Staż metodyczny dla nauczycieli szkół polskich na Litwie – polskiego, historii i nauczania początkowego, wczesnoszkolnego i przedszkolnego – został zorganizowany przy współpracy Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” i Gimnazjum im. Jozefa Ignacego Kraszewskiego. Zajęcia metodyczne pt. „Uczymy jak się uczyć” prowadziły Lucyna Bzowska i Ilona Szliter natomiast o zajęcia praktyczne zatroszczyli się nauczyciele „Kraszewskiego”. Stażystów było 20, natomiast jeszcze 15 nauczycieli brało udział w interesujących ich zajęciach, ogółem udział wzięło 35 osób.
– Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” już sporo lat towarzyszy naszemu szkolnemu życiu. Nauczyciele naszej szkoły wyjeżdżają do Polski na staże i szkolenia o bardzo różnorodnej tematyce. Uczestniczyliśmy w zajęciach nt. rozwiązywania konfliktów, liderstwa wśród nauczycieli i uczniów, pracy z uczniami uzdolnionymi, dwujęzyczności i trójjęzyczności środowiska. Przy okazji poznawaliśmy różne metody pracy na lekcjach. Z czasem przekształciło się to w bliższą współpracę i Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” obrało nas za swego partnera w organizowaniu warsztatów dla nauczycieli na Litwie – w rozmowie z „Tygodnikiem” powiedziała Helena Juchniewicz, dyrektor gimnazjum. Warsztaty zostały sfinansowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej.
Na stażu nauczyciele uczestniczący w zajęciach prowadzili lekcje otwarte, żeby zaprezentować metody, które są wykorzystywane w „Kraszewskim”. Prowadzący warsztaty metodycy wspólnie z uczestnikami omawiali rozmaite metody pracy nauczycieli. Podczas zajęć były np. omówione różne sposoby przeprowadzenia interesujących lekcji m.in. dotyczących rocznicy 100-lecia odzyskania niepodległości.
– Zajęcia dotyczyły przede wszystkim nauczycieli języka polskiego i klas początkowych, niemniej jednak dwa pierwsze dni były poświęcone historykom. Otrzymaliśmy bardzo dużo praktycznych porad do wykorzystania podczas lekcji. Poza tym wymiana zdań, współpraca ze stażystami, prowadzenie zajęć, które były wspólnie omawiane – to bardzo nas wzbogaciło i będzie w przyszłości na pewno przydatne – dzieliła się swoimi spostrzeżeniami Wiesława Malewska, nauczycielka historii w Gimnazjum Inżynieryjnym im. Joachima Lelewela w Wilnie.
Staż był poświęcony metodom aktywizującym, czyli jak zachęcić ucznia do aktywnej pracy podczas lekcji. Objęły także pracę nad wszystkimi składnikami języka – rozumienia, mówienia, czytania i pisania. Pod koniec zajęć stażyści musieli przeprowadzić lekcję, wykorzystując nowo zdobytą wiedzę. Było to ciekawe doświadczenie, ponieważ nauczyciele do swych zajęć „wykorzystali” nie swoich uczniów, tylko z „Kraszewskiego”. I dla jednych, i dla drugich było to swoiste wyzwanie, chociaż, jak podkreślali pedagodzy, cieszyli się, że mogli poznać tę wileńską szkołę, doświadczyć, czym żyje i jakich ma uczniów.
– Wachlarz pracy trzeba stale poszerzać. Podczas warsztatów nauczyciele zostali wyposażeni w metody aktywizujące pracę z tekstem analizy, czytania ze zrozumieniem, rytuałów zabaw powitalnych i pożegnalnych, także tych, które można wykorzystać w obchodach 100-lecia niepodległości – w rozmowie z „Tygodnikiem” mówiła Lucyna Bzowska, zauważając, że nowo poznane metody przyjęły się wśród uczniów, gdyż wychodzą one naprzeciw ich potrzebom.
Metody aktywizujące przenoszą ciężar przyswajania wiedzy z nauczyciela na ucznia. Przez swoją aktywność dziecko się uczy. Wymaga to od nauczyciela nieco innego podejścia do lekcji – nie podaje, a organizuje proces nauczania. – W tradycyjnych lekcjach nauczyciel podaje materiał, wydaje polecenia, zadaje pytania, a uczniowie odpowiadają, wykonują te polecenia. Nauczyciel jest główny na lekcji. W naszym przypadku jest odwrotnie: nauczyciel jest organizatorem procesu, wie, co ma zrobić, jaki cel osiągnąć, więc wybiera odpowiednie metody. W danym przypadku uczeń jest odpowiedzialny za proces uczenia się, to on ma wiedzieć, że się uczy dla siebie i ma być aktywny, zaś nauczyciel ma wiedzieć, co zrobić, aby uczeń był aktywny – tłumaczyła metodyk Bzowska.
– Przede wszystkim chcę podziękować i Ośrodkowi Doskonalenia Nauczycieli Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, i Ministerstwu Edukacji Narodowej za zorganizowanie tego przedsięwzięcia. Naprawdę jednym z najistotniejszych elementów w życiu szkoły jest nauczenie dziecka tego, w jaki sposób przyswajać wiedzę – zaakcentowała Alina Narkiewicz, nauczycielka historii w Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Landwarowie. Podkreśliła przy tym, że zajęcia te dały jej bogaty zasób wiedzy nt. prowadzenia lekcji od strony metodycznej. Tym bardziej, że animatorki same pracują z dziećmi i opowiadając o metodach od razu tłumaczyły, jak to zadziała w praktyce. Po zajęciach każdego wieczora stażyści nie śpieszyli do domów, zostawali jeszcze, żeby o coś dopytać, wyjaśnić czy się podzielić wątpliwościami.
Maria Dunowska, nauczycielka klas początkowych z wieloletnim stażem w Gimnazjum im. Józefa Ignacego Kraszewskiego stwierdziła, że forma pracy, którą zaprezentowano podczas stażu jest bardzo pożyteczna. – Praca nauczyciela wymaga tego, że stale musi się dokształcać. Zaś zorganizowane przez Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” warsztaty, zajęcia, staże i wyjazdy temu właśnie służą. To idealna pomoc dla nauczycieli polskich szkół na Litwie – zauważyła nauczycielka Maria Dunowska.
Teresa Worobiej
„Tygodnik Wileńszczyzny”
