Dom Wspólnoty Tatarskiej we wsi Sorok Tatary powstał w ramach programu skierowanego na poprawę jakości życia wsi, który kuruje Lokalna Grupa Działania Rejonu Wileńskiego. Plany na powstanie ośrodka, przeznaczonego do kulturalnych przedsięwzięć miejscowości, istniały od dawna. Przede wszystkim zabiegała o nie liczna wspólnota Tatarów, której prezesem jest Fatima Bujnowska.
„Cieszę się bardzo, że w rejonie wileńskim jest tak wiele ludzi różnych narodowości i kultu, ludzi, którzy potrafią pięknie żyć obok siebie, i działać na rzecz swoich miejscowości. Krzewiąc swoje tradycje, które pielęgnuję przez pokolenia, ubogacają siebie nawzajem, swoje rodziny, sąsiadów, wsie i cały rejon. Wszystkim serdecznie dziękuję za to duchowe bogactwo różnorodności, za szacunek jednych do drugich, za piękny przykład zgody i jedności w naszym rejonie" – powiedziała Maria Rekść, mer rejonu wileńskiego, podczas ceremonii otwarcia domu.
Violeta Jankauskienė, prezes Lokalnej Grupy Działania Rejonu Wileńskiego, kurująca ten i podobne projekty wspólnot wiejskich, podkreśliła też zasługi miejscowej ludności. „Dziękuję, że jesteście zgraną wspólnotą narodową, która potrafi zatroszczyć się o siebie" – powiedziała Jankauskienė, podkreślając zasługi na polu działalności wspólnoty wiejskiej jej prezes Fatimy Bujnowskiej.
Na tak ważne dla miejscowych Tatarów święto przybyło wielu dostojnych gości, w tym tatarskie wspólnoty z różnych miejscowości Litwy – z Kłajpedy i Niemieża, z Białorusi, Polski, Tatarstanu. Z listami gratulacyjnymi dla litewskich Tatarów oraz miejscowych władz rejonu wileńskiego zwrócił się zastępca prezesa Światowego Kongresu Tatarów Renat Nakifowicz Walulin z Tatarstanu. Uroczystości swoją obecnością zaszczycili m.in.: Aydan Yamancan, ambasador Turcji na Litwie; Łukasz Kaźmierczak, II sekretarz Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Wilnie; Michał Treszczyński, radny rejonu wileńskiego, Maria Maciulewicz, starosta gminy pogirskiej, na której terenie znajduje się wieś Sorok Tatary.
Po oficjalnej uroczystości otwarcia uczestnicy święta zostali zaproszeni do wzięcia udziału w namazie – muzułmańskim nabożeństwie w meczecie. Po modlitwie publiczność zgromadziła się na koncercie, który zagrali zarówno goście z dalekiego Tatarstanu, z Kłajpedy, kapela z Bujwidz oraz miejscowa ludność. Gwiazdą zaś tego dnia była Katarzyna Zvonkuvienė, która rozweseliła publiczność wesołymi piosenkami z języku polskim, litewskim i rosyjskim. I chociaż po tatarsku nie śpiewała, jednak nie zabrakło wśród publiczności śmiałków, którzy pod melodię znanych polskich przebojów zaśpiewali – po tatarsku.
Nieopodal meczetu rozłożył się kiermasz miejscowych twórców ludowych. Nauczycielki plastyki pomorskiego gimnazjum – Swietłana Butar i Ada Germanavičienė – prezentowały sztukę inkrustacji drewna i wycinanek. Kuśnierstwo przedstawił Virginijus Jakubauskas, Tatar z rejonu szyrwinckiego, którego ród od ponad dwóch stuleci zajmuje się ręcznym wytwarzaniem wyrobów skórzanych. Z kolei u Rozy Ščuckienė, można było nabyć tradycyjne tatarskie ciasto – stulistnik (šimtalapis). Natomiast Ali Sazonik przygotował pilaw – dwa ogromne kotły duszonego ryżu z wołowiną, doprawionego marchewką, grochem i rodzynkami opustoszały w okamgnieniu.
Teresa Worobiej
Fot. autorka
***
Osada tatarska Sorok Tatary w rejonie wileńskim zaistniała przed ponad 600 laty. Tu bowiem wielki książę litewski Witold osiedlił m.in. tych wyznawców islamu, wziętych do niewoli z pola bitew w pobliżu Morza Czarnego i nad Donem, które stoczył w XIV wieku podczas wyprawy na Krym. Władca zezwolił im osiedlać się na Litwie z rodzinami, a do tego zakątka Wileńszczyzny (jak wskazuje liczebnik w nazwie) najpewniej trafiło ich 40, choć jedna z wersji mówi, że Sorok Tatary powstały od czterech rotmistrzów tatarskich: Sobola, Bajrasza, Tygusza oraz Łaszkucia, którym żony urodziły w sumie 40 synów.
Dzisiaj wieś zamieszkuje około 480 mieszkańców, z nich 115 – to Tatarzy. Wspólnota islamska przy meczecie w Sorok Tatary liczy około 320 wiernych, z których wielu – to mieszkańcy Wilna i innych miejscowości na Litwie, natomiast korzenie ich rodziny pochodzą z tej wsi.
Na podstawie: „Sakralne dziedzictwo rejonu wileńskiego"
