O wprowadzeniu stanu wojennego poinformowało społeczeństwo Polskie Radio o godzinie 6 nadając przemówienie generała Jaruzelskiego. Przemówienie to w nieco zmodyfikowanej wersji wyemitowała także Telewizja Polska.
Już 12 grudnia wieczorem w ramach akcji krypt. „Jodła” rozpoczęła się akcja internowań osób postrzeganych przez władze jako potencjalne zagrożenie dla ustroju. Zatrzymań dokonywali funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej oraz Służby Bezpieczeństwa. Wśród zatrzymanych znaleźli się nie tylko członkowie „Solidarności”.
Wyłączono komunikację telefoniczną, wprowadzono cenzurę korespondencji. Po późniejszym przywróceniu łączności, kontroli i cenzurze podlegały również rozmowy telefoniczne (w słuchawkach telefonicznych informował o tym powtarzający się automatyczny komunikat: rozmowa kontrolowana, rozmowa kontrolowana...).
W związku ze stanem wojennym narzucono społeczeństwu szereg rygorów, takich jak godzina milicyjna, zakaz zgromadzeń czy zawieszenie działalności stowarzyszeń, związków itd. Mogła działać dominująca partia – PZPR. Zmilitaryzowano szereg kluczowych zakładów pracy. W sądownictwie wprowadzono tryb doraźny, w którym obowiązywały zaostrzone kary do kary śmierci włącznie.
14 grudnia 1981 w wielu zakładach pracy rozpoczęły się strajki okupacyjne oraz akcje protestacyjne.
Symbolem oporu stał się oznaczający zwycięstwo znak V (victoria). Rozwijał się także podziemny ruch filatelistyczny, ze sprzedaży znaczków tzw. „poczty Solidarności” finansowano część działalności opozycji.
Stan wojenny przyniósł izolację w obozach internowania, uwięzienie, pozbawienie pracy, inne represje. W czasie stanu wojennego internowano ponad 10 tys. osób. Wedłu szacunków Instytutu Pamięci Narodowej, w okresie od 13 grudnia 1981 do 22 lipca 1983 śmierć podczas strajków i manifestacji poniosło 56 osób (głównie śmiertelne postrzały i pobicia).
Oficjalnym powodem stanu wojennego była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju, której przejawami były m.in. brak zaopatrzenia w sklepach oraz zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego w kraju wobec zbliżającej się zimy. Według historyków, rzeczywistymi powodami były obawy reżimu komunistycznego przed utratą władzy, związane z utratą kontroli nad niezależnym ruchem związkowym, w szczególności Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność”, oraz walki różnych stronnictw w PZPR nie mogących dojść do porozumienia w kwestii reform ustroju polityczno-gospodarczego PRL.
Stan wojenny został zawieszony dopiero w styczniu 1983 roku. Do tej decyzji przyczyniła się mała skala protestów społecznych zapowiadanych przez podziemną "Solidarność" na 10 listopada 1982 roku.
Więcej informacji o stanie wojennym można znaleźć na portalu edukacyjnym Instytutu Pamięci Narodowej – www.13grudnia81.pl.
Na podst. ipn.gov.pl, pl. wikipedia.org, 13grudnia81.pl
Komentarze
Kanał RSS z komentarzami do tego postu.