W opinii kierownik Centrum Rzemiosła Tradycyjnego w Mejszagole Jolanty Łapińskiej, konkurs w dużym stopniu przyczyni się do popularyzacji rzemiosła i z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem.

– Tegoroczna edycja konkursu znacznie poszerzyła swoje granice, mam na uwadze i przygotowanie palm – bo zgłoszono do konkursu nie tylko palmy z rejonu wileńskiego – ale przede wszystkim odwiedzających wystawę. Dotarli do nas goście z Kowna i z dalszych zakątków Litwy. Spędzali dużo czasu na oglądaniu konkursowych dzieł, żywo dyskutowali o samej tradycji, zamawiali też edukacje. Można więc śmiało stwierdzić, że cel został osiągnięty – o palmach wileńskich jest już głośno – z uśmiechem stwierdza Jolanta Łapińska, dodając, że zainteresowanie wiciem palm nie spada wraz z zakończeniem świąt wielkanocnych. W Centrum edukacja związana z palmami trwa przez cały rok.

Połączenie konkursu z wystawą ma więc na celu dwojakie zadanie: po pierwsze – wyłonienie mistrza palmiarstwa, po drugie – promocję rzemiosła. Niemal przez cały marzec można było oglądać i podziwiać z bliska misterne arcydzieła, by później wyłonić w głosowaniu internetowym swój typ. Nagrody za I, II i III miejsce przyznawała komisja, w skład której weszli: przewodnicząca komisji, poseł na Sejm RL Rita Tamašunienė, przewodnicząca Stowarzyszenia Twórców Ludowych Wileńszczyzny Ramutė Kraujalienė, kierownik Wydziału Kultury, Sportu i Turystyki Administracji Samorządu Rejonu Wileńskiego Lilia Andruszkiewicz, organizatorka imprez Wielofunkcyjnego Ośrodka Kultury w Niemenczynie Renata Rechinbach, kustosz Muzeum Etnograficznego Wileńszczyzny Gienadij Fedorowicz.

– Palma wileńska łączy w sobie tradycję ludową ze sztuką sakralną, to bardzo ważne, by w Niedzielę Palmową zanieść do kościoła ukwiecony symbol naszego regionu. Kwiaty, trawy i zioła wplecione w palmę rosły przecież na naszej ziemi, tym bardziej jest więc to cenne i należy to pielęgnować. Ten konkurs to również kontynuacja tradycji. I bardzo cieszę się, że do pracy nad palmą tak chętnie włącza się młodzież, widzimy tu pięknie przygotowane palmy, i co ważne tradycyjne. Nawet jeżeli mają jakiś element współczesny, to jest on dyskretnie wpleciony w tradycję i o to chodzi. Wileńszczyzna stanowi centrum tego rzemiosła, ale sława palm dociera daleko poza granice Litwy i do papieża, i najważniejszych osobistości w wielu krajach, i oczywiście wszędzie tam, gdzie mieszkają nasi krajanie, każdy ma u siebie piękno i zapach naszej ziemi – powiedziała przewodnicząca Rita Tamašunienė podsumowując obrady komisji.

Wyłonienie „królowej” palmy wzbudzało wiele emocji, nie tylko dlatego, że wybór był naprawdę trudny, ale też z tego powodu, że wzór najpiękniejszej palmy będzie wykorzystany jako rekwizyt w tańcach Zespołu Tańca Ludowego „Perła”. Będzie symbolem zespołu, a palmiarki przygotują dokładnie takie same palmy dla całej grupy tancerzy.

Warto zaznaczyć, że tradycja wicia palm jest już wpisana na listę Niematerialnego Dziedzictwa Kultury Litwy, a obecnie trwa proces akredytacji wpisania tradycji na listę Światowego dziedzictwa Kultury UNESCO.

– Mamy już przygotowane odpowiednie materiały, filmy o tradycji wicia palm, więc jesteśmy już na półmetku. Ten konkurs również w znacznym stopniu przyczynia się do promocji tego pięknego rzemiosła. Uwzględniamy w naszych planach, działaniach docieranie do dzieci i młodzieży, stąd programy edukacyjne angażujące szkoły, bo proces wicia palm trwa przez cały rok: zaczyna się od zasiewu, a efekt końcowy to wytyczna wielu czynności, których również musimy nauczyć adeptów palmiarstwa – opowiada Lilia Andruszkiewicz, podkreślając, że Samorząd Rejonu wileńskiego zawsze patronuje inicjatywom, które chronią dziedzictwo naszych przodków.

Zdaniem komisji, ale też wszystkich odwiedzających wystawę, tradycja wicia palm przezywa właśnie swój renesans. Do niedawna bowiem palmiarki ubolewały, że nie mają komu pozostawić „warsztatu”, bo młodzież nie interesuje się tradycją. Dziś mówią inaczej: palma ciągle króluje na Wileńszczyźnie i nic nie zapowiada, by miało się to zmienić!

Laureaci konkursu-wystawy na najpiękniejszą palmę Wileńszczyzny w 2023 roku:

Kategoria I „Najpiękniejsza Palma Wileńszczyzny”. Uczniowie i młodzież:

I miejsce – Joana Voleišo
II miejsce – Kamilia Michalkevič
III miejsce – Paulina Mažeikaitė

Kategoria II „Najpiękniejsza kompozycja palmy”. Uczniowie i młodzież:

I miejsce – Paulina Mažeikaitė
II miejsce – Viktorija Dainovič
III miejsce – Kamilia Michalkevič

Kategoria I „Najpiękniejsza Palma Wileńszczyzny”. Dorośli:

I miejsce – Teresa Michalkevič
II miejsce – Veslava Mažeikienė
III miejsce – Svetlana Kozlovska

Kategoria II „Najpiękniejsza kompozycja palmy”. Dorośli:

I miejsce – Janina Zamara
II miejsce – Svetlana Kozlovska
III miejsce – Vladislava Zenovič

Kategoria III „Najpiękniejsza kompozycja palmy w ocenie oglądających”. Uczniowie i młodzież:

I miejsce – Paulina Mažeikaitė
II miejsce – Karolina Mažeikaitė

Kategoria III „Najpiękniejsza kompozycja palmy w ocenie oglądających”. Dorośli:

I miejsce – Veslava Mažeikienė
II miejsce – Teresa Michalkevič

Laureaci trzeciej kategorii zostali wyłonieni poprzez głosowanie internetowe. Fundatorami nagród są: posłanka Rita Tamašunienė (nagrody rzeczowe), Muzeum Etnograficzne Wileńszczyzny w Niemenczynie (nagroda pieniężna) i Muzeum Władysława Syrokomli w Borejkowszczyźnie (nagroda finansowa zebrana za własnoręcznie przygotowane pamiątki podczas jarmarku „Kaziuczek Niemenczyński”).

Po chwili wytchnienia i upojeniu się zwycięstwem palmiarki znowu zabierają się do pracy. Czas wysiewać zioła i kwiaty, bo kolejna wystawa już za rok.

Monika Urbanowicz
Fot. Janina Wołejszo

Wszystkie palmy konkursowe możecie obejrzeć TUTAJ

Galeria zdjęć z wystawy TUTAJ