17 września obchodziliśmy też 80. rocznicę tegoż rozbioru Polski. To jednocześnie początek tragedii 1 miliona 350 tysięcy istnień ludzkich znajdujących się pod wpływem terroru sowieckiego. 17 września 2004 roku odbył się pierwszy Światowy Dzień Sybiraka. Szacuje się, że w Polsce mieszka ich ok. 23 tysięcy. A ileż ich pozostało na całym świecie? Dzisiaj są organizowane spotkania, modlitwy i apele, aby w ten sposób wyrazić pamięć i uczcić męczeńskie losy zesłańców i łagierników.

O tym dniu nie zapomniała dyrekcja, grono pedagogiczne i młodzież Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Podbrzeziu na Litwie. Wraz z pocztem sztandarowym udali się na miejscowy cmentarz, aby minutą ciszy, pochyleniem sztandaru, modlitwą, złożeniem kwiatów i zapaleniem światełka pamięci przywołać słowa wyryte na tablicy: „Pamięci mieszkańców Parafii Podbrzezie...”. Tablica i Krzyż Pamięci postawione w zeszłym roku z prywatnej inicjatywy żyjących Sybiraków i ich rodzin mieszkających w Polsce. 

Padły słowa: „Już drugi rok spotykamy się w tym miejscu i dołożymy starań, aby przetrwały w pamięci i świadomości młodych pokoleń dramatyczne wydarzenia z lat agresji i terroru Rosji sowieckiej. Nie możemy zapomnieć o tych, co przeszli Golgotę Wschodu. Nie bójmy się pamiętać o kartach tragicznych naszych przodków, nie bójmy się ich wymieniać z imienia i nazwiska. To nasza historia, to historia naszej małej parafialnej Ojczyzny. Wyrazem tego są umieszczone w tym roku na Krzyżu Pamięci tabliczki imienne 10 rodzin Sybiraków i 4 Łagierników. Tak. Nie bójmy się podawać informacji o naszych bliskich, którzy byli skazani na cierpienie, ból i głód. Niech modlitwa nasza i obecność dzisiaj będzie wyrazem miłości i pamięci o nich”.

17 września została też przekazana do szkolnej biblioteki partia książek od córki i wnuczki byłej mieszkanki Ziemi Wileńskiej, a mieszkającej obecnie w Polsce. Przekazana została też pierwsza część kroniki obejmującej historię i inicjatywę ustawienia Krzyża Pamięci w Podbrzeziu wraz z historią rodziny ze Sprejni, która dwukrotnie doznała represji ze strony NKWD. Łagry, zesłanie na Syberię to tragiczna karta życia tejże wielopokoleniowej rodziny.

Janina Starowieyska