„Scanorama” zawsze zwracała szczególną uwagę na kino polskie – żywy głos w świecie kina, potrafiący zachować wolną przestrzeń myśli i wyobraźni w różnych okresach historycznych” – mówi założycielka i dyrektor artystyczna festiwalu Gražina Arlickaitė.

„Kino polskie od lat cieszy się niezmienną popularnością w Polsce i poza jej granicami. Jesteśmy dumni, że kolejny raz możemy dostarczyć kinomanom na Litwie rozrywki najwyższej jakości. Pokażemy najnowsze produkcje, w tym kandydata do Oscara, klasykę, a także film dla widzów najmłodszych. Różnorodność i ambicje współczesnego kina polskiego zostaną zaprezentowane w szerokim spektrum gatunków, tonów i stylistyk. Każdy znajdzie tu coś, co przemówi do jego wrażliwości i wyobraźni. Kino to także doskonały sposób, aby poznać swoich sąsiadów. IP serdecznie zaprasza na wszystkie seanse i zachęca, aby poddać się magii kina i ponownie odkryć w sobie dziecięcą fantazję!” – zaproszenie przesyła Małgorzata Stefanowicz-Pecela, dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie.

Konteksty historyczne: polska refleksja

Osią nowego programu jest najnowszy film Jana P. Matuszyńskiego „Żeby nie było śladów” (2021), prezentowany w Konkursie Głównym Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji. Reżyser przenosi widzów do Polski 1983 roku. Krajem wstrząsnęła sprawa śmiertelnie pobitego przez milicję studenta Grzegorza Przemyka, syna opozycyjnej poetki i działaczki „Solidarności” Barbary Sadowskiej. Jedynym świadkiem śmiertelnego pobicia Grzegorza jest jego przyjaciel Jurek, który natychmiast staje się głównym wrogiem państwa. Reżim używa przeciwko świadkowi i jego najbliższym wszelkich dostępnych środków: zaangażowane zostały służby specjalne, milicja, media i wymiar sprawiedliwości. Reżyser, bazując na wydarzeniach historycznych, tworzy hipnotyzującą i przykuwającą uwagę narrację, szokującą swoją ponadczasową aktualnością.

Dialog pamięci historycznej kontynuują: film fabularny Roberta Glińskiego „Zieja” (2020) i dokument Tomasza Wolskiego „1970” (2021), który otrzymał nagrodę specjalną jury na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych Visions du Réel w Nyonie, zabierając widzów do Polski lat 80. XX wieku. Akcja filmu Roberta Glińskiego toczy się w 1977 roku. Jeden z założycieli Komitetu Obrony Robotników, 88-letni duchowny Zieja, jest przesłuchiwany przez Służby Bezpieczeństwa. Śledczy Grosicki nakłania mężczyznę w podeszłym wieku do współpracy. Przesłuchiwany wraca wspomnieniami do wydarzeń z przeszłości. Są to wspomnienia pełne dramatycznych epizodów z historii Polski XX wieku, które stają się tłem do zaprezentowania bezkompromisowej postawy moralnej.

Łącząc archiwalne nagrania rozmów telefonicznych, dokumentalne materiały wideo i animację, Tomasz Wolski analizuje mechanizmy państwa represyjnego. W latach 70. w kilku nadmorskich miastach komunistycznej Polski wybuchają protesty – robotnicy wyrażają niezadowolenie z gwałtownego wzrostu cen. Na ulicach miast gromadzą się tłumy. W stolicy zbiera się sztab kryzysowy. Początkowo oczekuje się spokojnego opanowania fali protestów, jednak wkrótce sytuacja wymyka się spod kontroli – w grę wchodzi również przemoc.

Obszar napiętych relacji

Dramat relacji rodzinnych, w połączeniu z postacią zaginionej matki, analizują dwie odmienne, lecz jednocześnie wzajemnie uzupełniające się we współbrzmieniach stylistycznych i wizualnych, produkcje filmowe: komedia Grzegorza Jaroszuka „Bliscy” (2020), prezentowana na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlowych Warach oraz debiut Małgorzaty Imielskiej „Wszystko dla mojej matki” (2020), prezentowany na festiwalach filmowych w Warszawie i Gdyni. Pierwszy film wciąga widza w dowcipną i dojrzałą powieść kryminalną rozgrywającą się w sypialnianej dzielnicy miasta, natomiast drugi – przedstawia czułą kreską malowany portret Oli, wkraczającej w świat dorosłych nastolatki wychowującej się w domu dziecka, która nieustannie tęskni za matką.

Nordycko-polski dialog, który w zeszłym roku reprezentował film otwierający Festiwal – „Sweat!” (2020) w reżyserii Szweda Magnusa von Horna, w tym roku będzie kontynuował film „Wolka” islandzkiego reżysera Árnisa Ólafura Ásgeirssona (2021), prezentowany na festiwalach filmowych w Gdyni, Reykjaviku i Haugesund. W skandynawskim thrillerze z wschodnioeuropejskimi akcentami polska aktorka Olga Bołądź, która wcieliła się w główną rolę Anny, przeciwstawia się swojej rodaczce Magdalenie Koleśnik, która w filmie „Sweat!” zagrała influencerkę Sylwię.

Nowy głos polskiego kina

Nowy głos polskiego kina reprezentuje Ola Jankowska i jej debiut „Anatomia” (2021), prezentowany na Festiwalu Filmowym w Wenecji. To poetycka medytacja nad naturą czasu i (nie)możliwością ludzkiej bliskości, świadcząca o zdolności reżyserki do precyzyjnego kontrolowania rozwiązań wizualnych. Miłośnicy filmów krótkometrażowych powinni zwrócić uwagę na program konkursowy filmów krótkometrażowych pt. „Nowe Kino Bałtyckie”, w ramach którego pokazany zostanie film „Bezpieczny dystans” (2021) początkującego reżysera Artura Wyrzykowskiego, opowiadający o pandemicznej rzeczywistości w komicznych intonacjach.

Science fiction: dialog literatury z kinem

Krótkometrażowy film jednego z najsłynniejszych polskich reżyserów filmowych Andrzeja Wajdy – „Przekładaniec” (1968), oparty na powieści fantastycznonaukowej Stanisława Lema o tym samym tytule, zaprasza na spotkanie z kierowcą rajdowym Richardem Foxem, który powoduje liczne groźne wypadki samochodowe. Mężczyzna żyje tylko dzięki przeszczepom organów pobranych od osób, które zginęły w kolizjach. Sytuacja się komplikuje, gdy rajdowiec zaczyna nabywać cechy charakteru gospodarzy narządów.

Europejskie Forum Filmowe „Scanorama”

Witająca widzów po raz dziewiętnasty, „Scanorama” pokazała i dystrybuowała filmy polskich reżyserów światowej sławy: Andrzeja Wajdy, Andrzeja Żuławskiego, Agnieszki Holland, Pawła Pawlikowskiego, Małgorzaty Szumowskiej i wielu innych. W roku 2016 w ramach Festiwalu odbyła się, ciesząca się zainteresowaniem licznych miłośników kina, retrospektywa filmów Andrzeja Żuławskiego – reżysera tytułowanego intelektualnym prowokatorem.

Co roku w ramach różnych programów Festiwalu prezentowane są najnowsze dzieła znanych i debiutujących reżyserów, a od 2019 roku, kiedy to konkurs krótkometrażowego programu pt. „Nowe Kino Bałtyckie” poszerzył swoją geografię z trzech krajów bałtyckich do dziewięciu krajów regionu Morza Bałtyckiego, młodzi polscy reżyserzy walczą o nagrodę dla najlepszego filmu krótkometrażowego.

W tym roku Europejskie Forum Filmowe „Scanorama” odbędzie się w dniach 4-14 listopada w Wilnie, Kownie, Kłajpedzie, Szawlach, Solecznikach i Możejkach

Dokładny program Festiwalu Filmu Polskiego w „Scanoramie”  znajdziecie Państwo na stronie internetowej: www.lenkukinas.lt. 

Serdecznie zapraszamy!

Sponsor główny: ORLEN Lietuva

Partnerzy: Partnerzy: Centrum Kultury w Solecznikach, Centrum Kultury w Możejkach

Partnerzy medialni: TVP Wilno, Radio Znad Wilii, portale: „Wilnoteka”, „ZW.lt”, „L24.lt”, dziennik „Kurier Wileński”, „Tygodnik Wileńszczyzny”