała konieczność jego aktualizacji oraz uzupełnienia o nowe elementy, których realizacja ma rozpocząć się od 2022 r., a w przypadku działania „Doradca rodziny” – od 2023 roku. Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Paweł Wdówik podczas briefingu prasowego mówił o planowanych zmianach w programie. 

Program międzyresortowy

– Zasadniczą cechą programu „Za życiem”, kontynuowanego i rozszerzonego w tym roku, są niemal dwukrotnie zwiększone nakłady finansowe na jego realizację – mówił Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Paweł Wdówik podczas briefingu prasowego, poświęconemu zmianom w tym programie. – To jednak nie są wszystkie środki, jakie przeznaczamy na pomoc osobom z niepełnosprawnościami i ich rodzinom – podkreślił wiceminister.

Wiceminister Wdówik poinformował o działaniach w tym zakresie, realizowanych przez Ministerstwo Rodziny. Należą do nich uruchomienie infolinii dla rodzin oraz przygotowanie portalu informacyjnego.

– Będzie on źródłem aktualnej wiedzy i skieruje zainteresowanych do konkretnych placówek, w których uzyskają pomoc – tłumaczył wiceminister.

Zwrócił także uwagę na międzyresortowy charakter programu „Za życiem”, realizowanego w ścisłej współpracy z Ministerstwem Edukacji i Nauki oraz Ministerstwem Zdrowia.

Nowe działania i wyższe nakłady finansowe

27 grudnia 2021 roku Rada Ministrów przyjęła uchwałę zmieniającą uchwałę w sprawie programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”. Do programu dodano 4 nowe działania: „Doradca rodziny”, „Tranzycja na rynek pracy”, „Świadome i odpowiedzialne rodzicielstwo – działania edukacyjne dla młodzieży szkół ponadpodstawowych” oraz „Zwiększenie dostępności pomocy prawnej, poradnictwa obywatelskiego i edukacji prawnej dla rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnością”.

Podwyższono także nakłady finansowe na jego realizację. Na lata 2022-2026 zaplanowano co najmniej 5,95 mld zł. Warto przypomnieć, że kwota na lata 2017-2021 wynosiła około 3,1 mld zł. W 2022 roku planowane są środki w wysokości ponad 970 mln zł.

W edukacji nie tylko „Za życiem”

Zdaniem Marzeny Machałek, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki, kluczowym działaniem jej resortu będzie uruchomienie Wiodących ośrodków koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczych.

– To wsparcie rodziny, dziecka i ucznia w zakresie niezbędnej rehabilitacji, udzielenie pomocy psychologicznej czy ułatwienie dotarcia do niezbędnych świadczeń medycznych – wyjaśniała wiceminister Machałek.

Przewidziany w programie doradca rodziny pomoże przygotować program wsparcia, wskaże przysługującą pomoc socjalną czy ułatwi znalezienie sprzętu rehabilitacyjnego.

– To nie są jedyne zadania resortu edukacji w tym obszarze – dodała wiceminister Marzena Machałek. – Ministerstwo przeznaczy 10 mld zł na wsparcie dzieci ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi oraz 700 mln zł na opłacenie dodatkowych godzin lekcyjnych i pracy specjalistów.

Opieka prenatalna

– Diagnostyka prenatalna powinna być dostępna w każdym momencie dla kobiet, które jej potrzebują – deklarował wiceminister Zdrowia Maciej Miłkowski. – Chcemy oferować wsparcie dla kobiet w ciąży i ich rodzin, wraz z pomocą psychologiczną i dobrą opieką położniczą.

– Dzięki programowi dziecięcej opieki koordynowanej ułatwimy dostęp do rehabilitacji, rozszerzając liczbę miejsc, które ją oferują – mówił wiceminister.

Inne formy wsparcia

Program „Za życiem” wpisuje się w zbiór istniejących już bądź nowych form wsparcia kierowanych do osób niepełnosprawnych i ich opiekunów. To m.in.: programy finansowane z Funduszu Solidarnościowego, np. w zakresie asystencji osobistej. To także dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, likwidacja barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych, uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych.

Nowością jest pakiet „Samodzielność-Aktywność-Mobilność!” (S-A-M!) dotyczący rehabilitacji społecznej, zawodowej i leczniczej osób ze szczególnymi potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności, składający się z 4 programów, na który przeznaczono dodatkowy miliard złotych. Składają się nań: program mieszkanie dla osób z niepełnosprawnościami, program samochodowy, finansowanie tworzenia nowych warsztatów terapii zajęciowej i zakładów aktywności zawodowej i uruchomienie wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego, wyrobów medycznych i technologii asystujących.

Część zaprojektowanych działań, skierowanych na pomoc rodzinom z dziećmi niepełnosprawnymi, uwzględniono w Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030, przyjętej przez rząd 16 lutego 2021 r. Działania programowe realizuje także Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.