Rosnąca siła ZPL i polskiej Wspólnoty na Wileńszczyźnie
Ostatnie lata działalności ZPL przypadły na niełatwy czas, w którym siły nieprzychylne polskości na Wileńszczyźnie dopuszczały się skandalicznych ataków na polskie organizacje i polską społeczność skupioną wokół ZPL. Pomimo to, Związek Polaków na Litwie wzmocnił znacząco swoje szeregi i strukturę organizacyjną, broniąc jednocześnie polskich wartości, polskiego szkolnictwa i pielęgnując tradycje swoich przodków. Związek Polaków na Litwie jest największą polską organizacją społeczną, skupia ok. 10 tysięcy członków. Do ZPL wstąpiło aż 752 nowych członków, niestety zmarło 207, a zatem Związek powiększył się o 545 osób, co pokazuje rosnącą dynamikę organizacyjną. To najlepszy przykład na to, że Polacy na Litwie są bardzo aktywni społecznie i darzą wielkim zaufaniem Związek widząc w nim reprezentanta swoich spraw. Trudności zostały pokonane siłą aktywności i jedności wileńskich Polaków. Związek rośnie w siłę, co jednocześnie przekłada się w siłę polskiej Wspólnoty na Wileńszczyźnie i na forum polonijnym. W tym kontekście na szczególną uwagę minionej kadencji władz zasługuje wyjątkowy i wielki sukces Związku Polaków na Litwie w międzynarodowej działalności polonijnej, będący przykładem wielkiego autorytetu, jakim wśród Rodaków rozsianych po świecie cieszy się ZPL i dowodem skuteczności organizacyjnej. Dwóch wiceprezesów ZPL zostało prezesami czołowych organizacji polonijnych, Jarosław Narkiewicz - Rady Polonii Świata i Edward Trusewicz - Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych. W ten oto sposób przedstawiciele Związku Polaków na Litwie przewodniczą dwóm najważniejszym organizacjom polonijnym.

Owocny zjazd ZPL z jednoznacznym poparciem z Macierzy
Głównym celem XVII Zjazdu Związku Polaków na Litwie, który odbył się w Domu Kultury Polskiej w Wilnie, był wybór Prezesa i Rady tej sztandarowej polskiej organizacji na kolejną trzyletnią kadencję. Delegaci ze wszystkich oddziałów ZPL wybrali także Komisję Rewizyjną oraz Komisję Statutową. Obrady poprzedziło uroczyste i jakże symboliczne odśpiewanie „Roty”. Zjazd otworzył prezes Związku Polaków na Litwie europoseł Waldemar Tomaszewski, który przedstawił również sprawozdanie z działalności Związku w minionej kadencji określając ją jako bardzo owocną. Przedstawił też najważniejsze zadania na rozpoczynającą się kadencję, czyli trzymanie się kierunku programowego, kontynuowanie wzmacniania organizacyjnego tak, aby ZPL jako najważniejsza organizacja mająca 35-letni rodowód z ogromnym dorobkiem i potencjałem intelektualnym, w której jest sporo młodzieży (w nowej trzydziestoosobowej Radzie Naczelnej jest aż dziesięcioro reprezentantów młodzieży) był Związkiem z perspektywą na przyszłość. A jako najważniejsze wyzwanie i priorytet wskazał obronę polskiej oświaty i polskich szkół na poziomie szkoły średniej, co jest gwarantowane traktatem, którego 30-lecie niedawno obchodziliśmy, a który niestety przez stronę litewską nie jest w pełni wypełniany w części dotyczącej gwarantowanych praw polskiej mniejszości narodowej. W tej sprawie mocny i jednoznaczny głos poparcia dla ZPL i Polaków na Wileńszczyźnie popłynął od reprezentujących Rzeczpospolitą Polską gości zjazdu z Macierzy, Ambasadora RP na Litwie Konstantego Radziwiłła, posła na Sejm RP i jednocześnie przewodniczącego Parlamentarnego Zespołu ds. Kresów Rzeczypospolitej Polskiej prof. Andrzeja Zapałowskiego oraz posła na Sejm RP Tadeusza Samborskiego. Obecny był też przedstawiciel Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP Ambasador Paweł Cieplak. Silny głos wsparcia z Polski jest ważnym i potrzebnym sygnałem, który pomoże w przeciwstawianiu się dyskryminacji, dla której nie może być miejsca w XXI wieku.

Waldemar Tomaszewski z absolutnym zaufaniem i poparciem delegatów
Wyrazisty w swoich poglądach polityk, pryncypialny oraz wierny zasadom i mocny duchem człowiek, to potrzebny w trudnych czasach zmagań o zachowanie i wzmacnianie polskości lider. To dobrze, że Wileńszczyzna i Polacy na Litwie mają godnego zaufania i zdolnego do poświęceń dla wyższej sprawy prezesa ZPL. Bo w życiu publicznym zasady i wartości są najważniejsze. To dlatego Polacy wybrali go na kolejną, drugą z rzędu kadencję prezesa ZPL. Waldemar Tomaszewski jest gwarantem ideowości Związku, który opiera swą działalność na wartościach polskich i nierozerwalnie z polskością związanych wartościach chrześcijańskich, które ukształtowały duszę naszego Narodu. Ideowość ta została też zaprezentowana w programie ZPL. Tego właśnie chcą Polacy na Litwie, wyrazistej, opartej na idei organizacji. I swoją wolę wyrazili poprzez głosowanie, obdarzając absolutnym poparciem swojego prezesa. Można powiedzieć, że było to poparcie jednomyślne, gdyż lidera Polaków na Litwie poparło 310 delegatów, nikt nie był przeciw, trzy osoby, w tym sam prezes, wstrzymały się od głosu. To potężny mandat zaufania do dalszego kierowania Związkiem Polaków na Litwie. To także jednoznaczny sygnał wysłany w stronę nieuczciwych krytykantów, którzy dopuszczali się w ostatnich latach atakowania ZPL i jej lidera. Sprawa jest całkowicie jasna, a wola członków Związku wyrażona w wyborach jego władz oczywista.

Jedność idei i programu ZPL
Związek Polaków na Litwie od samego początku swojego istnienia, czyli od 35 lat, jest organizacją głęboko ideową. I tak jest też dzisiaj, nic w tym względzie się nie zmieniło. Dzięki temu Związek jest silny swoją jednością. Swoje wartości, którym jest wierny od zawsze, ZPL zawarł na I Zjeździe, gdy nakreślił kierunek ideowo-programowy organizacji oparty na 5 prawdach Polaków: Jesteśmy Polakami, Litwa – Ojczyzną, Polska – Macierzą naszą, Ziemia ojców – naszą ziemią, Mowa i wiara ojców – mową i wiarą wnuków, Polak Polakowi i ludziom wszystkim – bratem. Zaś na ostatnim XVII Zjeździe przedstawiono dziesięć tez programowych dla sprawnej działalności organizacji w przyszłości. Warto zacytować je w całości, ponieważ są one swoistym kierunkiem organizacyjnym dla członków Związku:

1. Zachować jedność programową i jedność w działaniu ZPL.
2. Zachować jedność ze wszystkimi polskimi organizacjami, w szczególności z wyłonionymi z ZPL.
3. Budować bazę materialną ZPL w terenie.
4. Powiększać zasoby finansowe ZPL poprzez pozyskiwanie nowych osób odpisujących od podatku 1,2 proc. oraz dalsze pozyskiwanie funduszy na działalność ZPL z różnorodnych projektów.
5. Brać aktywny udział w demokratycznym procesie wyborczym pod szyldem powołanej przez ZPL partii AWPL-ZChR oraz skierowywać ludzi ZPL na stanowiska w administracji samorządowej, parlamentarnej oraz rządowej.
6. Wspierać rozwój polskich mediów na Litwie. Zwiększyć nakład i ilość prenumeratorów pisma Związku Polaków na Litwie – NASZA GAZETA.
7. Kontynuować i rozwijać współpracę z instytucjami władzy naszej Macierzy oraz polonijnymi organizacjami na świecie.
8. Zachować i rozwijać polskie szkolnictwo na Litwie, polskie zespoły kulturalne oraz aktywnie angażować się w życie religijne polskich parafii;
9. Wspierać wszelkie projekty prorodzinne oraz patriotyczne wychowanie młodego pokolenia.
10. Kontynuować budowanie struktur i sprawności organizacyjnej ZPL. Angażować młodzież do działalności w Związku, zapewnić sprawną zmianę pokoleniową w ZPL.

Cenne inicjatywy dla wzmacniania polskości
Obrazu jakości dbania o polskość na Litwie pokazuje najlepiej przykład z ostatnich trzech latach, kiedy to ZPL wzmocnił swoją szeroką działalność społeczno-kulturalną, którą Związek prowadzi od początków swego powstania. Zorganizowane zostały liczne, wielotysięczne imprezy, w tym sztandarowe festyny kultury polskiej przeprowadzane we wszystkich dwunastu oddziałach. To między innymi słynne „Kwiaty Polskie” w Niemenczynie, Festyn „Pieśń znad Solczy” w Solecznikach, „Dźwięcz Polska Pieśni!” w rejonie trockim, „Śpiewaj z nami” w rejonie szyrwinckim. Natomiast uroczystością symboliczą jest wspaniała majowa Parada Polskości w Wilnie, która gromadzi ponad 10 tysięcy uczestników. Związek jest też inicjatorem wielu wydarzeń sportowych, społecznych, w tym odbywającego się latem trzytysięcznego rodzinnego zlotu turystycznego w podwileńskich Bieliszkach. Dbając o pamięć historyczną i uczczenie naszych bohaterów, ZPL organizuje też między innymi imprezy patriotyczno-historyczne w Zułowie, obchody operacji „Ostra Brama” na wileńskiej Rossie i w Krawczunach, Apel Pamięci w Ponarach i wiele innych. Na wielu z tych uroczystości było mi dane być wielokrotnie osobiście. Razem z Rodakami z Wileńszczyzny czułem tę ujmującą za serce dumę z bycia Polakami, bo polskie serce bije mocno na Wileńszczyźnie, a każdy kamień opowiada tu polskie dzieje. Uroczystości organizowane przez ZPL to piękny i poruszający wyraz patriotyzmu i miłości do Ojczyzny, to wzór do naśladowania dla Polaków na całym świecie. XVII Zjazd Związku Polaków na Litwie jest tego najlepszym potwierdzeniem.

Dr Bogusław Rogalski, politolog