Uroczystość rozpoczął dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie – Zbigniew Wawer, który jako gospodarz powitał wszystkich obecnych. Następnie głos zabrał prezes IPN, który podkreślił, że polskie państwo ma wielki dług wobec Polaków żyjących poza granicami kraju. Zwrócił też uwagę na rolę IPN, który upamiętnia ludzi związanych z Polonią w wielu miejscach świata. Zwracając się bezpośrednio do nagrodzonych, określił ich jako najlepszych ambasadorów Polski w świecie. Jednocześnie zaapelował o dalszą działalność na polu utrzymywania relacji Polonii z macierzą. – IPN zrobi wszystko by wesprzeć Państwa aktywność – podsumował Jarosław Szarek.
Marszałek Senatu Rzeczpospolitej Polskiej Stanisław Karczewski podziękował nagrodzonym za wytężoną pracę, podkreślając, że tworzą oni wspaniałą polską społeczność. Zwrócił też uwagę, że historia Polski jest tam, gdzie są Polacy, czyli praktycznie na całym świecie. Wspominając swoją wizytę zagraniczną w Kazachstanie, prosił „Świadków Historii” o troskę wobec najmłodszego pokolenia Polonii.
Wicedyrektor Biura Edukacji Narodowej IPN Adam Hlebowicz przedstawił sylwetki tegorocznych nagrodzonych. Andrzej Grodzki (Niemcy) jest zaangażowany w promowanie historii i kultury Polski na terenie Niemiec. Ksiądz Zdzisław Malczewski (Brazylia), aktywny działacz wśród Polonii brazylijskiej stworzył Braspol – największą organizację polonijną w Brazylii. Ksiądz Krzysztof Pożarski (Rosja) zajmuje się z kolei upamiętnianiem miejsc związanych z historią Kościoła katolickiego i martyrologią narodu polskiego na terenie Rosji. Wanda Seliwanowska (Rosja) działa m.in. na rzecz pielęgnowania polskich miejsc pamięci w obwodzie orenburskim. Hanna Zbirohowska-Kościa przez całe emigracyjne życie aktywnie uczestniczy w życiu Polonii angielskiej, starając się kultywować polskość i pamięć o polskiej historii. Oprócz pięciu osób uhonorowany został także Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce za szeroką działalność na polach edukacji, nauki i popularyzacji historii Polski.
Po uroczystym wręczeniu nagród głos zabrali uhonorowani. Przedstawili krótko swoje dotychczasowe osiągnięcia i plany na przyszłość. Ksiądz Malczewski zauważył, że Polonia w Brazylii odgrywa istotną rolę w życiu społecznym tego państwa, zaś Polacy odnajdują się w wielu brazylijskich instytucjach. Andrzej Grodzki podziękował IPN-owi (w szczególności Biuru Edukacji Narodowej). – Traktuję tę nagrodę jako impuls do dalszej pracy – podsumował „Świadek Historii”. Z kolei Wanda Seliwanowska podkreśliła, że w jej pracy najważniejsze są zawsze losy Polaków. W imieniu Hanny Zbirohowskiej-Kości list z podziękowaniem za wyróżnienie odczytał jej syn – Witold. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce był reprezentowany przez wiceprezesa dr. Marka Zielińskiego, który podziękował za docenienie działalności Instytutu oraz pomoc i współpracę z IPN. Ksiądz Pożarski podziękował za wyróżnienie w oryginalny sposób, ofiarowując na ręce prezesa IPN część pnia świerka, który wyrósł na grobach ofiar reżimu stalinowskiego pochowanych na Cmentarzu w Lewaszowie w Petersburgu.
Oficjalną część uroczystości zakończył minirecital w wykonaniu Magdaleny Jemioły (śpiew) oraz Agnieszki Miedzwieckiej (harfa).
Ceremonię prowadził dr Łukasz Lubicz-Łapiński z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej w Białymstoku.
NAGRODZENI
Andrzej Grodzki (Niemcy) – zaangażowany w promowanie historii i kultury Polski na terenie Niemiec, szczególnie wśród młodzieży, współpracuje z biurami Edukacji Narodowej IPN w tym zakresie; kolekcjoner militariów i rekonstruktor;
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce/Józef Piłsudski Institute of America (USA) – gromadzi, opracowuje i publikuje dokumenty i inne materiały historyczne dotyczące Polski i Polonii, prowadzi szeroką działalność naukową i popularyzatorską poświęconą Polsce i jej historii skierowaną m.in. do młodzieży polonijnej, jak i szerokiego kręgu odbiorców w Stanach Zjednoczonych, uczestniczy w działalności społeczności polonijnej;
ks. Zdzisław Malczewski (Brazylia) – aktywny działacz wśród Polonii brazylijskiej, twórca Braspolu – największej organizacji polonijnej w Brazylii, prowadzi działalność naukową poświęconą Polonii brazylijskiej, działa też na polu wydawniczym;
ks. Krzysztof Pożarski (Rosja) – upamiętnia miejsca związane z historią Kościoła katolickiego i martyrologią narodu polskiego na terenie Rosji, ze szczególnym uwzględnieniem Sankt Petersburga, jest też autorem kilku opracowań na temat Polonii w Rosji;
Wanda Seliwanowska (Rosja) – efektywnie działa na rzecz pielęgnowania i upamiętniania miejsc polskiej pamięci narodowej w obwodzie orenburskim związanych z pobytem w nich ludności polskiej organizowanej w Armię Andersa; zaangażowana w działania edukacyjne, których celem jest pielęgnowanie i utrwalanie polskiej pamięci historycznej wśród młodzieży, szczególnie dotyczącej zsyłek na Syberię;
Hanna Zbirohowska-Kościa (Wielka Brytania) – łączniczka i sanitariuszka w powstaniu warszawskim, przez całe emigracyjne życie aktywnie działa w środowisku Polonii angielskiej, starając się pielęgnować pamięć o polskiej historii i polskości, m.in. jest czynna w Studium Polski Podziemnej w Londynie, zaangażowana w działania edukacyjne, których celem jest utrwalanie polskiej pamięci historycznej (w szczególności wśród młodzieży).
***
„Świadek Historii” to honorowe wyróżnienie, ustanowione w marcu 2009 r. zarządzeniem Prezesa IPN i przyznawane przez Instytut Pamięci Narodowej. Otrzymują je osoby i instytucje szczególnie zasłużone dla upamiętniania historii narodu polskiego oraz wspierające IPN w realizacji ustawowej działalności w sferze edukacyjnej i naukowej. Wśród dotychczasowych laureatów znalazło się liczne grono kombatantów, nauczycieli, działaczy społecznych i samorządowców. Na mocy decyzji Prezesa Instytutu od 2014 r. nagrodę mogą dostać także osoby działające poza granicami kraju.
Na podst. ipn.gov.pl
