Przed 3 laty z inicjatywy historyka, językoznawcy, tłumacza Philipa Earl Steele, Amerykanina, od 20 lat mieszkającego w Polsce, zorganizowano warsztaty krajoznawcze, polegające na nauce nie tylko historii, kultury, lecz i języka kraju, do którego udaje się młodzież.
„Gdy spytałem, kto z Polaków szanowałby grupę Amerykanów (jestem Amerykaninem), którzy przylecieli do Warszawy tylko po to, by zjeść w McDonaldzie, wpaść do kościoła baptystów i pozować do zdjęcia pod pomnikiem Ronalda Reagana, to zaczęli mnie rozumieć" – wspomina Philip Earl Steele.
Głównym tematem projektu jest zapoznanie młodych Polaków z kulturą i historią odwiedzanego kraju, jak również ze zwyczajami jego mieszkańców oraz nawiązanie trwałych kontaktów między obu państwami.
Pierwszy warsztat z języka litewskiego, historii, kultury oraz tradycji przy współudziale Ambasady Republiki Litewskiej w Warszawie odbył się w Gimnazjum im. Kopernika w Nowej Wsi (Polska). Kolejny zaś – w Liceum Ogólnokształcącym im. Tomasza Zana w Pruszkowie. Oba warsztaty poprowadziła asystentka Wicemarszałka Sejmu RL Jarosława Narkiewicza, jako przedstawicielka polskiej mniejszości narodowej – Tatiana Czepukojć.
Uczniowie z ogromnym zaciekawieniem uczyli się podstawowych zwrotów w języku litewskim, chętnie zgłębiali wiedzę o kulturze mniejszości narodowych mieszkających na Litwie. Najwięcej uśmiechu na twarzach wywołało brzmienie polskich imion w języku litewskim. W celu urozmaicenia wiedzy o Litwie uczniowie otrzymali także kilka pytań konkursowych. Na przykład: „W Wilnie – ponad 28 kościołów, jednak Napoleona zauroczył tylko jeden. Który z poniżej przedstawionych?".
Później młodzież z województwa mazowieckiego gościła na Litwie, gdzie poznawała zakątki, o których słyszała nie tylko podczas warsztatu krajoznawczego, lecz i podczas lekcji z języka polskiego oraz historii.
W ramach warsztatów naukowych, prowadzonych przez opiekunkę grupy oraz nauczycielkę języka polskiego panią Ewę Kowalską, uczniowie byli zobligowani do przygotowywania materiałów po każdym dniu wizyt szczególnych miejsc na Litwie, co w zamierzeniach poszerzyło wiedzę z historii, znajomość języka polskiego oraz jego funkcjonalnego zastosowania w życiu codziennym uczniów.
Na liście odwiedzanych miejsc były: podziemia Katedry Wileńskiej, Uniwersytet Wileński, Cmentarz na Rossie, Sejm Republiki Litewskiej, kienesa w Trokach oraz wiele innych zabytków.
Podczas wizyty w Sejmie Republiki Litewskiej licealiści mieli okazję zobaczyć rozpoczęcie posiedzenia oraz usłyszeć, jak na żywo brzmi język litewski. Po wycieczce po siedzibie parlamentu młodzież z Pruszkowa spotkała się z Wicemarszałkiem Sejmu Republiki Litewskiej oraz Prezesem Trockiego Oddziału Rejonowego Związku Polaków na Litwie Jarosławem Narkiewiczem. Podczas spotkania zostały poruszone takie tematy, jak, na przykład, stosunki polsko-litewskie, system edukacyjny na Litwie. Młodzi z ogromnym zainteresowaniem dyskutowali także o sytuacji na Ukrainie.
Warto zaznaczyć, że Liceum Ogólnokształcące im. Tomasza Zana w Pruszkowie ukończył dobrze znany na Wileńszczyźnie polityk, marszałek Senatu, minister edukacji narodowej, prawnik, nauczyciel akademicki Andrzej Stelmachowski.
„Dzięki pomocy finansowej i osobistemu zaangażowaniu Andrzeja Stelmachowskiego zbudowano i odnowiono wiele placówek oświatowych na Litwie. Stowarzyszenie „Wspólnota Polska", założone m. in. z jego inicjatywy, pomyślnie sprawuje opiekę nad promowaniem kultury polskiej i ochroną polskiego dziedzictwa narodowego. Nadanie Szkole Podstawowej w Starych Trokach, istniejącej w tej miejscowości już od ponad stu lat, imienia prof. Andrzeja Stelmachowskiego był symbolicznym aktem podziękowania za wszystko, co dla Polaków mieszkających na Litwie zrobił" – zaznaczył podczas spotkania parlamentarzysta J. Narkiewicz.
Procesowi ubiegania się o nadanie polskiej szkole imienia prof. Stelmachowskiego towarzyszyły protesty, skargi rozsyłane do najwyższych urzędów w kraju, niechęć radykalnie nastawionych przeciwników polskości na Wileńszczyźnie. Nie zważając na to 1 lipca 2010 roku na mocy uchwały rady samorządu rejonu trockiego polskiej Szkole Podstawowej w Starych Trokach nadano imię profesora Andrzeja Stelmachowskiego.
„Szkoła Podstawowa w Starych Trokach zawsze była nie tylko placówką oświatową, lecz i ogniskiem kultury zrzeszającą ludzi mieszkających w rejonie trockim" – dodał J. Narkiewicz.
Opiekunka grupy pani Ewa Kowalska w imieniu Liceum wyraziła ogromne zainteresowanie nawiązaniem współpracy ze Szkołą Podstawową w Starych Trokach.
Aut. Tatiana Czepukojć
Fot. Tatiana Czepukojć i Kamila Wojtkowiak
