Projekty przedstawił na posiedzeniu Sejmu Czesław Olszewski, poseł AWPL-ZChR. „Dopóki mieszkaniec prowadził poszukiwania dokumentów własnościowych w archiwach i innych urzędach, na jego ziemię już zdążył przenieść się i zamieszkać inny, bardziej przebiegły obywatel. Obywatel, który nie chciał wziąć pól swojej ojcowizny, ponieważ za grunty bardziej atrakcyjne uważał ziemię miejską bądź podmiejską, zwłaszcza grunty w stolicy lub podstołeczne” – poseł przypomniał najbardziej bolesną, krzywdzącą i wstydliwą kartę w historii zwrotu ziemi, kiedy to grunty stały się mieniem ruchomym. Jest to zarazem precedens, który nie ma odpowiedników na całym globie.

Litewski parlament poparł w pierwszym czytaniu projekt ustawy o zmianie art. 5, 12 oraz 21 Ustawy o przywróceniu praw własności obywateli do zachowanych nieruchomości. Poprawka AWPL-ZChR zakłada, że państwowe grunty na obszarach miejskich, wydzierżawione przez prywatny biznes, będą zwrócone w naturze prawowitym właścicielom, którzy w tym miejscu posiadali ziemię. Niezabudowane grunty będą zwrócone ze skutkiem natychmiastowym, a w stosunku do zabudowanej ziemi zostaną przywrócone prawa własności i na prawowitych właścicieli ze skutkiem natychmiastowym zostaną przepisane umowy dzierżawy z najemcami. Taki tryb przywracania własności, również ziemi pod budynkami, obowiązuje na obszarach wiejskich.

Posłowie poparli również projekt ustawy o zmianie art. 5 Ustawy o przywróceniu praw własności obywateli do zachowanych nieruchomości. Poprawką tą AWPL-ZChR proponuje uprawomocnić przepis, zgodnie z którym w przypadku, gdy powierzchnia działki przekazanej obywatelowi nieodpłatnie na obszarze miejskim jest mniejsza niż działka, do której zgodnie z tą ustawą przywracane są prawa własności, za pozostałą powierzchnię działki dodatkowo przekazywana jest nieodpłatnie druga działka pod budownictwo indywidualne lub o innym przeznaczeniu, nie mniejsza niż 0,04 ha. AWPL-ZChR zabiega o to, aby wykluczyć wszelkie możliwości przymusowej rekompensaty pieniężnej, z wyjątkiem, gdy obywatel sam wyrazi na piśmie życzenie wyrównania mu za pozostałe grunty w formie rekompensaty pieniężnej.

Posłowie głosowali również za przyjęciem w pierwszym czytaniu kolejnej poprawki AWPL-ZChR, która zakłada, by za grunty miejskie skupowane przez państwo obywatele otrzymywali na terenie wiejskim zalesioną działkę o identycznej wartości co działka ziemi. Poprawka zakłada, że obywatele mają czas na złożenie odpowiedniego wniosku w sprawie zmiany sposobu odszkodowania do końca 2023 r.

Reforma rolna trwa na Litwie od ponad 30 lat. Kolejne władze co rusz opóźniają termin zakończenia zwrotu ziemi, co jeszcze bardziej pogłębia uczucie rozczarowania wśród mieszkańców. Reforma rolna, a wyjątkowo jej etap, kiedy to ziemia stała się własnością ruchomą i była „przenoszona” z jednego samorządu do drugiego, najbardziej uderzyła i skrzywdziła Polaków na Litwie. Większość prawowitych właścicieli, którzy do tej pory nie odzyskali ziemi ojców, stanowią Polacy.