Okazję do takiego spotkania stworzyła trawająca od kilku lat współpraca pomiędzy samorządem rejonu solecznickiego i Uniwersytetem Wrocławskim. Impreza odbyła się pod patronatem mera rejonu solecznickiego, prezesa Solecznickiego Rejonowego Oddziału ZPL Zdzisława Palewicza i profesora UWr dr hab. Zdzisława Juliana Winnickiego. Konferencja miała charakter wielopłaszczyznowy, a jej celem było dokonanie diagnozy aktualnej sytuacji polskiej mniejszości narodowej na Litwie i Białorusi. Problematyka badawcza konferencji dotyczyła różnych aspektów mniejszości narodowych od uwarunkowań historycznych poprzez sytuację prawną po wymiar politologiczny, socjologiczny, kulturoznawczy i demograficzny. Tym niemniej prelegenci już na wstępie zaznaczyli, że problemy polskiej mniejszości są jak najbardziej znane dla zebranych na sali, więc spotkanie określili jako „widzenie z Polski”.
Przed zebranymi występili: dr hab. Prof. nadzw. Zdzisław Julian Winnicki, specjalizujący się w tematyce ustroju politycznego II RP, współczesnej białoruskiej myśli politycznej, polskiej mniejszości narodowej na Wschodzie, autor licznych publikacji na temat Kresów Wschodnich, m. in. wydanej w tym roku monografii o Polakach w rejonie solecznickim, która ukazała się po badaniach przeprowadzonych przez profesora i studentów UWr w roku 2010; prof. dr hab. Zbigniew Kurcz, dyrektor Instytutu Socjologii UWr, autor m.in. książki „Polska mniejszość narodowa na Litwie”, z której, zdaniem publicysty Jana Sienkiewicza, musi być egzaminowany każdy dyplomata przybywający na placówkę na Litwę; prof. dr hab. Maciej Mróz, zajmujący się tematyką z pogranicza historii Kościołów i dziejów polityczno – społecznych, polską polityką zagraniczną; prof. Zdzisław Zagórki, autor prac naukowo badawczych obejmujących zagadnienia na temat społeczeństwa Polski współczesnej , struktur społecznych i zachodzących w społeczeństwie transformacji; mgr Paewł Sobik, zaimujący się kwestiami systemów wyborczych państw Europy Środkowej i ich wpływem na polityczną reprezentację mniejszości narodowych; mgr Barbara Jundo – Kaliszewska, pochodząca z Ejszyszek doktorantka Katedry Historii Polski i Świata po 1945 r. na Uniwersytecie Łódzkim, autorka rozprawy doktorskiej „Mniejszość polska w niepodległej Litwie”.
W trakcie konferencji zostały przedstawione zagadnienia na temat Polaków na Wileńszczyźnie w świetle polskich badań socjologicznych; status, przemiany społeczne i perspektywy Polaków na Białorusi; źródła nacjonalizmu litewskiego i ich wpływ na obecną sytuację polskiej mniejszości narodowej na Litwie; rozważania modelowe na temat perspektyw i możliwości wyborczych Akcji Wyborczej Polaków na Litwie.
- Konferencja jest pierwszą jaskółką, która zapowiedziała, iż to spotkanie nie odbyło się na darmo. Nie dała nam recepty na rozwiązanie problemów, nie mówiło się o tak aktualnych i wszystkim znanych problemach jak ustawa o oświacie, dwujęzyczne nazewnictwo ulic czy pisownia polskich nazwisk. Tym niemniej konferencja pozwoliła zorientować się gdzie jesteśmy, poruszając pięć podstawowych kwestii: jak było, jak jest, jak musi być, kto i w jaki sposób musi rozwiązać problem. Nie musimy szukać cara, który o wszystkim zadecyduje, tylko mobilizować się i podejmować decyzje. Dzisiaj usłyszeliśmy wiele interesujących kwestii na temat problematyki mniejszosci polskiej na Litwie, młody naukowiec podpowiedział nam jak możemy wygrywać wybory, nasza rodaczka bardzo odważnie wypowiedziała się na temat lituanizacji i depolonizacji mieszkańców Wileńszczyzny. Z ust profesorów dowiedzieliśmy się wiele interesujących faktów i statystyk nie tylko na swój temat, ale także naszych rodaków na Białorusi. Niezmiernie wdzięczny jestem profesorowi Zdzisławowi Winnickiemu za inicjatywę i przywiezienie do Solecznik tak znakomitych prelegentów – podsumowując konferencję powiedział mer rejonu, prezes Solecznickiego Rejonowego Oddziału ZPL Zdzisław Palewicz.
Na zakończenie konferencji została zaprezentowana nowo powstała organizacja – Towarzystwo Miłośników Ziemi Solecznickiej, działalność której będzie koordynowała wiceprezes Solecznickiego Oddziału ZPL Beata Pietkiewicz. Chętni przynależności do Towarzystwa muszą wypełnić dostępny u koordynatorki wniosek o przyjęciu do organizacji.
