Ustanowienie święta państwowego – jak podano w uzasadnieniu ustawy z 9 stycznia 2020 r. było „wyrazem najwyższego uznania dla dokonań rodzimych naukowców w ponad 1000-letniej historii naszego narodu i państwa”. Projektodawcy zaznaczyli, że przez stulecia nauka stanowiła kluczowy impuls do rozwoju intelektualnego, społecznego i gospodarczego.
– Działo się tak również w okolicznościach dla naszego narodu skrajnie trudnych. Podczas niszczących wojen, rozbiorów i okupacji nauka odgrywała istotną rolę w kształtowaniu kolejnych pokoleń polskich elit poczuwających się do odpowiedzialności za los wspólnoty – przypomnieli autorzy ustawy. Podkreślili oni również, że odkrycia polskich badaczy nieraz wywierały duży wpływ na bieg dziejów całej ludzkości.
Wśród najwybitniejszych rodzimych naukowców, oprócz Mikołaja Kopernika, wskazano również Jana Heweliusza, Ignacego Łukasiewicza, Karola Olszewskiego, Zygmunta Wróblewskiego, Marię Skłodowską-Curie, Henryka Arctowskiego, Ludwika Hirszfelda, Jana Czochralskiego i Stefana Banacha.
Ustawę o ustanowieniu Dnia Nauki Polskiej prezydent Andrzej Duda podpisał 3 lutego 2020 roku.
W Polsce trwa obecnie realizowana przez Instytut Pamięci Narodowej kampania edukacyjna „Giganci nauki PL”. Jej głównym celem jest przypomnienie o wkładzie polskich uczonych w rozwój cywilizacji.
To Polacy stworzyli m.in. fundamenty współczesnej elektroniki, podstawowy składnik nawozów sztucznych, najsłynniejszy radiotelefon świata – walkie-talkie, wykrywacz min używany przez wszystkie armie świata, bombę wodorową, pierwszy pojazd księżycowy czy podstawy hologramu.
W ramach kampanii została zaprezentowana pięciotomowa publikacja Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę. Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki, wydana pod redakcją naukową prof. Bolesława Orłowskiego, przez Instytut Historii Nauki PAN i Instytut Pamięci Narodowej.
Sylwetki polskich uczonych przybliża też przygotowany przez reżyser Alinę Czerniakowską cykl krótkich filmów dokumentalnych „Wielcy polscy wynalazcy w II Rzeczypospolitej”, które można obejrzeć na stronie internetowej IPN.
Na podst. MEiN, IPN
