Radni podkreślili, że decyzja GKW w kwestii zmiany granic jednomandatowych okręgów wyborczych wprowadza w rejonie wileńskim znaczne zmiany w stosunku do poprzedniej sytuacji, która była dotychczas dość stabilna i spełniała wymogi Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka  Europejskiej Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy.

Rada Samorządu Rejonu Wileńskiego wyraziła wielkie zatroskanie z powodu granic nowo utworzonych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu, które dzielą terytoria rejonu wileńskiego, aż 17 dzielnic rejonu wileńskiego jest przenoszonych bowiem do okręgów innych samorządów (7 dzielnic rejonu wileńskiego zostaje przydzielonych do Okręgu m. Wilna, a 10 dzielnic rejonu wileńskiego – do Okręgu Rejonu Solecznickiego).

Dotychczas zaledwie 5 dzielnic rejonu wileńskiego zostało przeniesionych do innych samorządów, przyjęta przez GKW decyzja wniosłaby więc dość istotne zmiany, dotyczyłaby bowiem aż jednej trzeciej dzielnic rejonu wileńskiego, które licznie zamieszkują przedstawiciele mniejszości narodowych.

Zdaniem Rady Samorządu Rejonu Wileńskiego, podejmując decyzję GKW nie uwzględniła proponowanego alternatywnego wariantu granic jednomandatowych okręgów wyborczych, który wprowadziłby mniej zmian, byłby bardziej zgodny z granicami administracyjnymi samorządu oraz społeczno-demograficznym i kulturowym podobieństwem mieszkańców rejonu wileńskiego, nie uwzględniła też interesów należących do mniejszości narodowych i zamieszkujących zwarcie rejon wileński wyborców oraz oznak gerrymanderingu.

Radni Samorządu Rejonu Wileńskiego wyrazili uzasadnione wątpliwości co do zgodności przyjętego przez Główną Komisję Wyborczą projektu w sprawie granic jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu w 2024 roku z wymogami Kodeksu Dobrej Praktyki Wyborczej Komisji Weneckiej, Kodeksu Wyborczego Republiki Litewskiej, raportami z oceny wyborów Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, innymi międzynarodowymi aktami prawnymi z zakresu wyborów oraz zasadami demokracji.

Broniąc uzasadnionych oczekiwań i interesów mieszkańców rejonu radni postanowili się zwrócić do GKW z apelem o wstrzymanie terminu wejścia w życie decyzji Głównej Komisji Wyborczej „O utworzeniu jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu Republiki Litewskiej w 2024 roku“.

Zaapelowali do GKW o niezwłoczne powołanie grupy roboczej ds. zmiany granic jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu w 2024 roku, w skład której weszliby przedstawiciele wspólnot rejonu wileńskiego, posiadający mandat zaufania wyborców wybrani lokalni politycy oraz wybrani w jednomandatowych okręgach wyborczych w rejonie wileńskim posłowie, przedstawiciele partii politycznych.

Rada Samorządu Rejonu Wileńskiego zaapelowała do GKW o zapewnienie, by powołana grupa robocza w najbliższym czasie przedstawiła do GKW do zatwierdzenia nowy projekt granic jednomandatowych okręgów wyborczych obejmujących terytoria rejonu wileńskiego, który spełniałby przepisy Kodeksu Dobrej Praktyki Wyborczej Komisji Weneckiej i nie naruszałby ustaw Republiki Litewskiej oraz aktów międzynarodowych w obszarze prawa wyborczego.

Niżej publikujemy pełny tekst apelu:

RADA SAMORZĄDU REJONU WILEŃSKIEGO

APEL
DO GŁÓWNEJ KOMISJI WYBORCZEJ REPUBLIKI LITEWSKIEJ
W SPRAWIE GRANIC JEDNOMANDATOWYCH OKRĘGÓW WYBORCZYCH W WYBORACH DO SEJMU

13 grudnia 2023 r. nr
Wilno

Rada Samorządu Rejonu Wileńskiego,

zwracając uwagę, że Główna Komisja Wyborcza Republiki Litewskiej decyzją z dnia 30 listopada 2023 r. nr Sp-291 „O utworzeniu jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu Republiki Litewskiej w 2024 roku ” zatwierdziła granice jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu Republiki Litewskiej w 2024 roku,

podkreślając, że decyzja Głównej Komisji Wyborczej  wprowadza w rejonie wileńskim znaczne zmiany w stosunku do poprzedniej sytuacji, która była dotychczas dość stabilna i spełniała wymogi Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka  Europejskiej Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy,

wyrażając wielkie zatroskanie z powodu granic nowo utworzonych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu, które dzielą terytoria rejonu wileńskiego, aż 17 dzielnic rejonu wileńskiego jest przenoszonych bowiem do okręgów innych samorządów (7 dzielnic rejonu wileńskiego zostaje przydzielonych do Okręgu m. Wilna, a 10 dzielnic rejonu wileńskiego – do Okręgu Rejonu Solecznickiego). Dotychczas zaledwie 5 dzielnic rejonu wileńskiego zostało przeniesionych do innych samorządów. Jest to dość istotna zmiana, dotyczy bowiem aż jednej trzeciej dzielnic rejonu wileńskiego, które licznie zamieszkują przedstawiciele mniejszości narodowych. Ignorowane są oczekiwania, interesy i opinie tych mieszkańców rejonu.   Podejmując decyzję Główna Komisja Wyborcza nie uwzględniła proponowanego drugiego wariantu granic jednomandatowych okręgów wyborczych, który wprowadziłby mniej zmian, byłby bardziej zgodny z granicami administracyjnymi samorządu oraz społeczno-demograficznym i kulturowym podobieństwem mieszkańców rejonu wileńskiego, nie uwzględniła też interesów należących do mniejszości narodowych i zamieszkujących rejon wileński wyborców oraz oznak gerrymanderingu,   

w oparciu o sporządzone przez Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE raporty z oceny wyborów, w których wyraźnie stwierdzono, że jeżeli zmiany granic okręgów wyborczych mogą mieć wpływ na społeczności mniejszości narodowych, zaleca się podejmowanie decyzji po konsultacji z przedstawicielami mniejszości narodowych,  

uwzględniając ustęp VII punktu 2.2. Kodeksu Dobrej Praktyki Wyborczej, który podkreśla, że granice okręgów wyborczych powinny być zmieniane bezstronnie, bez uszczerbku dla praw mniejszości narodowych, z uwzględnieniem opinii komitetu, którego członkowie są niezależni. Proponuje się, by w skład takiego komitetu wchodził geograf, socjolog oraz zrównoważona liczba osób delegowanych przez partie, a także przedstawiciele mniejszości narodowych,

popierając rekomendację 9. Rekomendacji Wysokiego Komisarza OBWE z Lund z 1999 r. w sprawie skutecznego uczestnictwa mniejszości narodowych w życiu publicznym, która stanowi, że system wyborczy powinien umożliwiać wybieranie przedstawicieli mniejszości narodowych w wyborach i reprezentowanie interesów mniejszości narodowych na wszystkich szczeblach władzy. Instytucje władzy wszystkich szczebli powinny szanować i zapewniać prawa wszystkich ludzi, w tym prawa mniejszości narodowych,

kierując się przepisem artykułu 16 Kodeksu Wyborczego Republiki Litewskiej, który zakłada, że Główna Komisja Wyborcza tworzy jednomandatowe okręgi wyborcze uwzględniając liczbę wyborców w okręgu wyborczym, podział terytorium Republiki Litewskiej na jednomandatowe okręgi wyborcze podczas poprzednich wyborów sejmowych i podział administracyjny <...>,

stwierdzając, że istniało wiele możliwości, by w inny sposób utworzyć jednomandatowe okręgi wyborcze w wyborach do Sejmu w 2024 roku i świadczy o tym przedstawiony drugi wariant zmiany granic, który zakładał mniejszą ingerencję w terytoria rejonu wileńskiego, zapewniał zasadę mniejszych zmian i praktycznie eliminował przejawy świadomej manipulacji granicami terytoriów wyborczych poprzez sztuczne dzielenie zwarcie zamieszkałych przez mniejszości narodowe terytoriów, został jednak jednostronnie odrzucony,

ma uzasadnione wątpliwości co do zgodności przyjętego przez Główną Komisję Wyborczą projektu w sprawie granic jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu w 2024 roku z wymogami Kodeksu Dobrej Praktyki Wyborczej Komisji Weneckiej, Kodeksu Wyborczego Republiki Litewskiej, raportami z oceny wyborów Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, innymi międzynarodowymi aktami prawnymi z zakresu wyborów oraz zasadami demokracji.  

Rada Samorządu Rejonu Wileńskiego broniąc uzasadnionych oczekiwań i interesów swoich mieszkańców

postanawia:

1. Zwrócić się do Głównej Komisji Wyborczej i zaapelować do tej instytucji o:

wstrzymanie terminu wejścia w życie decyzji Głównej Komisji Wyborczej z dnia 30 listopada 2023 r. nr Sp-291 „O utworzeniu jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu Republiki Litewskiej w 2024 roku ”,

niezwłoczne powołanie grupy roboczej ds. zmiany granic jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu w 2024 roku, w skład której weszliby przedstawiciele wspólnot rejonu wileńskiego, mający mandat zaufania wyborców wybrani lokalni politycy oraz wybrani w jednomandatowych okręgach wyborczych w rejonie wileńskim posłowie, przedstawiciele partii politycznych,

zapewnienie, by powołana grupa robocza w najbliższym czasie przedstawiła Głównej Komisji Wyborczej do zatwierdzenia nowy projekt granic jednomandatowych okręgów wyborczych obejmujących terytoria rejonu wileńskiego, który spełniałby przepisy Kodeksu Dobrej Praktyki Wyborczej Komisji Weneckiej i nie naruszałby ustaw Republiki Litewskiej oraz aktów międzynarodowych w obszarze prawa wyborczego.

2. Przesłać niniejszy apel do Głównej Komisji Wyborczej.

3. Niniejszą decyzję opublikować na stronie internetowej Samorządu Rejonu Wileńskiego.