Ustawa ma na celu nowelizację ustawy z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka (Dz.U. z 2014 r., poz. 1187 j.t., z późń. zm., dalej: ustawa) oraz niektórych innych ustaw, dotyczy rozwiązań ułatwiających posiadaczom Karty Polaka osiedlania się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym między innymi poprzez pakiet adaptacyjny oraz poprzez ułatwienia przy ubieganiu się o obywatelstwo polskie, wprowadzono także zapisy porządkujące lub doprecyzowujące dotychczasowe rozwiązania. Zmiany mają wprowadzić konkretne narzędzia wspomagające zamierzających osiedlić się w Polsce posiadaczy Karty Polaka.

I. w ramach przepisów ogólnych zmodyfikowano procedurę przyznawania Karty Polaka lub przedłużenia jej ważności. Wniosek o przyznanie Karty Polaka lub przedłużenie jej ważności będzie można złożyć również u wojewody (dotychczas wyłącznie u konsula), o ile Rada Ministrów wyznaczy takiego wojewodę rozporządzeniem wydanym na podstawie nowelizowanego art. 12 ust. 4 ustawy (art. 1 pkt 8 noweli).

II. w ramach doprecyzowania uprawnień posiadacza Karty Polaka wprowadza się zasadę, że posiadacz Karty Polaka zwolniony jest z opłat konsularnych za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o wizę krajową. Dotychczas była mowa o możliwości zwolnienia bądź refundacji takiej opłaty. Wprowadzono przepis mówiący o zwolnieniu posiadacza Karty Polaka z opłaty konsularnej za przyjęcie wniosku i opracowanie dokumentacji w sprawie o nadanie obywatelstwa polskiego. W ramach praw posiadaczy Karty Polaka wprowadzono regulację mówiącą o prawie do pomocy konsula w sytuacji zagrożenia życia lub bezpieczeństwa, jednak z wyraźnym zastrzeżeniem, że pomoc taka może nastąpić w ramach kompetencji konsula, z poszanowaniem prawa i zwyczajów międzynarodowych.

III. w ramach wprowadzonych przepisów o świadczeniu pieniężnym dla posiadaczy Karty Polaka osiedlających się w Rzeczypospolitej Polskiej przewidziano możliwość przyznania jednego świadczenia pieniężnego na okres do 9 miesięcy, przeznaczonego na częściowe pokrycie kosztów zagospodarowania i bieżącego utrzymania w Rzeczypospolitej Polskiej. Przez okres pierwszych trzech miesięcy będzie ono miało wysokość 50% najniższego ustawowego wynagrodzenia, przez kolejne sześć miesięcy będzie to 60% tej kwoty.

IV. w ramach zmian w odniesieniu do Rady do Spraw Polaków na Wschodzie po pierwsze, zwiększono jej skład z 6 do 9 członków. Po drugie, przewidziano, że zostanie ona usytuowana w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, a właściwym do określania w drodze rozporządzenia zasad funkcjonowania Rady jest minister właściwy ds. zagranicznych. Dotychczas obsługę Rady zapewniała Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

V. ramach doprecyzowania przepisów dotyczących przyznania Karty Polaka oraz terminu jej ważności wprowadzono poprawki redakcyjne mające na celu doprecyzowanie przepisów i uniknięcie trudności interpretacyjnych. Wprowadzono także zasadę, iż czynności w sprawie o przyznanie Karty są wolne od wszelkich opłat, w tym opłat konsularnych. Rozszerzenie kompetencji na wojewodę powoduje konieczność zwolnienia z opłaty skarbowej. Wprowadzono zapis dający możliwość przyznania Karty Polaka małoletniemu, którego rodzic/rodzice zmarli, nie otrzymawszy Karty. Zmiana ta dotyczy tych małoletnich, których wstępni byli narodowości polskiej lub posiadali polskie obywatelstwo. Poprzednia redakcja ustawy takiej możliwości nie dawała. Dookreślono termin ważności Karty Polaka przyznanej małoletniemu wskazując, iż wynosi on 10 lat, ale nie dłużej niż rok od momentu uzyskania pełnoletności. Doprecyzowano także grupę wnioskodawców, którym odmawia się przyznania Karty Polaka.

VI. w ramach dodanych przepisów określających finansowanie wypłaty świadczeń pieniężnych z budżetu państwa wskazano, iż jest ona realizowana z rezerwy celowej budżetu państwa, do wysokości określonej w tej rezerwie. Przewidziano również, że przypadku, gdy łączna kwota wynikająca z wniosków o przyznanie świadczenia pieniężnego z terminem wypłaty w danym roku osiągnie równowartość 75% kwoty zaplanowanej w ustawie budżetowej na wypłatę świadczeń pieniężnych, minister właściwy do spraw wewnętrznych ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej informację o wstrzymaniu przyjmowania wniosków o przyznanie świadczenia pieniężnego z terminem wypłaty przypadającym na dany rok, a starostowie wstrzymują przyjmowanie takich wniosków, począwszy od dnia następującego po dniu ogłoszenia informacji przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

VII. w ramach zmian w przepisach obowiązujących dokonuje się nowelizacji ustaw:
1) z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2015 r., poz. 783, z późn. zm.);
2) z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz.U. z 2012 r., poz. 161, z późn. zm.);
3) z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U. z 2013 r., poz. 1650, z późn. zm.);

Zmiany te są konsekwencją regulacji przyjętych w ustawie o zmianie ustawy o Karcie Polaka oraz niektórych innych ustaw.

VIII. w ramach przepisów przejściowych przewidziano:
1) termin wygaśnięcia kadencji Rady do Spraw Polaków na Wschodzie w związku z wejściem niniejszej nowelizacji;
2) regulację dotyczącą wpisów danych zgromadzonych w rejestrach: złożonych wniosków o przyznanie Karty Polaka lub przedłużenie jej ważności, decyzji wydanych w tych sprawach, przyznanych i unieważnionych Kart Polaka oraz Kart Polaka, które utraciły ważność z mocy prawa – prowadzonych przez konsuli i wojewodów, które stają się wpisami do rejestrów prowadzonych na podstawie ustawy zmienianej i przechowuje się je przez okres, na który zostały umieszczone w rejestrach;
3) termin obowiązywania dotychczasowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie 22 i art. 24 ust. 2 ustawy zmienianej.

Na podst. prezydent.pl