Uroczystość ta ma dla mnie – a jestem przekonany, że dla wielu osób i środowisk także – wymiar szczególny, bo jest oddaniem należnych honorów ludziom wyjątkowym. Ludziom, którzy w godzinie najtrudniejszej próby potrafili być wierni etosowi naszej Ojczyzny – Rzeczypospolitej Przyjaciół. Działalność Rady Pomocy Żydom „Żegota” oraz heroizm wszystkich Polaków, którzy ratowali Żydów od Zagłady, to jedna z najchlubniejszych kart polskiej historii.

Zobacz także:
Odznaczenia w 75. rocznicę utworzenia Rady Pomocy Żydom „Żegota”
Siedemdziesiąt pięć lat temu Zofia Kossak i Wanda Krahelska, poruszone tragedią narodu żydowskiego, zainicjowały Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom. Ta ważna inicjatywa została rozwinięta przez władze Polskiego Państwa Podziemnego, które oficjalnie powołały Radę, znaną pod kryptonimem „Żegota”. I choć osoby, które spotkały się w tej strukturze niejednokrotnie różniły się pod względem światopoglądowym i politycznym, to łączył je ten sam sprzeciw wobec straszliwego zła i postawa głębokiej jedności z prześladowanymi żydowskimi współobywatelami.

Pamiętamy nazwiska Ireny Sendlerowej, Jana Dobraczyńskiego, Władysława Bartoszewskiego, ale także niezliczonych anonimowych Polaków, również księży
i siostry zakonne, dzięki którym udało się uratować życie tysiącom Żydów, dorosłym i dzieciom, znajomym i sąsiadom, uciekinierom z gett i transportów do obozów. Pamiętamy, jak wiele im wszystkim udało się dokonać w skrajnych warunkach niemieckiej okupacji.

Chciałbym przede wszystkim podkreślić, że pomoc ta miała charakter państwowy. To Rzeczpospolita spieszyła na ratunek Żydom, chociaż istniała tajnie, a jej przedstawiciele byli tropieni i mordowani przez okupantów. Dzisiaj, w imieniu wolnej Rzeczypospolitej wyrażam cześć i podziw dla wszystkich Polaków ratujących Żydów od Zagłady. Ludzie ci należą do naszych największych bohaterów narodowych, na równi z żołnierzami Armii Krajowej i cywilnymi działaczami Polskiego Państwa Podziemnego.

Pomoc Żydom wymagała niebywałej odwagi i męstwa; czasami ten heroizm zmuszał do wyborów ostatecznych, kiedy i ratowanym, i ratującym groziła natychmiastowa śmierć. A jednak podejmowali to najwyższe ryzyko, kierując się zasadami chrześcijańskiej miłości bliźniego i solidarności międzyludzkiej. Skłaniam głowę przed Państwa wielkimi zasługami.

Polacy ratujący Żydów to bohaterowie wyjątkowi także dlatego, że przez długi czas o ich heroizmie milczano. Uważam za ogromnie ważne, by tym niedostatkom zaradzić, zarówno ze względu na potrzebę zadośćuczynienia sprawiedliwości względem naszych bohaterów, jak też ze względu na dobro Polski i Polaków. O tym, że Polacy ratowali Żydów podczas II wojny światowej musi z dumą pamiętać nasz naród, muszą wiedzieć inni Europejczycy i musi się dowiedzieć cały świat. Jestem pełen uznania dla działań Instytutu Pamięci Narodowej, które tym celom służą.

W przekonaniu o potrzebie włączenia się w wypełnienie tego obowiązku przez urząd Prezydenta podjąłem inicjatywę ustanowienia nowego święta państwowego: Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej. Wierzę, że przyczyni się ono do upowszechniania wiedzy i prawdy o naszych narodowych bohaterach i historii ojczystej. Raz jeszcze wyrażam ogromny szacunek uhonorowanym dziś osobom i wszystkim, którzy angażowali się na rzecz prześladowanych Żydów. Serdecznie pozdrawiam uczestników dzisiejszej uroczystości.