16 listopada 1918 roku Józef Piłsudski wysłał do rządów państw uczestniczących w I wojnie światowej oraz neutralnych telegram, w którym zawiadomił o powstaniu niepodległego państwa polskiego. Nadal nie był jednak przesądzony i ustalony jego kształt terytorialny. W Polsce uważano, że ziemie byłego zaboru pruskiego – Wielkopolska i Pomorze – muszą zostać włączone do Polski.
W Wielkopolsce już w listopadzie ujawnił się istniejący od dwóch lat polski Centralny Komitet Obywatelski, z którego wyłoniono Komisariat Naczelnej Rady Ludowej. Pokojowe przyłączenie Wielkopolski do Polski nie było jednak możliwe. Niemcy pomimo swojej wojennej przegranej nie chcieli stracić swojego terytorium.
27 grudnia 1918 roku, dzień po powitaniu w Poznaniu Paderewskiego, Niemcy urządzili pod hotelem Bazar kontrmanifestację. Zrywali polskie i alianckie flagi, demolowali polskie lokale. Padły pierwsze strzały. W odpowiedzi w całej Wielkopolsce wybuchło polskie powstanie. Niemcy zostali wypchnięci z Poznania, zacięte walki toczyły się pod Rawiczem, Nakłem, Szubinem. Wojskami poznańskimi dowodził gen. Józef Dowbor-Mościcki. W lutym następnego roku na polecenie Ententy walki zostały przerwane. O losach Wielkopolski – i innych spornych ziem, o które upomniała się Polska i zamieszkujący je obywatele – miała zadecydować konferencja w Paryżu.
Wielki wpływ na wybuch powstania miał przyjazd do Poznania Paderewskiego. Teraz ten wielki artysta i polityk, wielki orędownik sprawy polskiej na Zachodzie odgrywał czołową rolę w polskiej delegacji na konferencję pokojową. Obok niego stał Roman Dmowski. To on przekonywał, jak ważne dla Polski i dla Europy jest przyznanie ziem zachodnich Polsce. Tak też się stało. 28 czerwca 1919 roku Traktat wersalski, pod którym podpis złożył Paderewski, Polsce przyznał Pomorze i Wielkopolskę. Powstanie Wielkopolskie okazało się zwycięskie.
Na pamiątkę tego największego, zakończonego zwycięstwem zrywu niepodległościowego – 27 grudnia 2021 r. pierwszy raz obchodzimy święto państwowe – Narodowy Dzień Zwycięstwa Powstania Wielkopolskiego.
Na podst. „Nasz Dziennik”, AB, facebook.com/IPNgovpl
