„Na Litwie od wielu lat trwa niszczenie szkolnictwa polskiego pod przykryciem wciąż wdrażanych, niczym nieuzasadnionych oraz bezowocnych reform w sektorze edukacji.  Władze konserwatystów i liberałów ukierunkowanie i notorycznie dążą do obniżania statusu języka ojczystego w szkołach polskich” – czytamy w rezolucji.

„Nadal nie jest rozwiązana kwestia nauczania języka litewskiego. W opinii polityków oświatowych ma się on stać bardziej językiem ojczystym niż państwowym. Apele społeczności polskiej na Litwie o przygotowanie i wdrożenie właściwego programu nauczania języka litewskiego w szkołach mniejszości narodowych, przygotowanie odpowiednich podręczników i pomocy dydaktycznych oraz przeszkolenie nauczycieli pozostają bez odpowiedzi. Brak jakichkolwiek działań w kierunku zapewnienia szkołom polskim na Litwie podręczników przedmiotowych w języku ojczystym. Wydane przed 15-20 laty podręczniki są zniszczone fizycznie i przestarzałe moralnie. Uniemożliwia to prowadzenie jakościowego procesu nauczania. W przedszkolach i szkołach polskich brakuje wychowawców oraz nauczycieli klas początkowych, pedagogów specjalnych, logopedów, którzy by mogli nauczać i konsultować w języku ojczystym” – piszą autorzy rezolucji.

„W ostatnich miesiącach nasiliła się nagonka na szkoły mniejszości narodowych, żarliwie prowadzona przez reprezentującego rządzącą koalicję wice mera Wilna, wspomagana przez Ministerstwo Oświaty, Nauki i Sportu, proponujące zmianę modelu szkół mniejszości narodowych. Po buldożerowych przekonstruowaniach sprzed kilkunastu lat sprawdzonego modelu szkoły polskiej (60 000 osób złożyło podpisy przeciwko nowelizacji ustawy o oświacie, która mimo to została przyjęta i weszła w życie 17 marca 2011 r., ujednolicając m.in. maturę z języka litewskiego w szkołach mniejszości narodowych). W połowie lutego br. minister edukacji, nauki i sportu Gintautas Jakštas podał do wiadomości publicznej szereg proponowanych przez resort modyfikacji w systemie nauczania, które są narzucane szkołom mniejszości narodowych. Wizja szefa resortu – w kontekście destrukcyjnych działań w dziedzinie edukacji - nie jest budująca. Jeden z proponowanych „wynalazków” ministra zakłada prowadzenie w szkołach mniejszości narodowych lekcji geografii i historii w języku litewskim, kolejny przewiduje pozbawienie możliwości młodzieży gimnazjalnej poznawania ojczystej literatury i kultury itd.” – czytamy w  dokumencie.

„Ratyfikowane przez Republikę Litewską dokumenty międzynarodowe – Konwencja ramowa o ochronie mniejszości narodowych oraz Traktat o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy pomiędzy Polską a Litwą – zakładają prawo do pobierania nauki w języku ojczystym przez mniejszości narodowe, jak również fakt, że nowe akta prawne nie mogą pogarszać nabytych praw mniejszości narodowych” ” – zaznaczają autorzy rezolucji.

„Jako społeczność polska wyrażamy swój protest wobec notorycznego eksperymentowania z młodymi ludźmi, stanowcze „nie” mówimy niszczeniu szkolnictwa w języku ojczystym i asymilacji” – czytamy w rezolucji.

Organizatorzy akcji protestu „potępiają działania Ministerstwa Oświaty, Nauki i Sportu Republiki Litewskiej w zakresie proponowanych zmian w systemie edukacji mniejszości narodowych” i proszą Prezydenta Republiki Litewskiej „o pouczenie ministra oświaty, nauki i sportu, że należy przestrzegać założeń dokumentów międzynarodowych i respektować prawa człowieka, które są jedną z fundamentalnych zasad funkcjonowania Unii Europejskiej”.

Poniżej przedstawiamy Państwa uwadze tekst rezolucji wiecu organizowanego przez Związek Polaków na Litwie w obronie tradycyjnego modelu szkół mniejszości narodowych na Litwie:

REZOLUCJA WIECU ORGANIZOWANEGO PRZEZ ZWIĄZEK POLAKÓW
NA LITWIE W OBRONIE TRADYCYJNEGO MODELU SZKÓŁ MNIEJSZOŚCI
 NARODOWYCH NA LITWIE

Wilno, 23 marca 2024 r.

Na Litwie od wielu lat trwa niszczenie szkolnictwa polskiego pod przykryciem wciąż wdrażanych, niczym nieuzasadnionych oraz bezowocnych reform w sektorze edukacji.  Władze konserwatystów i liberałów ukierunkowanie i notorycznie dążą do obniżania statusu języka ojczystego w szkołach polskich.

Nadal nie jest rozwiązana kwestia nauczania języka litewskiego. W opinii polityków oświatowych ma się on stać bardziej językiem ojczystym niż państwowym. Apele społeczności polskiej na Litwie o przygotowanie i wdrożenie właściwego programu nauczania języka litewskiego w szkołach mniejszości narodowych, przygotowanie odpowiednich podręczników i pomocy dydaktycznych oraz przeszkolenie nauczycieli pozostają bez odpowiedzi. Brak jakichkolwiek działań w kierunku zapewnienia szkołom polskim na Litwie podręczników przedmiotowych w języku ojczystym. Wydane przed 15-20 laty podręczniki są zniszczone fizycznie i przestarzałe moralnie. Uniemożliwia to prowadzenie jakościowego procesu nauczania. W przedszkolach i szkołach polskich brakuje wychowawców oraz nauczycieli klas początkowych, pedagogów specjalnych, logopedów, którzy by mogli nauczać i konsultować w języku ojczystym.

W ostatnich miesiącach nasiliła się nagonka na szkoły mniejszości narodowych, żarliwie prowadzona przez reprezentującego rządzącą koalicję wice mera Wilna, wspomagana przez Ministerstwo Oświaty, Nauki i Sportu, proponujące zmianę modelu szkół mniejszości narodowych. Po buldożerowych przekonstruowaniach sprzed kilkunastu lat sprawdzonego modelu szkoły polskiej (60 000 osób złożyło podpisy przeciwko nowelizacji ustawy o oświacie, która mimo to została przyjęta i weszła w życie 17 marca 2011 r., ujednolicając m.in. maturę z języka litewskiego w szkołach mniejszości narodowych). W połowie lutego br. minister edukacji, nauki i sportu Gintautas Jakštas podał do wiadomości publicznej szereg proponowanych przez resort modyfikacji w systemie nauczania, które są narzucane szkołom mniejszości narodowych. Wizja szefa resortu – w kontekście destrukcyjnych działań w dziedzinie edukacji - nie jest budująca. Jeden z proponowanych „wynalazków” ministra zakłada prowadzenie w szkołach mniejszości narodowych lekcji geografii i historii w języku litewskim, kolejny przewiduje pozbawienie możliwości młodzieży gimnazjalnej poznawania ojczystej literatury i kultury itd.

Ratyfikowane przez Republikę Litewską dokumenty międzynarodowe – Konwencja ramowa o ochronie mniejszości narodowych oraz Traktat o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy pomiędzy Polską a Litwą – zakładają prawo do pobierania nauki w języku ojczystym przez mniejszości narodowe, jak również fakt, że nowe akta prawne nie mogą pogarszać nabytych praw mniejszości narodowych.

Jako społeczność polska wyrażamy swój protest wobec notorycznego eksperymentowania z młodymi ludźmi, stanowcze „nie” mówimy niszczeniu szkolnictwa w języku ojczystym i asymilacji!

Potępiamy działania Ministerstwa Oświaty, Nauki i Sportu Republiki Litewskiej w zakresie proponowanych zmian w systemie edukacji mniejszości narodowych.

Prosimy Prezydenta Republiki Litewskiej o pouczenie ministra oświaty, nauki i sportu, że należy przestrzegać założeń dokumentów międzynarodowych i respektować prawa człowieka, które są jedną z fundamentalnych zasad funkcjonowania Unii Europejskiej.

Żądamy:

1) zaniechania zmian w modelu szkół mniejszości narodowych, zachowania tradycyjnego modelu szkoły, w którym kształcenie oraz nauczanie wszystkich przedmiotów jest prowadzone w języku polskim, za wyjątkiem języka litewskiego państwowego;

2) przygotowania odpowiednich programów nauczania, podręczników, przeszkolenia nauczycieli oraz podziału klasy na lekcji języka litewskiego na trzy równoległe grupy (zamiast obecnych dwóch);

3) zaprzestania nowych działań Ministerstwa Oświaty, Nauki i Sportu Litwy w kwestii egzaminu z języka polskiego ojczystego oraz zapewnienia równych możliwości przygotowywania się do egzaminu państwowego z języka polskiego ojczystego jak w szkołach z litewskim językiem nauczania do państwowego egzaminu z języka litewskiego ojczystego. Zezwolić na składanie maturalnego egzaminu państwowego z języka polskiego na dwóch poziomach;

4) dymisji wicemera m. Wilna Arunasa Silerisa za jego nieprawne działania, zastraszanie, szantaż wobec obywateli Litwy narodowości rosyjskiej, białoruskiej, polskiej, stosowanie mobbingu wobec dyrektorów szkół oraz wzniecanie napięć w społecznościach oświatowych;

5) umożliwienia kształcenia się w języku ojczystym nauczycieli klas początkowych, wychowawców przedszkoli, pedagogów socjalnych i logopedów do pracy w szkołach mniejszości narodowych;

6) rezygnacji z ujednolicenia i powrotu do obowiązującego do 2013 roku egzaminu maturalnego z języka litewskiego państwowego w szkołach mniejszości narodowych.

7) zwiększenia finansowania szkól mniejszości narodowych o 25 proc.